Σύντομο βιογραφικό σημείωμα
Ο Μάριο Βίττι γεννήθηκε στην Κωνσταντινούπολη το 1926. Φοίτησε σε ιταλικό σχολείο και διδάχτηκε κατ’ οίκον τα νέα ελληνικά. Εγκαταστάθηκε στη Ρώμη το 1946, όπου και σπούδασε. Σταδιοδρόμησε ως πανεπιστημιακός καθηγητής νεοελληνικής φιλολογίας στην ανώτατη ιταλική εκπαίδευση. Τιμήθηκε με τον τίτλο του επίτιμου διδάκτορα φιλολογίας από τα Πανεπιστήμια της Θεσσαλονίκης, του Παρισιού και της Λευκωσίας.
Γνώστης και μελετητής της ευρωπαϊκής γραμματολογίας, αντιλαμβάνεται την ελληνική πραγματικότητα ως δραστικό παράγοντα στη διαμόρφωση του δυτικού πολιτισμού, επισημαίνοντας την εμφάνιση λογοτεχνικών έργων μεγάλης αξίας, που γεννιούνται από τη δημιουργική συνάντηση του δυτικού ερεθίσματος και της νεοελληνικής παράδοσης.
Μεταφραστής της νεοελληνικής λογοτεχνίας στα ιταλικά και ειδικευμένος μελετητής της ποίησης του Σεφέρη και του Ελύτη, συνέβαλε στη διάδοση και καταξίωση της νεοελληνικής λογοτεχνίας στο εξωτερικό, ενώ με τη συγγραφή της Ιστορίας της νεοελληνικής λογοτεχνίας έδωσε μια ανανεωμένη και εκσυγχρονισμένη δυτική προοπτική στην ελληνική γραμματεία , αλλά και συγχρόνως το παράδειγμα του ιστορικού-γραμματολόγου που μελετά το αντικείμενό του μέσα από μια συγκεκριμένη θέαση του κόσμου.
Το Φωτογραφικό Αρχείο του Mario Vitti
Το 2006, με την ευκαιρία της έκδοσης του βιβλίου του Γραφείο με θέα. Άρθρα και ομιλίες, ο Ιταλός νεοελληνιστής Μάριο Βίττι προσέφερε στο ΜΙΕΤ το Φωτογραφικό Αρχείο του, το οποίο καλύπτει μια τριακονταετία (1948–1981) και περιλαμβάνει πάνω από 1.000 αρνητικά, τα οποία αποτελούν τεκμήρια μοναδικά του νεοελληνικού λογοτεχνικού και καλλιτεχνικού κόσμου, αλλά και του κοσμοπολίτικου λόγιου περιβάλλοντος στο οποίο έζησε και έγραψε ο συγγραφέας-φωτογράφος.
Ποιητές, πεζογράφοι, εικαστικοί καλλιτέχνες και διανοούμενοι εμφανίζονται στον ασπρόμαυρο φωτογραφικό κόσμο του Μάριο Βίττι, στους δρόμους της Ρώμης, του Παρισιού και της Αθήνας ή σε εσωτερικούς χώρους, σε θεατρικές σκηνές και λογοτεχνικές συντροφιές. «Ποτέ δεν έλειπε η κατάλληλη στιγμή για μια πόζα ή για αιφνιδιασμούς με το φακό, χωρίς ωστόσο να κόβεται η ορμή και η έξαψη της συζήτησης», γράφει ο ερασιτέχνης φωτογράφος Μάριο Βίττι στο εισαγωγικό σημείωμά του στον κατάλογο της σχετικής έκθεσης (Γραφείο με θέα. Φωτογραφίες 1948–1981, 2007).
