Σύντομο βιογραφικό σημείωμα
Ο Μάριο Βίττι γεννήθηκε στην Κωνσταντινούπολη το 1926. Φοίτησε σε ιταλικό σχολείο και διδάχτηκε κατ’ οίκον τα νέα ελληνικά. Εγκαταστάθηκε στη Ρώμη το 1946, όπου και σπούδασε. Σταδιοδρόμησε ως πανεπιστημιακός καθηγητής νεοελληνικής φιλολογίας στην ανώτατη ιταλική εκπαίδευση. Τιμήθηκε με τον τίτλο του επίτιμου διδάκτορα φιλολογίας από τα Πανεπιστήμια της Θεσσαλονίκης, του Παρισιού και της Λευκωσίας.
Γνώστης και μελετητής της ευρωπαϊκής γραμματολογίας, αντιλαμβάνεται την ελληνική πραγματικότητα ως δραστικό παράγοντα στη διαμόρφωση του δυτικού πολιτισμού, επισημαίνοντας την εμφάνιση λογοτεχνικών έργων μεγάλης αξίας, που γεννιούνται από τη δημιουργική συνάντηση του δυτικού ερεθίσματος και της νεοελληνικής παράδοσης.
Μεταφραστής της νεοελληνικής λογοτεχνίας στα ιταλικά και ειδικευμένος μελετητής της ποίησης του Σεφέρη και του Ελύτη, συνέβαλε στη διάδοση και καταξίωση της νεοελληνικής λογοτεχνίας στο εξωτερικό, ενώ με τη συγγραφή της Ιστορίας της νεοελληνικής λογοτεχνίας έδωσε μια ανανεωμένη και εκσυγχρονισμένη δυτική προοπτική στην ελληνική γραμματεία , αλλά και συγχρόνως το παράδειγμα του ιστορικού-γραμματολόγου που μελετά το αντικείμενό του μέσα από μια συγκεκριμένη θέαση του κόσμου.
Το Φωτογραφικό Αρχείο του Mario Vitti
Το 2006, με την ευκαιρία της έκδοσης του βιβλίου του Γραφείο με θέα. Άρθρα και ομιλίες, ο Ιταλός νεοελληνιστής Μάριο Βίττι προσέφερε στο ΜΙΕΤ το Φωτογραφικό Αρχείο του, το οποίο καλύπτει μια τριακονταετία (1948–1981) και περιλαμβάνει πάνω από 1.000 αρνητικά, τα οποία αποτελούν τεκμήρια μοναδικά του νεοελληνικού λογοτεχνικού και καλλιτεχνικού κόσμου, αλλά και του κοσμοπολίτικου λόγιου περιβάλλοντος στο οποίο έζησε και έγραψε ο συγγραφέας-φωτογράφος.
Ποιητές, πεζογράφοι, εικαστικοί καλλιτέχνες και διανοούμενοι εμφανίζονται στον ασπρόμαυρο φωτογραφικό κόσμο του Μάριο Βίττι, στους δρόμους της Ρώμης, του Παρισιού και της Αθήνας ή σε εσωτερικούς χώρους, σε θεατρικές σκηνές και λογοτεχνικές συντροφιές. «Ποτέ δεν έλειπε η κατάλληλη στιγμή για μια πόζα ή για αιφνιδιασμούς με το φακό, χωρίς ωστόσο να κόβεται η ορμή και η έξαψη της συζήτησης», γράφει ο ερασιτέχνης φωτογράφος Μάριο Βίττι στο εισαγωγικό σημείωμά του στον κατάλογο της σχετικής έκθεσης (Γραφείο με θέα. Φωτογραφίες 1948–1981, 2007).
