Σύντομο βιογραφικό σημείωμα
Ο Γιάννης Παππάς γεννήθηκε στην Κωνσταντινούπολη στις 13 Μαρτίου 1913. Τον Σεπτέμβριο του 1922, μετά τη Μικρασιατική καταστροφή, η οικογένειά του εγκαθίσταται στην Αθήνα. Μετέπειτα σπουδάζει παράλληλα Καλές Τέχνες και Νομική στο Παρίσι. Από το 1935 άρχισε να φιλοτεχνεί προτομές μεγάλων καλλιτεχνών καθώς και πολιτικών προσωπικοτήτων της Ελλάδας.
Το 1940 κερδίζει το Βραβείο Γλυπτικής στην τελευταία Πανελλήνια Έκθεση πριν από τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο. Την 28η Οκτωβρίου 1940 επιστρατεύεται και υπηρετεί ως απλός οπλίτης στη ζώνη των πρόσω. Τον Απρίλιο του 1941 επιστρέφει από το πολεμικό μέτωπο και τα χρόνια της Κατοχής αφοσιώνεται στο εργαστήριό του στη συνοικία Ζωγράφου. Τον Δεκέμβριο του 1944 κατατάσσεται στο Βασιλικό Ναυτικό και υπηρετεί ως ναύτης στην Ανωτέρα Ναυτική Διοίκηση Αλεξανδρείας, όπου και παραμένει μέχρι το 1951.
Το 1952 επιστρέφει στην Αθήνα και το 1953 αναγορεύεται καθηγητής των Εργαστηρίων Γλυπτικής της ΑΣΚΤ, στην οποία εκλέγεται αργότερα διευθυντής για πέντε συνεχείς διετίες (1959–1969). Κατά την περίοδο αυτή, η ΑΣΚΤ αναδεικνύεται σε πρότυπο εκπαιδευτικό ίδρυμα. Το 1980 εξελέγη τακτικό μέλος της Ακαδημίας Αθηνών, ενώ τιμήθηκε με τον Ταξιάρχη dell’Ordine del Merito Nazionale της Ιταλίας.
Πέθανε στην Αθήνα στις 18 Ιανουαρίου 2005.
Σχετικές εκδόσεις
Μορφωτικό Ίδρυμα Εθνικής Τραπέζης
Ο Γιάννης Παππάς (1913-2005) βρέθηκε στην Αίγυπτο το 1945, όταν υπηρέτησε για έναν περίπου χρόνο στην «Ανωτέρα Ναυτική Διοίκηση Αλεξανδρείας». Στο διάστημα της παραμονής του στην Αίγυπτο (1945-1952) επιδόθηκε στη μελέτη των μνημείων της αρχαίας αιγυπτιακής τέχνης. Ο ίδιος έγραψε γι’ αυτή την περίοδο της ζωής του: «Εργάστηκα σκληρά και αγάπησα το εργαστήριο της Αλεξάνδρειας, επειδή μετά τον πόλεμο, την Κατοχή, την εξαθλίωση, τα Δεκεμβριανά, αισθάνθηκα εκεί ελεύθερος, ανέμελος, τολμηρός. Περίοδος αισιοδοξίας, ευτυχίας». Τα σχέδια της αιγυπτιακής περιόδου αντανακλούν αυτή την ψυχική ευφορία του δημιουργού τους και αντιπροσωπεύουν έναν σημαντικό σταθμό στην πορεία της αισθητικής του διαμόρφωσης. Ορισμένα από αυτά τα σχέδια είχαν ως πρότυπό τους διάφορα έργα που βρίσκονταν στο Μουσείο του Καΐρου (γλυπτά, ανάγλυφα, προσωπογραφίες του Φαγιούμ κ.α.), ενώ τα υπόλοιπα απεικονίζουν ανδρικές και γυναικείες μορφές (πορτρέτα και γυμνά), τοπία κλπ.