Αποσπάσματα συνεντεύξεων
περ. Ένα, τεύχος 50, 8 Δεκεμβρίου 1988
Α.Γ.: […] Πού είναι η ευθύνη απέναντι στο λογοτεχνικό αντικείμενο;
M.V.: Η ευθύνη απέναντι στο λογοτεχνικό αντικείμενο είναι ο σεβασμός. Τι θα πει σεβασμός; Να μην το βάλεις ποτέ να πει εκείνα που δεν μπορεί καθόλου να πει. Απέναντι στον εαυτό μου είναι ότι αυτό που γράφω πρέπει να είναι καλά οργανωμένο στο σύνολό του, να ανταποκρίνεται σε κάποιες κατευθυντήριες γραμμές, σαν συνέπεια προς τη λογική της εργασίας από την αρχή ως το τέλος
∗
εφημ. Μακεδονία, 26 Απριλίου 1998
Ε.Α.: Τι είναι ο νεοελληνιστής, κύριε Βίττι;
M.V.: Είναι κάτι πολύ σύνθετο. Καταρχήν είναι ένας ερευνητής. Αυτό μας οδηγεί, βέβαια στο χώρο των ανθρωπιστικών σπουδών, και όχι στην πρακτική αντιμετώπιση της ελληνικής λογοτεχνίας. Ο Νεοελληνιστής είναι ένας άνθρωπος που, από τη μια μεριά, προσπαθεί να ικανοποιήσει τη λαχτάρα που νιώθει για έρευνα -να μάθει λεπτομέρειες σχετικά με θέματα που θεωρεί ότι αξίζουν- και, ταυτόχρονα, θέλει να μεσολαβήσει με σκοπό την ενημέρωση του ιταλικού κοινού προκειμένου να του γνωρίσει τη σύγχρονη ελληνική λογοτεχνία. Τούτο το τελευταίο προεξοφλεί προσόντα που δεν μπορούν να τα διαθέτουν όλοι. Δεν μπορεί κανείς να εξασφαλίσει την επιστημονική αρμοδιότητα, και ταυτόχρονα να απαιτήσει από το ίδιο πρόσωπο προσόντα δημιουργικής ικανότητας, κατά το μέτρο που αυτή απαιτείται σε μια καλοδουλεμένη μετάφραση· για εκείνη τη μετάφραση τουλάχιστο που δεν είναι καταδικασμένη να μείνει περιορισμένη στο χώρο του πανεπιστημίου και του σπουδαστηρίου, αλλά που θα ανταποκρίνεται στα εκδοτικά κριτήρια, και επομένως θα μπορέσει να δημοσιευτεί σε βιβλίο. Εννοώ κάτι που θα κυκλοφορήσει ευρύτερα και θα γίνει μέρος της ζωής του τόπου. Απαιτείται ένα ταλέντο που δεν το έχουν όλοι και που δεν μπορούμε, φυσικά, να το απαιτούμε από όλους τους μεταφραστές. Οι μεταφραστές είναι πολλοί, λίγοι είναι όμως όσοι διαθέτουν όλα τα προσόντα.
∗
εφημ. Απόφαση, 7 Μαρτίου 2005
Χ.Σ.: Ειρήσθω εν παρόδω, αναλογιστήκατε ποτέ ποια είναι η πραγματική σας πατρίδα και πού θέλετε με το πλήρωμα του χρόνου να σας αποθέσουν;
M.V.: Αν πατρίδα είναι ο τόπος όπου γεννηθήκαμε, η δική μου Κωνσταντινούπολη είναι μες στην ομίχλη της μνήμης. Χειμώνα στο σχολείο, που ήταν μάλιστα απέναντι από το σπίτι, ανάμεσα στην ιταλική και γαλλική πρεσβεία, το καλοκαίρι στην Πρίγκιπο, όπου επίσης οι Τούρκοι σπάνιζαν. Το φράγκικο στοιχείο, που με περιέβαλλε όσο και το ρωμαίικο, έμειναν μέσα μου σαν κάτι πολύ θερμό, αλλά αόριστο. Πατρίδα μου αληθινή έγινε η Ιταλία και ταυτόχρονα η Ελλάδα, όταν πήρα στο χέρι το διαβατήριο από το Ιταλικό Προξενείο της Πόλης και άρχισα να αναρωτιέμαι για την πραγματική μου ταυτότητα. Και για τις δύο νιώθω ισοδύναμα αισθήματα. Και γι΄αυτό θυμώνω και αγανακτώ όταν η πολιτική τους δεν με πείθει. Δύο είναι οι πατρίδες μου. Όχι η Κωνσταντινούπολη, πάντως, παρόλο που είναι μια θαυμάσια πόλη και την επισκέπτομαι ευχαρίστως σαν τουρίστας. Αστείο πράγμα, το σπίτι όπου έμενα μικρός στεγάζει σήμερα, αναπαλαιωμένο, το Γερμανικό Ινστιτούτο.
