Τιμώμενη χώρα στη Διεθνή Έκθεση Βιβλίου Θεσσαλονίκης είναι φέτος η Ιταλία. Με αυτή την αφορμή διατρέχουμε την ιστορία της ιταλικής γραμματείας από την αρχαιότητα ως τη σύγχρονη εποχή, προτείνοντας σημαντικές εκδόσεις Λατίνων και νεότερων Ιταλών συγγραφέων, από τον Τάκιτο, τον Κικέρωνα και τον Βιργίλιο μέχρι τον Φόσκολο, τον Πιραντέλλο και τον Ούγκο Μπέττι.
Ο Δημήτρης Ραυτόπουλος (1924-2025), από τους σημαντικότερους κριτικούς λογοτεχνίας της μεταπολεμικής περιόδου, πέθανε στις 14 Απριλίου. Στα αρχεία του Άρη Αλεξάνδρου και του Στρατή Τσίρκα (ΜΙΕΤ/ λογοτεχνικά αρχεία ΕΛΙΑ) ανιχνεύεται έντονα η παρουσία και το κριτικό του αποτύπωμα: αλληλογραφία με τους συγγραφείς και κρίσιμα κείμενα για το έργο τους και την πρόσληψή του έχουν αξιοποιηθεί από τους αρμόδιους μελετητές.
Ο Αλέξης Πολίτης (1945–2025), διακεκριμένος φιλόλογος και ομότιμος καθηγητής του Πανεπιστημίου Κρήτης, υπήρξε μια από τις σημαντικότερες μορφές της νεοελληνικής φιλολογίας, με ανεκτίμητη συμβολή στη μελέτη της λογοτεχνίας μας, της ιστορίας του ελληνικού βιβλίου και της λαϊκής παράδοσης. Από το 2011 έως το 2020 διετέλεσε μέλος του Διοικητικού Συμβουλίου του Μορφωτικού Ιδρύματος Εθνικής Τραπέζης, αφήνοντας ένα ανεξίτηλο στίγμα και μια πολύτιμη παρακαταθήκη που θα εξακολουθούν να καθορίζουν την πορεία του Ιδρύματος και στο μέλλον.
Ο Νίκος Χατζηκυριάκος-Γκίκας γεννήθηκε στις 26 Φεβρουαρίου του 1906, και τα όσα δημιούργησε και άφησε πίσω του συγκινούν και εμπνέουν μέχρι τις μέρες μας.
Με αφορμή τη συμπλήρωση ενός χρόνου από την αποδημία του μεγάλου φιλολόγου, παρουσιάζουμε μια ίσως λιγότερο γνωστή συμβολή του στα γράμματα και την παιδεία του τόπου μας, τη μετάφραση της ομηρικής Οδύσσειας, στην οποία αφοσιώθηκε τα τελευταία χρόνια της ζωής του, κληροδοτώντας μια πολύτιμη παρακαταθήκη για τον ελληνικό ποιητικό λόγο, όπως τον αφουγκράστηκε μέσα από την υπερδιχιλιετή διαχρονία του.
Με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα κατά του Φασισμού και του Αντισημιτισμού, που τιμάται στις 9 Νοεμβρίου, παρουσιάζουμε ένα ιδιαίτερο μνημείο της Θεσσαλονίκης αφιερωμένο σε μια από τις πιο ζοφερές σελίδες της ιστορίας της, ένα σύμβολο ενάντια στη μισαλλοδοξία, που υπενθυμίζει την αναγκαιότητα της ιστορικής μνήμης και της συλλογικής συνείδησης. Στον κήπο της Βίλας Καπαντζή δεσπόζει μια στήλη, φιλοτεχνημένη από τον αρχιτέκτονα Γιάννη Επαμεινώνδα, ως φόρος τιμής στη μνήμη των σαράντα Εβραίων μαθητών του Ε΄ Γυμνασίου Θεσσαλονίκης που υπήρξαν θύματα της ναζιστικής θηριωδίας το 1943.
Στις 8 Αυγούστου του 1900, στα Χανιά της Κρήτης γεννήθηκε ο Αλέξανδρος Μινωτάκης, ο οποίος πέρασε στην ιστορία σαν ένας από τους κορυφαίους δραματικούς ηθοποιούς και σκηνοθέτες του ελληνικού θεάτρου.