Η Βίλα Μεχμέτ Καπαντζή, όπου σήμερα στεγάζεται το Παράρτημα του Μορφωτικού Ιδρύματος Εθνικής Τραπέζης (ΜΙΕΤ) στη Θεσσαλονίκη, αποτέλεσε για πάρα πολλά χρόνια (από το 1939 έως και το 1962) έδρα του Ε΄ Γυμνασίου Αρρένων Θεσσαλονίκης. Στην αυλή της μπορεί κανείς να δει ένα ιδιαίτερο έργο τέχνης, μια αναθηματική στήλη αφιερωμένη στη μνήμη των σαράντα Εβραίων μαθητών του Ε΄ Γυμνασίου των οποίων η φοίτηση διακόπηκε βίαια από τους ναζί τον Φεβρουάριο του 1943. Η στήλη ανεγέρθηκε τον Σεπτέμβριο του 2017 από το ΜΙΕΤ σε συνεργασία με τον Σύλλογο Αποφοίτων του Ε΄ Γυμνασίου-Λυκείου Θεσσαλονίκης.
Το μνημείο για τους Εβραίους μαθητές του Ε΄ Γυμνασίου την ημέρα των αποκαλυπτηρίων
Το μνημείο σχεδιάστηκε από τον Γιάννη Επαμεινώνδα, αρχιτέκτονα και πρώην διευθυντή του Παραρτήματος Θεσσαλονίκης του ΜΙΕΤ. Πρόκειται για μια μεταλλική στήλη, διαστάσεων 80 x 200 x 0.1 εκ., φυτεμένη στο γρασίδι του κήπου, πάνω στην οποία υπάρχει διάτρητο κείμενο με το ιστορικό των σαράντα μαθητών σε τρεις γλώσσες – ελληνικά, εβραϊκά και αγγλικά. Παρέμεινε σκοπίμως ακάλυπτη ώστε να οξειδωθεί από τη βροχή. Τα διάτρητα γράμματα υποδηλώνουν την απουσία. Η οξείδωση την απώλεια και τη φθορά.
Οι τριάντα έξι από τους συνολικά σαράντα Εβραίους μαθητές του Ε΄ Γυμνασίου εκτοπίστηκαν τον Μάρτιο του 1943 στο στρατόπεδο του Άουσβιτς-Μπίρκεναου, όπου και βρήκαν το θάνατο, ακολουθώντας τη μοίρα της υπόλοιπης ισραηλιτικής κοινότητας της Θεσσαλονίκης. Οι υπόλοιποι τέσσερις κατάφεραν να περάσουν στην Αντίσταση και να διαφύγουν τον εκτοπισμό.
Με πρωτοβουλία του Συλλόγου Αποφοίτων του Ε΄ Γυμνασίου, ο σύλλογος καθηγητών του σχολείου αποφάσισε, να απονείμει τιμής ένεκεν το απολυτήριο στον μοναδικό τότε επιζώντα μαθητή, Μωζέ Σεγούρα.
Το μνημείο όπως είναι σήμερα
Τα αποκαλυπτήρια του μνημείου και η απονομή του απολυτηρίου στον Μωζέ Σεγούρα, ο οποίος δυστυχώς δεν κατάφερε να παρευρεθεί, πραγματοποιήθηκαν στις 8 Σεπτεμβρίου 2017 στην αυλή της Βίλας Καπαντζή, σε μια ιδιαίτερα συγκινητική τελετή, που πλαισιώθηκε με σεφαραδίτικη μουσική ερμηνευμένη από τους βιολονίστες Αχιλλέα Καπλανίδη και Ηλία Ναχμία.