Αλλά κατάλαβα καλά; Θέλετε να ξέρετε πού θα με ενταφιάσουν όταν έλθει το πλήρωμα του χρόνου; Μα εγώ έχω γίνει μέλος ενός συλλόγου που υποστηρίζει την αποτέφρωση.
Σχετικές εκδόσεις
Μορφωτικό Ίδρυμα Εθνικής Τραπέζης
Πρέπει να ήμουν οκτώ χρονών όταν μου χάρισαν την πρώτη μου φωτογραφική μηχανή. Δεν άργησα να μπω στο νόημα. Κρατούσα στα χέρια ένα εργαλείο που είχε τη δύναμη να ανατρέψει τις σχέσεις μου με τους μεγάλους. Από τη στιγμή που έστηνα γονείς και οικείους μπροστά στο φακό, είχα τον τρόπο και εγώ να προστάζω. Κανείς δεν ξέφευγε από το παιχνίδι. Παρολίγο να πέσει θύμα και ο Τρότσκι, που τότε βρισκόταν εξόριστος στην Πρίγκιπο. Τον χαιρετήσαμε μια μέρα καθώς περνούσαμε έξω από τον κήπο της βίλας όπου τον φιλοξενούσαν. Μας έβγαλε το ψάθινο καπέλο του. Πήγα να πιάσω τη φωτογραφική μηχανή, άλλα ο πατέρας μου μου έριξε ένα άγριο βλέμμα.
Με τα χρόνια η χειρονομία της φωτογράφισης έγινε συνήθεια που είτε ικανοποιούσε την παρόρμηση της στιγμής είτε ερχόταν ως αντιστάθμισμα στην αμηχανία. Έπαιρνε ωστόσο το νόημα της τελετουργίας κάθε φορά που στο φακό μπροστά είχα πρόσωπα αγαπητά, και τότε από διαδικασία τεχνικής φύσεως μετατρεπόταν σε άυλο ρεύμα επικοινωνίας που έτρεφε τη φιλία.
Μορφωτικό Ίδρυμα Εθνικής Τραπέζης
Προϋπόθεση για την παρούσα έκδοση υπήρξε η εκπόνηση της εργογραφίας του Μάριου Βίττι από την Αμαλία Κολώνια, σε συνεργασία με το Πανεπιστήμιο του Βιτέρμπο. Πρόκειται για την πλήρη και λεπτομερή καταγραφή δημοσιευμάτων του συγγραφέα, που καλύπτουν πάνω από μισόν αιώνα, πρωτότυπων κειμένων (άρθρων ή αυτοτελών έργων) και μεταφράσεων, από το 1946 ώς το 2005, η οποία καταλαμβάνει εδώ το Γ΄ Μέρος του βιβλίου. Η εργογραφία συνοδεύεται από εκτενές «Αυτοβιογραφικό σχόλιο» του συγγραφέα (Δ΄ Μέρος), ο οποίος, έχοντας στα χέρια την καταγραφή αυτή και αναλογιζόμενος τα πεπραγμένα της ζωής του, μπήκε στον πειρασμό να σχολιάσει τα λήμματα, και βέβαια να δοκιμάσει την αντοχή της μνήμης και την αφηγηματική του ικανότητα.
