(σ. 216 του βιβλίου)
Από την επιστολή 134
Ε. Τσίλλερ πρὸς Θ. Χάνσεν
Ἀξιοσέβαστε κύριε καθηγητά, Ἀθήνα, 15 Φεβρουαρίου 1873
Ἀκόμα περιμένω μὲ ἀγωνία τὰ κεραμίδια τῆς Ἀκαδημίας. Δὲν ἔχω πάρει
κὰν εἰδοποίηση ἂν ὄντως ἔχουν φύγει ἀπὸ τὴ Βιέννη γιὰ τὴν Τεργέστη. Ἡ
ἀνέγερση τῆς Ἀκαδημίας καθηλώνεται σχεδόν, ἀλλά, γιὰ νὰ ἀντιμετωπίσω τὸ
κακό, παρήγγειλα τὶς μαρμάρινες πλάκες γιὰ τὸ πλάτωμα μπροστὰ ἀπὸ τὸ
προστῶο, ἡ κατεργασία τῶν ὁποίων θὰ δώσει ξανὰ λίγη ζωὴ στὸ ἐργοτάξιο.
Τὰ χρώματα ὑδρυάλου ποὺ χρησιμοποίησα ἐδῶ ἀποδείχθηκαν ἀνεπαρκή,
γιατὶ αὐτὰ ποὺ ἔστειλε ὁ παραγωγὸς δὲν ἦταν γεώδη καὶ ἀλλοιώθηκαν στὸν
ἀέρα, μὲ τὴ χημικὴ ἕνωση μὲ τὴν ὑδρύαλο. Δὲν μπορεῖ κανεὶς νὰ βασιστεῖ σὲ
ἕναν τέτοιο παραγωγό. Πρέπει λοιπὸν νὰ γίνει δεύτερη προσπάθεια. Θέλω νὰ
μοῦ στείλετε μόνο τὴν ὑδρύαλο, γιὰ τὰ χρώματα ἂς φροντίσουν ὁ ἀγαπητὸς
κύριος Ἀιζενμένγκερ ἢ ὁ κύριος Γκρήπενκερλ, πρέπει νὰ εἶναι τὰ ἴδια μὲ
αὐτὰ ποὺ χρησιμοποιοῦνται γιὰ νωπογραφίες. Σᾶς παρακαλῶ λοιπὸν νὰ μοῦ
πάρετε τὸ συντομότερο δυνατὸ τὰ ὑλικὰ γιὰ νὰ δεῖτε τὶς δοκιμὲς ποὺ θὰ ἔχω
ἐλέγξει ὅταν ἐπιστρέψετε στὴν Ἀθήνα.
(σ. 278 του βιβλίου)
Από την επιστολή 186
Ε. Τσίλλερ πρὸς Θ. Χάνσεν
Ἀξιοσέβαστε κύριε Γενικὲ Ἐπιθεωρητά, Ἀθήνα, 15 Νοεμβρίου 1877
Οἱ ὑαλοπίνακες γιὰ τὴν Ἀθήνα ἔχουν παραγγελθεῖ, ἐκτὸς ἀπὸ τὸν τελευταίο
κωδικὸ τῆς κατάστασης. Οἱ φεγγίτες τῶν τριάντα δύο γωνιαίων παραθύρων
εἶναι κατὰ 4 ἑκ. στενότεροι, γι᾽ αὐτὸ νὰ μὴ σταλοῦν στὴν Ἀθήνα.
.
Ἀφότου φύγατε, δὲν ἀσχολήθηκα ξανὰ μὲ χρυσώματα, πέρασα μόνο μὲ
μεγάλη ἀκρίβεια τὸ ὑπόστρωμα μὲ μίνιο στὴν ἀριστερὴ πτέρυγα τῆς πρόσοψης
καὶ στὸ κεντρικὸ κτίριο. Τὸ ὑπόστρωμα αὐτὸ –εἰδικὰ στὸ τμῆμα ποὺ βάλαμε
ἀρχικὰ– ἔχει στερεοποιηθεῖ, πράγμα ἀπὸ τὸ ὁποῖο ἐξαρτῶνται, ὅπως πιστεύω,
πολλά, γιὰ νὰ γίνει τὸ χρύσωμα ἀνθεκτικό. Ἔχει μάλιστα τὸ πλεονέκτημα
ὅτι τὸ βερνίκι τοῦ χρυσοῦ κάμπου ποὺ θὰ μπεῖ ἀργότερα δὲν θὰ ἀπορροφηθεῖ
ἀπὸ τὸ μάρμαρο, εἶναι ὁλοφάνερο ὅτι τὸ ὑπόστρωμα σχηματίζει κάτι ποὺ
μοιάζει μὲ ἐνδιάμεσο μονωτικὸ στρῶμα ποὺ διευκολύνει ἰδιαίτερα τὸ χρύσωμα,
ἀφοῦ τὸ βερνίκι ποὺ θὰ περαστεῖ ἀπὸ πάνω διατηρεῖ πολὺ περισσότερο
τὴν κολλώδη ὑφή. Λέμε νὰ χρυσώσουμε τὴν ἐρχόμενη ἑβδομάδα. Πιστεύω
πὼς ὁ χρυσὸς ποὺ ἔχω θὰ ξοδευτεῖ σχεδὸν ὁλόκληρος, σᾶς παρακαλῶ λοιπὸν
νὰ παραγγείλετε ἄλλο ἕνα τέτοιο κουτὶ ἀλλὰ γεμάτο, γιὰ νὰ μὴν καθυστεροῦμε
στὴν πορεία τοῦ ἔργου.
