Μικρή αναφορά στη σπουδαία διεθνή καριέρα της Κατίνας Παξινού

Το 1920 εμφανίστηκε για πρώτη φορά στη Σκηνή του Δημοτικού Θεάτρου Αθηνών, ως ηθοποιός του λυρικού θεάτρου, στην όπερα «Αδελφή Βεατρίκη», που είχε συνθέσει αποκλειστικά για την ίδια ο Δημήτρης Μητρόπουλος.

Η Κατίνα Παξινού ως Βεατρίκη, 1920.

Από το 1932 έως το 1940 εμφανίζεται στο Εθνικό Θέατρο, όπου ερμηνεύει ρόλους που την καταξιώνουν ως κορυφαία ηθοποιό της ελληνικής σκηνής.

Έγραψε ιστορία με τους ρόλους που ερμήνευσε και αποθεώθηκε ως τραγωδός στην πρώτη παράσταση που έλαβε χώρα στην Επίδαυρο στους νεότερους χρόνους, στην «Ηλέκτρα» του Σοφοκλή, παραγωγή του Εθνικού Θεάτρου, σε μετάφραση Ιωάννη Γρυπάρη και σκηνοθεσία του Δημήτρη Ροντήρη.

Σοφοκλή «Ηλέκτρα». Εθνικό Θέατρο, Αρχαίο Θέατρο Επιδαύρου. Η Κατίνα Παξινού και ο Χορός. Φωτογραφία του Λέοντα Φραντζή, 1938.

Θα άξιζε να θυμηθούμε και τη διεθνή της πορεία, που ίσως σήμερα να μην είναι τόσο γνωστή.

Η Κατίνα Παξινού και ο Αλέξης Μινωτής στην πλατεία Ρέμερμπεργκ (Römerberg Platz) της Φραγκφούρτης. Φωτογραφία του Enzo Meneghini, από την περιοδεία του Εθνικού Θεάτρου στη ναζιστική Γερμανία, Ιούνιος 1939.

Με το Εθνικό Θέατρο, τις παραμονές του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου, θα εμφανιστεί στο Λονδίνο, τη Φραγκφούρτη και το Βερολίνο, ερμηνεύοντας το ρόλο της Ηλέκτρας στην ομότιτλη τραγωδία του Σοφοκλή και το ρόλο της Γερτρούδης στον Άμλετ του Σαίξπηρ.

Το Μάιο του 1940 η Κατίνα Παξινού υποδύθηκε την Κυρία Άλβινγκ στους Βρικόλακες του Ίψεν, στο Duchess Theatre του Λονδίνου, με τον θίασο του Charles Cochran.

Στη συνέχεια η Παξινού μεταβαίνει στις ΗΠΑ με δραματικό τρόπο, αφού το πλοίο στο οποίο επέβαινε τορπιλίστηκε από του Γερμανούς, ενώ, όταν το προσπαθεί ξανά, ταξιδεύει μέσω Ισπανίας, εν μέσω βομβαρδισμών. Στις ΗΠΑ εμφανίζεται στο Μπρόντγουεϊ, ενώ ερμηνεύει και σπουδαίους ρόλους στον κινηματογράφο, με τους οποίους κερδίζει τη διεθνή αναγνώριση. Μια μεγάλη στιγμή είναι η συμμετοχή της στην ταινία «Για ποιόν κτυπά η καμπάνα» του Σαμ Γούντ, για την οποία απέσπασε, το 1944, το Oscar Β΄ γυναικείου ρόλου. Στην ταινία η έξοχη Κατίνα Παξινού, υποδύεται μια αντάρτισσα του ισπανικού εμφυλίου πολέμου, και είναι απίστευτη όχι μόνο η ερμηνεία της, αλλά και η «μεταμόρφωσή» της.

Η Κατίνα Παξινού και ο John Mylong (;) στο γύρισμα της ταινίας του Sam Wood «Για ποιον χτυπά η καμπάνα», 1942.