Μουσείο Μπενάκη
Η έκδοση περιλαμβάνει τα κείμενα που εκφωνήθηκαν κατά την εκδήλωση προς τιμήν του μεγάλου νεοελληνιστή φιλολόγου Mario Vitti, η οποία πραγματοποιήθηκε στο Μουσείο Μπενάκη, τον Δεκέμβριο του 2016, υπό την αιγίδα του Πρόεδρου της Δημοκρατίας κ. Πρ. Παυλόπουλου και με τη συνεργασία της Ιταλικής πρεσβείας.
Στα κείμενα επισημαίνονται οι καίριες συμβολές του Vitti στην ελληνική φιλολογία, αναδεικνύεται η σημασία της Ιστορίας της νεοελληνικής λογοτεχνίας του, μέσα από την παράλληλη «ανάγνωσή» της με εκείνες του Κ.Θ. Δημαρά και του Λίνου Πολίτη, εντάσσεται η Ιστορία του στη ροή της μακράς παράδοσης των Ιστοριών της ελληνικής λογοτεχνίας στην Ιταλία και υπογραμμίζεται ο ρόλος του στη διάδοση της ελληνικής λογοτεχνίας και ιδίως της Γενιάς του Τριάντα στην Ιταλία.
Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης
Το βιβλίο αυτό αποτελεί επιλογή των σημαντικότερων, κατά τη γνώμη του επιμελητή του, κριτικών κειμένων που γράφτηκαν για το έργο του Οδυσσέα Ελύτη από την πρώτη εμφάνισή του έως σήμερα. Μέσα από την ανάγνωση αυτών των κειμένων ο αναγνώστης έχει τη δυνατότητα να παρακολουθήσει καλύτερα την εξέλιξη ενός από τους σημαντικότερους Έλληνες ποιητές του αιώνα μας και συγχρόνως να μελετήσει την πορεία της πρόσληψης του έργου του από τους Έλληνες κριτικούς. Η εκτενής εισαγωγική μελέτη του Μάριο Βίττι, που περιγράφει και σχολιάζει αυτή την πορεία, μπορεί να διαβαστεί και ως υποκεφάλαιο μιας ιστορίας της νεοελληνικής λογοτεχνικής κριτικής.
Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης
Τα 24 κείμενα που απαρτίζουν τον παρόντα τόμο καλύπτουν χρονικό διάστημα εξήντα και πλέον ετών. Παρουσιάζονται εδώ κατά τη χρονολογική σειρά δημοσίευσής τους και διαγράφουν την αναμέτρηση της κριτικής με το ποιητικό και δοκιμιακό έργο του Σεφέρη. Ταυτόχρονα, καθιστούν ευκρινή την πορεία που ακολούθησε η κριτική για να εντοπίσει και να διερευνήσει κεντρικά θέματα του σεφερικού έργου, ενός έργου με βαθιές ρίζες στην ελληνική και την ευρωπαϊκή γραμματεία. Τα κείμενα που έχουν ανθολογηθεί, μαζί με την πλούσια επιλογή βιβλιογραφίας στο τέλος του τόμου, καθιστούν την «Εισαγωγή στην ποίηση του Σεφέρη» έναν αξιόπιστο οδηγό για το σύνολο της σεφερικής δημιουργίας.
Σχολή Μωραΐτη. Εταιρεία Σπουδών Νεοελληνικού Πολιτισμού και Γενικής Παιδείας
Στον τόμο αυτό δημοσιεύονται τα κείμενα των ομιλιών που δόθηκαν στην Εταιρεία Σπουδών Νεοελληνικού Πολιτισμού και Γενικής Παιδείας (Ιδρυτής: Σχολή Μωραίτη) από τις 6 Νοεμβρίου 1979 έως τις 21 Φεβρουαρίου 1980, με τον γενικό τίτλο: Κύκλος Σεφέρη. Όσοι από τους ομιλητές το έκριναν αναγκαίο έχουν προσθέσει τον σχετικό υπομνηματισμό.