Μορφωτικό Ίδρυμα Εθνικής Τραπέζης
Είκοσι τέσσερις παλαιοί μαθητές του γλύπτη και ακαδημαϊκού Γιάννη Παππά από το εργαστήριό του στην Α.Σ.Κ.Τ θέλησαν να τιμήσουν τον δάσκαλό τους και το ΜΙΕΤ πραγματοποίησε την επιθυμία τους διοργανώνοντας αυτή την έκθεση. Η έκθεση περιλάμβανε 24 έργα από ισάριθμους καταξιωμένους γλύπτες που μαθήτευσαν κοντά του καθώς και τρία γλυπτά του ίδιου του δασκάλου τους: ένα από τα πρώτα μεγάλα του έργα που φιλοτέχνησε στο Παρίσι όπου σπούδαζε με τίτλο Ο γλύπτης Χρήστος Καπράλος, ένα από την εποχή της διαμονής του στην Αλεξάνδρεια με τίτλο Βεδουίνα, και ένα από τα πρόσφατα έργα του με τίτλο Η Ιοκάστη.
Μορφωτικό Ίδρυμα Εθνικής Τραπέζης
Είκοσι τέσσερα κείμενα του γνωστού γλύπτη και ζωγράφου Γιάννη Παππά, καθηγητή της Σχολής Καλών Τεχνών ως το 1978, συνθέτουν το προσωπικό στίγμα του καλλιτέχνη, του βιβλιόφιλου, του κριτικού, του διδασκάλου. Τα κείμενα αυτά, γραμμένα από το 1967 μέχρι το 1990 σε διάφορες περιστάσεις, κατανέμονται σε επτά θεματικές ενότητες:
Ι. Η εθνική επέτειος (ομιλία για την 28η Οκτωβρίου)
ΙΙ. Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών (ιστορική αναδρομή στα εκατόν πενήντα χρόνια της Σχολής και χαιρετισμός στους σπουδαστές της)
ΙΙΙ. Ακαδημία Αθηνών (κείμενα για την αποκατάσταση των γλυπτών και των ζωγραφικών διακοσμήσεων στο κτίριο της Ακαδημίας)
IV. Πολιτιστικά Ιδρύματα (παρουσίαση του Ελληνικού Λογοτεχνικού και Ιστορικού Αρχείου και της Εταιρείας Σπουδών Νεοελληνικού Πολιτισμού
V. Εις μνήμην (μνήμες ανθρώπων της τέχνης, της παιδείας και της πολιτικής)
VI. Τέχνη και καλλιτέχνες (κριτικά κείμενα για Έλληνες καλλιτέχνες)
VII. Ξένοι καλλιτέχνες και συγγραφείς.
Μουσείο Μπενάκη
«Είμαι γλύπτης, έτσι με ξέρουν. Το ζωγραφικό μου έργο δεν είναι γνωστό· ας πούμε ότι είναι εν μέρει και σε ολίγους… Σε τούτο το βιβλίο παρουσιάζεται ένα μεγάλο μέρος της εργασίας μου στη ζωγραφική, ώστε ίσως τώρα μόνο να είναι δυνατό να σχηματίσει κανείς μια γνώμη»: έτσι αυτοσυστήνεται ο «ζωγράφος» Γιάννης Παπάς στο κατατοπιστικό εισαγωγικό κείμενο που προτάσσει στον ογκώδη και αισθητικά άρτιο αυτόν τόμο. Τοπία, πορτρέτα, νεκρές φύσεις και σώματα, είναι ο κόσμος του γλύπτη, που εδώ μιλάει στον θεατή μέσα από τη ζωγραφική φόρμα και την πλαστικότητα του χρώματος.