Αργότερα, το 1960, συνεργάστηκε με τον Λουκίνο Βισκόντι στην ταινία «Ο Ρόκο και τα αδέλφια του», παίζοντας μαζί με τον Αλαίν Ντελόν και τον Σπύρο Φωκά.

Σταθμός και η συμμετοχή της, το 1955, στην ταινία «Ο κύριος Αρκάντιν» του Όρσον Ουέλς.

Το 1949 έλαβε το Βραβείο Κοκτώ, στο Φεστιβάλ Μπιαρίτς, για για την ερμηνεία της στην ταινία «Το πένθος ταιριάζει στην Ηλέκτρα» του Ντάντλεϊ Νίκολς.

Στην Ελλάδα η Κατίνα Παξινού συμμετείχε σε μία μόνον ταινία, το 1969, «Το νησί της Αφροδίτης» του Γιώργου Σκαλενάκη, με θέμα τον αγώνα της ΕΟΚΑ. Η ταινία βασιζόταν στο ομότιτλο θεατρικό έργο του Αλέξη Πάρνη, και —παρά την επώδυνη ασθένειά της— η Παξινού ολοκλήρωσε τα γυρίσματα.

Η Ζωρζ Σαρή και η Κατίνα Παξινού στην ταινία του Γιώργου Σκαλενάκη «Το νησί της Αφροδίτης», 1969.

Παρασημοφορήθηκε με τον Χρυσό Σταυρό του Βασιλικού Τάγματος Γεωργίου Α΄ και με τον Χρυσό Σταυρό Τάγματος Διακεκριμένων Υπηρεσιών προς τη Γερμανική Δημοκρατία. Τιμήθηκε ακόμη με τον τίτλο της Αξιωματούχου του Τάγματος Γραμμάτων και Τεχνών της Γαλλίας και με το Βραβείο «Ιζαμπέλλα Ντ’ Έστε».

Ο Μινωτής είχε πει για το υποκριτικό της ταλέντο: «Η Κατίνα Παξινού είναι η ηθοποιός της ψυχής, ενσάρκωνε τους χαρακτήρες που υποδύονταν από τα βάθη του είναι της, δεν υποκρίνονταν, δεν έκανε εξωτερικές μιμήσεις, έπλαθε ολοζώντανες ποιητικές μορφές. Με την ίδια όψη, με την ίδια φωνή, με την ίδια ψυχικότητα, με παράφορη πάντα πλαστουργική δύναμη, μετουσίωνε τα θεατρικά πρόσωπα, συγχωνεύοντάς τα με τη δική της πρωτεϊκή φύση».

Φιλμογραφία: «For Whom the Bell Tolls», ελλ. τίτλος: «Για ποιον χτυπά η καμπάνα», του Σαμ Γουντ (1943), «Hostages», ελλ. τίτλος: «Πυρ!», του Φρανκ Τατλ (1943), «Confidential Agent», ελλ. τίτλος: «Ο εμπρηστής», του Χέρμαν Σάμλιν (1945), «Uncle Silas», ελλ. τίτλος: «Η οργή του Θεού», του Τσαρλς Φρανκ (1947), «Mourning Becomes Electra», ελλ. τίτλος: «Το πένθος ταιριάζει στην Ηλέκτρα», του Ντάντλεϊ Νίκολς (1947), «Prince of Foxes»,ελλ. τίτλος: «Καίσαρ Βοργίας», του Χένρι Κινγκ (1949), «Confidential Report», ελλ. τίτλος: «Ο κύριος Αρκάντιν», του Όρσον Ουέλς (1955), «Τhe Miracle», ελλ. τίτλος: «Το θαύμα», του Έρβιν Ρέιπερ (1959), «Rocco e i suoi fratelli», ελλ. τίτλος: «Ο Ρόκο και τα αδέλφια του», του Λουκίνο Βισκόντι (1960), «Τante Zita», ελλ. τίτλος: «Πώς γνώρισα τον έρωτα», του Ρομπέρ Ανρικό (1968), «Un été Fauvage», του Μαρσέλ Καμί (1969), «Το νησί της Αφροδίτης», του Γιώργου Σκαλενάκη (1969).

Σοφία Ε. Πελοποννησίου