Η Κατίνα Παξινού και ο Δημήτρης Μητρόπουλος γνωρίστηκαν το 1918. Στις 9 Δεκεμβρίου του ίδιου έτους συνεργάστηκαν για πρώτη φορά, σε συναυλία της Προτύπου Στρατιωτικής Ορχήστρας που δόθηκε στο Δημοτικό Θέατρο Αθηνών «υπέρ των θυμάτων της Ανατολικής Μακεδονίας». Η Κατίνα Παξινού ερμήνευσε τότε με επιτυχία τα Τρία μακεδονικά τραγούδια του Αιμίλιου Ριάδη υπό τη διεύθυνση του Δημήτρη Μητρόπουλου.[1]
Ο Δημήτρης Μητρόπουλος σε φωτογραφία με ιδιόχειρη αφιέρωση στην Κατίνα Παξινού, 1944.
Το 1920 (11/24 Μαΐου), και πάλι στο Δημοτικό Θέατρο Αθηνών, η Παξινού υποδύθηκε την Αδελφή Βεατρίκη στην πρώτη ολοκληρωμένη σκηνική παρουσίαση της ομότιτλης όπερας του Μητρόπουλου, με μουσική διεύθυνση του Αρμάνδου Μαρσίκ και με τη σκηνοθετική φροντίδα του συνθέτη.[2]
Η Κατίνα Παξινού ως Βεατρίκη, 1920.
Η Κατίνα Παξινού ως Βεατρίκη, 1920.
Η τρυφερή φιλία της Κατίνας Παξινού και του Δημήτρη Μητρόπουλου έμελλε να διατηρηθεί για πέντε ολόκληρες δεκαετίες, μέχρι το θάνατο του Μητρόπουλου, το 1960. Το Αρχείο Κατίνας Παξινού και Αλέξη Μινωτή διασώζει τεκμήρια από τη μεταξύ τους γραπτή επικοινωνία, από τις συναντήσεις τους στην Ελλάδα και στην Αμερική, αλλά και από την καλλιτεχνική συνεργασία τους σε σημαντικές θεατρικές παραγωγές, με κύριες την Ηλέκτρα του Σοφοκλή και τον Ιππόλυτο του Ευριπίδη από το Εθνικό Θέατρο, στη διάρκεια της διετίας 1936‒1937.
Γιώργος Λυκούδης, Κατίνα Παξινού, Δημήτρης Ροντήρης, Μιράντα Μυράτ, Δημήτρης Μητρόπουλος, Αλέξης Μινωτής. Αναμνηστική φωτογραφία από τον «Ιππόλυτο» στο Ωδείο Ηρώδου του Αττικού, 1937. Φωτ. Λέων Φραντζής.
Ο θεατρικός παραγωγός Morris Gest, η Κατίνα Παξινού και ο Δημήτρης Μητρόπουλος στη Νέα Υόρκη, 1941.
Φωτ. Gorska‒Hill.
Τηλεγράφημα του Δημήτρη Μητρόπουλου προς την Κατίνα Παξινού, 22 Ιουλίου 1946.
[1] Βλ. εφ. Εμπρός: «Θέατρα», 9.12.1918, σ. 2, και «Πεννιές», 10.12.1918, σ. 1.
[2] Βλ. Γιώργος Σακαλλιέρος, «Η όπερα Αδελφή Βεατρίκη (Sœur Béatrice) του Δημήτρη Μητρόπουλου (1918). Μουσική υφή, αισθητικές κατευθύνσεις και ιστορικό πλαίσιο δημιουργίας», στο Γιώργος Βλαστός (επιμ.), «Ελληνική μουσική δημιουργία του 20ού αιώνα για το λυρικό θέατρο και άλλες παραστατικές τέχνες». Πρακτικά Συνεδρίου, Μέγαρο Μουσικής Αθηνών, 27–29 Μαρτίου 2009, Αθήνα: Σύλλογος «Οι Φίλοι της Μουσικής», 2009, σ. 17‒29, εδώ: 27, και Απόστολος Κώστιος, Το στοιχείο της θεατρικότητας στον Δημήτρη Μητρόπουλο, Αθήνα: Κέντρο Μουσικού Θεάτρου / Μουσικός Εκδοτικός Οίκος Κ. Παπαγρηγορίου ‒ Χ. Νάκας, 1997, σ. 27, 29.
Φωτογραφία τίτλου:
Ο Δημήτρης Μητρόπουλος και η Κατίνα Παξινού σε δεξίωση του Νικολάου Λούρου προς τιμήν του Μητρόπουλου, 1955.
Φωτ. Αντώνης Πατσιαβός
Σχετικές εκδόσεις:
Μορφωτικό Ίδρυμα Εθνικής Τραπέζης
Ο θαυμασμός για τον Δ. Μητρόπουλο και η επιθυμία να συνεισφέρει στον τομέα της ελληνικής μουσικής ιστορίας, οδήγησαν τον μουσικολόγο Απόστολο Κώστιο στη συγγραφή αυτής της μελέτης, με στόχο να δώσει στο ευρύτερο αναγνωστικό κοινό μια πλήρη και σωστή εικόνα για τον Μητρόπουλο ως άνθρωπο και ως καλλιτέχνη.
Ο ίδιος ο Μητρόπουλος αδιαφορούσε για τη δημοσιότητα και κατέστρεφε κατά καιρούς τα προσωπικά του αρχεία. Πρόσθετη δυσκολία αποτέλεσε το γεγονός ότι δεν είχε δική του οικογένεια, η αδελφή του πέθανε σε νεαρή ηλικία, και οι στενοί φίλοι του είχαν κι αυτοί πεθάνει όταν άρχισε η σχετική έρευνα. Η πιο πολύτιμη πηγή πληροφοριών για τη μελέτη αυτή υπήρξε η αλληλογραφία του Μητρόπουλου με τη στενή του φίλη Καίτη Κατσογιάννη, καθώς και το πλούσιο αρχείο της, όπου είναι συγκεντρωμένο καθετί που αφορά τη ζωή και τη δράση του Μητρόπουλου από το 1925. Ο συγγραφέας βέβαια συνέλεξε και πλήθος στοιχεία από άλλες πηγές, φροντίζοντας να τα διασταυρώνει ώστε να εξασφαλίζει την ορθότητα των πληροφοριών του. Αποτέλεσμα της ανάλυσης και της σύνθεσης όλων αυτών των στοιχείων είναι η άποψη που παρουσιάζει στο βιβλίο αυτό, χωρίς ωστόσο να θέλει να επιβάλει μια «τελεσίδικη» εκδοχή για τον μαέστρο Δημήτρη Μητρόπουλο. Ο αναγνώστης καλείται να πλάσει τη δική του εικόνα, που θα προκύψει από τις δικές του επιλογές, έτσι ώστε το βιβλίο να αποτελέσει κίνητρο για παραπέρα έρευνα.
Ελληνικό Ίδρυμα Πολιτισμού
Ο διάσημος Έλληνας αρχιμουσικός παρουσιάζεται ως καλλιτέχνης και ως άνθρωπος. Περιέχεται κατάλογος των έργων του και των πρώτων εκτελέσεων.