Αφιερώματα

Στις χώρες των ανατολικών και νότιων Σλάβων η γιορτή των Αγίων Ισαποστόλων Κυρίλλου και Μεθοδίου τιμάται παραδοσιακά με το παλαιό ημερολόγιο, δηλαδή στις 24 Μαΐου. Στη Βουλγαρία εορτάζεται ως η «Ημέρα των Γραμμάτων», στη Ρωσία ως «Ημέρα Σλαβονικής Λογοτεχνίας και Πολιτισμού» και στη Βόρεια Μακεδονία ως «Ημέρα των Αγίων Κυρίλλου και Μεθοδίου, Σλάβων Διαφωτιστών».

Ἡ ἱστορία τῆς ἔρευνας γιὰ τὴν ἀποκωδικοποίηση τῶν μυστικῶν τοῦ Μηχανισμοῦ τῶν Ἀντικυθήρων ἔχει πολλὲς πτυχές. Μία χαρακτηριστικὴ ἰδιαιτερότητά της ἦταν ὅτι ἔφερε κοντὰ πολυάριθμους ἐρευνητές, μὲ ποικίλες εἰδικότητες κι ἀπὸ διάφορα μέρη τοῦ κόσμου, ποὺ ὅλοι μοιράζονταν ἕναν κοινὸ προβληματισμό: Τί ἔκανε τελικὰ αὐτὸ τὸ μηχανάκι; Ταυτόχρονα ἡ ἔρευνα γέννησε ἕναν κοινὸ ἐνθουσιασμὸ γιὰ μιὰ καινοτόμο μέθοδο, ποὺ θὰ ἀξιοποιούσε τὰ μέσα τῆς σύγχρονης τεχνολογίας καὶ ὅπου τὸ κάθε μέλος τῆς ἐρευνητικῆς ὁμάδας καλοῦνταν νὰ συμβάλει μὲ τὸν δικό του τρόπο. Τὸ Ἱστορικὸ καὶ Παλαιογραφικὸ Ἀρχεῖο τοῦ ΜΙΕΤ κλήθηκε να παίξει κι αὐτὸ τὸν δικό του ρόλο στὴν κοινὴ προσπάθεια, ἕναν ρόλο διόλου εὐκαταφρόνητο.

Κλείνουμε σήμερα τη σειρά των αφιερωμάτων στις προσφυγικές συνοικίες της Αθήνας και του Πειραιά με την παράθεση πολύτιμων φωτογραφιών και ρεπορτάζ για περιοχές που δεν έχουμε μελετήσει ως τώρα.

Σας περιμένουμε στη 19η Διεθνή Έκθεση Βιβλίου Θεσσαλονίκης που πραγματοποιείται στο εκθεσιακό κέντρο ΔΕΘ-HELEXPO από την Πέμπτη 4 έως την Κυριακή 7 Μαΐου 2023, στο πλαίσιο της οποίας διοργανώνεται η παρουσίαση του βιβλίου «Η αρχαιότητα επί σκηνής. Το αρχαίο ελληνικό δράμα στο θέατρο από την πρώιμη νεωτερικότητα έως τις μέρες μας».

Σήμερα, ημέρα μνήμης της αγίας μεγαλομάρτυρος Ειρήνης ανατρέχουμε σε χειρόγραφες και έντυπες πηγές του βίου και του μαρτυρίου της, ανακαλούμε στοιχεία της υμνολογικής και λατρευτικής της παράδοσης και υπενθυμίζουμε τη σημασία ενός εμβληματικού ναού αφιερωμένου στη μνήμη της, που βρίσκεται στο ιστορικό κέντρο της Αθήνας, στην οδό Αιόλου, αποτέλεσε τον πρώτο μητροπολιτικό ναό της νέας πρωτεύουσας του ελληνικού κράτους και συνδέθηκε με ιστορικά γεγονότα του 19ου κυρίως αιώνα.

Επ’ ευκαιρία του φετινού εορτασμού της Παγκόσμιας Ημέρας Θεάτρου, δεν μπορούμε παρά να ανακαλέσουμε στη μνήμη μας τη μούσα του ελληνικού θεάτρου, Κατίνα Παξινού, καθώς φέτος συμπληρώνονται 50 χρόνια από τον θάνατό της. Όπως αναφέρει ο Κώστας Γεωργουσόπουλος στην εισαγωγή της έκδοσης «Παξινού – Μινωτής. Μίμησις πράξεως σπουδαίας και τελείας»: «[...] η Παξινού δεν είχε μιμητές ούτε οπαδούς. Είχε μαθητές που θήτευσαν στο ιδίωμά της. Επί πενήντα περίπου χρόνια οικοδόμησε ένα υποκριτικό ύφος προσωπικό, όπου κάθε ρόλος είναι μια πτυχή και μια αποκάλυψη της ψυχικής της δεινότητας».

Ο Κάρολος Ογλ (Charles Chaloner Ogle), νεαρός Βρετανός αρχιτέκτονας, έφτασε στην Αθήνα το 1875 και άρχισε να εργάζεται για τον Ε. Τσίλλερ. Πέρα από την επαγγελματική του απασχόληση, άρχισε να στέλνει ανταποκρίσεις στο περιοδικό «Builder» σχετικά με την ανοικοδόμηση της Αθήνας. Έναν χρόνο αργότερα, συνεπαρμένος από το πολεμικό κλίμα της εποχής, έγινε πολεμικός ανταποκριτής των «Times» του Λονδίνου.

Στις 15 Μαρτίου 1909 γεννήθηκε στο Καστελλόριζο ο Γεώργιος Ι. Μαύρος, ο οποίος, μεταξύ άλλων σπουδαίων αξιωμάτων που κατέλαβε στην πολιτική και οικονομική ζωή του τόπου, διετέλεσε Διοικητής της Εθνικής Τράπεζας της Ελλάδος κατά την περίοδο 1964–1966. Το 1966, με δική του πρωτοβουλία, ιδρύθηκε το Μορφωτικό Ίδρυμα Εθνικής Τραπέζης. Στο Ιστορικό και Παλαιογραφικό Αρχείο (ΙΠΑ) του ΜΙΕΤ φυλάσσονται δύο βιβλία-τετράδια τήρησης αντιγράφων επιστολών του εμπόρου από το Καστελλόριζο, Ιωάννη Γεωργίου Μαύρου, πατέρα του σπουδαίου πολιτικού Γεωργίου Μαύρου. Ο Ι. Μαύρος υπήρξε δραστήριος Έλληνας έμπορος, ευφυής, οργανωτικός, αποφασιστικός, με πρακτικό και διορατικό νου. Η αναδίφηση των επιστολών των δύο βιβλίων αποκαλύπτει στοιχεία, όχι μόνο για τις εμπορικές δραστηριότητες του Ι. Μαύρου, αλλά και για το γενικότερο περιβάλλον, οικονομικό, πολιτικό, κοινωνικό, τα εμπορικά και κοινωνικά δίκτυα, τη λειτουργία των θεσμών, την τοπική ιστορία και βέβαια την οικογενειακή ιστορία των πρωταγωνιστών. Στο ΙΠΑ/ΜΙΕΤ φυλάσσονται επίσης αντίτυπα δημοσιευμένων λόγων του Γεωργίου Μαύρου ως βουλευτή. Μέσα από αυτά διακρίνουμε το ζωηρό ενδιαφέρον του για την οικονομική και κοινωνική ζωή του τόπου.