Μουσείο Μπενάκη
Αναζητώ, προσπαθώ, επιθυμώ να συναντήσω κάποιον που θα μπορούσε να μου πει τι είναι σήμερα, στο κατώφλι της 3ης χιλιετίας, η γλυπτική. Να μου δώσει τον ορισμό της, τα σύνορά της. Να μου πει τι είναι, τι δεν είναι γλυπτική. Μετά από εβδομήντα χρόνια αδιάκοπης εργασίας, δεν είμαι σε θέση σήμερα να πω ποια είναι η τέχνη της γλυπτικής. Φαίνεται παράλογο. Σήμερα, έχοντας υπόψη μου τα αντικείμενα, τις δημιουργίες που ονομάζονται γλυπτά, που γίνονται δεκτά ως γλυπτά, διερωτώμαι αν η γλυπτική είναι άραγε μόνο μια τέχνη που ως μέσο έκφρασης έχει τη λάξευση ή την πλαστική, ή τέχνη του χώρου, μια κατασκευή με οποιοδήποτε υλικό: ένα τσαλακωμένο πανί, ένα τσουβάλι, ένα πλαστικό σωλήνα με χρώματα, ένα μεταλλικό έλασμα που ταλαντεύεται, ένα σκελετό ζώου, μια ομπρέλα, μια πέτρα ακατέργαστη, άμμο στο έδαφος, χρωματισμένα ανθρωπόμορφα μπαλόνια, παλαιά μηχανήματα εκτός χρήσεως πάλι εν κινήσει, σωλήνες φθορίου με μεταλλικά ελάσματα. Αν κάνεις μια βόλτα σ΄ όλα τα μουσεία και σ’ όλα τα εργαστήρια στον κόσμο, όπου υπάρχει σύγχρονη γλυπτική, θα προστεθούν πολλά που τιτλοφορούνται -και επομένως είναι- έργα γλυπτικής. (…) (ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΤΗΣ ΕΚΔΟΣΗΣ)
Μουσείο Μπενάκη
Στην έκδοση παρουσιάζονται προπλάσματα και σχέδια γλυπτών από την πολύχρονη ενασχόληση του γλύπτη Γιάννη Παππά με το θέμα Ελευθέριος Βενιζέλος. Στα έργα αυτά αποτυπώνονται τα βήματα του καλλιτέχνη από το στάδιο της ιδέας για ένα έργο, έως την τελική μελέτη πριν την ολοκλήρωσή του. Ο γλύπτης, έχοντας προσωπική γνωριμία με τον ίδιο τον Ελευθέριο Βενιζέλο προσπάθησε να αποδώσει με τα έργα του τη γοητεία που εξέπεμπε και να αποτυπώσει σε αυτά τα σημαντικά στοιχεία του χαρακτήρα του και του πολιτικού έργου του. Στα προπλάσματα και στα σχέδια των γλυπτών, στις σπουδές με θέμα Ελευθέριος Βενιζέλος, αναδεικνύεται η εξελικτική πορεία του καλλιτέχνη έως το σημείο που η σύνθεση του έργου προβάλει με τρόπο συμβολικό την ακτινοβολία του μεγάλου Έλληνα πολιτικού. (Από τον εκδότη)
Μουσείο Μπενάκη
Πρόκειται για μια αποσπασματική αφήγηση της ζωής του, μέσα από την οποία όμως αναδύεται μια ολόκληρη εποχή. Ο Γιάννης Παππάς έγραψε και ιχνογράφησε τα Τετράδια κατά κύριο λόγο στην Αίγινα, σε σχολικά τετράδια των εγγονών του, και στην παρούσα έκδοση η σελιδοποίηση ακολουθεί πιστά τις υποδείξεις των χειρογράφων.
Μουσείο Μπενάκη
Η προσωπική γνωριμία του νεαρού Γιάννη Παππά με τον μεγάλο Έλληνα πολιτικό υπήρξε καθοριστική για το ενδιαφέρον που ανέπτυξε ο γλύπτης απέναντι στο θέμα Ελευθέριος Βενιζέλος. Η δεδομένη ακτινοβολία και η έντονη γοητεία του πολιτικού ηγέτη συνδέθηκε, μέσω της προσωπικής σχέσης και εκτίμησης, με το δημιουργικό ενδιαφέρον του νεαρού καλλιτέχνη. Ήδη από το 1936, έτος θανάτου του Βενιζέλου, ο Γιάννης Παππάς ξεκίνησε την συλλογή στοιχείων και προχώρησε σε δοκιμές συγκροτώντας με τον τρόπο αυτό ένα πλούσιο και ουσιαστικό σώμα υλικού που αναπτυσσόταν σε δύο άξονες: αφενός υλικό σχετικό με την προσωπικότητα του Βενιζέλου και αφετέρου στοιχεία καλλιτεχνικής σπουδής επάνω στο θέμα Ελευθέριος Βενιζέλος. […] Από το 1963 έως το 1989 ο γλύπτης δημιούργησε τέσσερεις ανδριάντες και μία προτομή: Ηράκλειο 1963, Αθήνα 1969, Θεσσαλονίκη 1977, Βουλή των Ελλήνων 1989, Υγειονομική Σχολή Αθηνών 2002. Τα έργα διατηρούν την καλλιτεχνική τους αυτοτέλεια και καθένα αποδίδει με τρόπο ολοκληρωμένο και ξεχωριστό στοιχεία που χαρακτήρισαν την προσωπικότητα και το έργο του Βενιζέλου.