(σ. 195 του βιβλίου)
Από την επιστολή 116
Ε. Τσίλλερ πρὸς Θ. Χάνσεν
Ἀξιότιμε κύριε καθηγητά, Ἀθήνα, 19 Μαΐου 1871
Γίνονται πλέον τεράστιες πρόοδοι στὴν οἰκοδομή. Στὴν ἀριστερὴ πτέρυγα
τοποθετήθηκαν ὅλα τὰ ἐπίκρανα καὶ τὴν ἑπόμενη ἑβδομάδα μπαίνουν τὰ
ἐπιστύλια. Στὴν μπροστινὴ στοὰ τοῦ κεντρικοῦ κτιρίου εἶμαι ἕτοιμος τὴν ἄλλη
ἑβδομάδα νὰ σηκώσω τὰ κιονόκρανα. Σᾶς διαβεβαιῶ πὼς ἡ πρόσοψη τῆς
Ἀκαδημίας παίρνει πιὰ ζωὴ καὶ οἱ μέχρι πρότινος νεκροὶ ὄγκοι ἀναλύονται
ἀπόλυτα ἁρμονικά. Ὅταν λοιπὸν ἔρθετε τὸ φθινόπωρο, τὸ ἐξωτερικὸ τοῦ
κτιρίου θὰ ἔχει τελειώσει.
Ἐσωκλείω τὸ ἀντίγραφο τῆς σιδηροκατασκευῆς τοῦ κεντρικοῦ κτιρίου μαζὶ
μὲ τὴν ὄψη τῆς στέγης. Ἂν τὰ κεραμίδια ἔρθουν νωρίτερα, θὰ τὸ ἐκτιμοῦσα
ἰδιαίτερα, διαφορετικὰ καθυστερῶ.
(σ. 439 του βιβλίου)
Από την επιστολή 326
Θ. Χάνσεν πρὸς Ε. Τσίλλερ
Ἀγαπητὲ κύριε Τσίλλερ, Βιέννη, 13 Ἰουλίου 1882
Σᾶς ἐκφράζω ἐπίσης τὶς εὐχαριστίες μου γιὰ τὴν ἀποστολὴ τῆς μελέτης
σας γιὰ ἕνα Μουσεῖο στὴν Ὀλυμπία. Ἀκόμη καὶ ἂν τὸ κτίριο δὲν ἐκτελεστεῖ
ἀπὸ μάρμαρο, θὰ ἔχει ἐνδιαφέρον νὰ γίνει μὲ τὸν τρόπο ποὺ οἰκοδομοῦσαν οἱ
ἀρχαῖοι στὴν Αἴγινα. Μὴ μὲ παρεξηγήσετε, ἀλλὰ ἐπιτρέψτε μου τὴν
παρατήρηση ὅτι τὸ κεντρικὸ κτίριο, σὲ σχέση πρὸς τὰ γωνιακὰ ἀετώματα, μοῦ
φαίνεται κάπως βαρὺ γιὰ τὸν πρόσθετο λόγο ὅτι τὰ ἀγάλματα ποὺ τὰ
ἐπιστέφουν εἶναι ψηλότερα ἀπὸ τὶς παραστάδες τῶν παραθύρων στὶς πτέρυγες.
Ἀντιλαμβάνομαι ἄριστα ὅτι παρόμοια ἔργα στὴν Ἑλλάδα πρέπει νὰ
ὑλοποιοῦνται μὲ χαμηλὸ κόστος, γι᾽ αὐτὸ ἐπιτρέψτε μου τὸ ἐρώτημα: Δὲν
μπορεῖτε νὰ προσθέσετε δύο κίονες γιὰ νὰ πετύχετε μιὰ στενότερη κατανομὴ τῶν
ἀξόνων;