Αποσπάσματα συνεντεύξεων
περ. Ένα, τεύχος 50, 8 Δεκεμβρίου 1988
Α.Γ.: […] Πού είναι η ευθύνη απέναντι στο λογοτεχνικό αντικείμενο;
M.V.: Η ευθύνη απέναντι στο λογοτεχνικό αντικείμενο είναι ο σεβασμός. Τι θα πει σεβασμός; Να μην το βάλεις ποτέ να πει εκείνα που δεν μπορεί καθόλου να πει. Απέναντι στον εαυτό μου είναι ότι αυτό που γράφω πρέπει να είναι καλά οργανωμένο στο σύνολό του, να ανταποκρίνεται σε κάποιες κατευθυντήριες γραμμές, σαν συνέπεια προς τη λογική της εργασίας από την αρχή ως το τέλος
∗
εφημ. Μακεδονία, 26 Απριλίου 1998
Ε.Α.: Τι είναι ο νεοελληνιστής, κύριε Βίττι;
M.V.: Είναι κάτι πολύ σύνθετο. Καταρχήν είναι ένας ερευνητής. Αυτό μας οδηγεί, βέβαια στο χώρο των ανθρωπιστικών σπουδών, και όχι στην πρακτική αντιμετώπιση της ελληνικής λογοτεχνίας. Ο Νεοελληνιστής είναι ένας άνθρωπος που, από τη μια μεριά, προσπαθεί να ικανοποιήσει τη λαχτάρα που νιώθει για έρευνα -να μάθει λεπτομέρειες σχετικά με θέματα που θεωρεί ότι αξίζουν- και, ταυτόχρονα, θέλει να μεσολαβήσει με σκοπό την ενημέρωση του ιταλικού κοινού προκειμένου να του γνωρίσει τη σύγχρονη ελληνική λογοτεχνία. Τούτο το τελευταίο προεξοφλεί προσόντα που δεν μπορούν να τα διαθέτουν όλοι. Δεν μπορεί κανείς να εξασφαλίσει την επιστημονική αρμοδιότητα, και ταυτόχρονα να απαιτήσει από το ίδιο πρόσωπο προσόντα δημιουργικής ικανότητας, κατά το μέτρο που αυτή απαιτείται σε μια καλοδουλεμένη μετάφραση· για εκείνη τη μετάφραση τουλάχιστο που δεν είναι καταδικασμένη να μείνει περιορισμένη στο χώρο του πανεπιστημίου και του σπουδαστηρίου, αλλά που θα ανταποκρίνεται στα εκδοτικά κριτήρια, και επομένως θα μπορέσει να δημοσιευτεί σε βιβλίο. Εννοώ κάτι που θα κυκλοφορήσει ευρύτερα και θα γίνει μέρος της ζωής του τόπου. Απαιτείται ένα ταλέντο που δεν το έχουν όλοι και που δεν μπορούμε, φυσικά, να το απαιτούμε από όλους τους μεταφραστές. Οι μεταφραστές είναι πολλοί, λίγοι είναι όμως όσοι διαθέτουν όλα τα προσόντα.
∗
εφημ. Απόφαση, 7 Μαρτίου 2005
Χ.Σ.: Ειρήσθω εν παρόδω, αναλογιστήκατε ποτέ ποια είναι η πραγματική σας πατρίδα και πού θέλετε με το πλήρωμα του χρόνου να σας αποθέσουν;
M.V.: Αν πατρίδα είναι ο τόπος όπου γεννηθήκαμε, η δική μου Κωνσταντινούπολη είναι μες στην ομίχλη της μνήμης. Χειμώνα στο σχολείο, που ήταν μάλιστα απέναντι από το σπίτι, ανάμεσα στην ιταλική και γαλλική πρεσβεία, το καλοκαίρι στην Πρίγκιπο, όπου επίσης οι Τούρκοι σπάνιζαν. Το φράγκικο στοιχείο, που με περιέβαλλε όσο και το ρωμαίικο, έμειναν μέσα μου σαν κάτι πολύ θερμό, αλλά αόριστο. Πατρίδα μου αληθινή έγινε η Ιταλία και ταυτόχρονα η Ελλάδα, όταν πήρα στο χέρι το διαβατήριο από το Ιταλικό Προξενείο της Πόλης και άρχισα να αναρωτιέμαι για την πραγματική μου ταυτότητα. Και για τις δύο νιώθω ισοδύναμα αισθήματα. Και γι΄αυτό θυμώνω και αγανακτώ όταν η πολιτική τους δεν με πείθει. Δύο είναι οι πατρίδες μου. Όχι η Κωνσταντινούπολη, πάντως, παρόλο που είναι μια θαυμάσια πόλη και την επισκέπτομαι ευχαρίστως σαν τουρίστας. Αστείο πράγμα, το σπίτι όπου έμενα μικρός στεγάζει σήμερα, αναπαλαιωμένο, το Γερμανικό Ινστιτούτο.
Αλλά κατάλαβα καλά; Θέλετε να ξέρετε πού θα με ενταφιάσουν όταν έλθει το πλήρωμα του χρόνου; Μα εγώ έχω γίνει μέλος ενός συλλόγου που υποστηρίζει την αποτέφρωση.
