Αδαμάντιος Κοραής. Βίος και έργα

Το μεγαλύτερο μέρος της προσωπικής βιβλιοθήκης του Κοραή έφτασε στη Χίο το 1850, σύμφωνα με τη  διαθήκη του μεγάλου σοφού, και τα επόμενα χρόνια γίνονταν προσπάθειες να αποσπασθούν από τον αρχιμανδρίτη Καλλίνικο Κρεατσούλη, εφημέριο της ελληνορθόδοξης εκκλησίας της Μασσαλίας, τα υπόλοιπα βιβλία και χειρόγραφα του Κοραή που κρατούσε. Ο Κρεατσούλης, που το 1837 είχε σώσει από πλειστηριασμό ή καταστροφή τη βιβλιοθήκη και τα χειρόγραφα του Κοραή, ήθελε να εκδώσει ό,τι είχε μείνει αδημοσίευτο από τα κοραϊκά κατάλοιπα. Αποτάθηκε λοιπόν το 1855 στον παλιό μαθητή του Ανδρέα Μάμουκα, που είχε στο ενεργητικό του την έκδοση Των κατά την αναγέννησιν της Ελλάδος θεμελιακών εγγράφων της Επαναστάσεως (σε 11 τόμους, 1839-1852 · οι υπόλοιποι δεν εκδόθηκαν για λόγους οικονομικούς), και του πρότεινε να αναλάβει την έκδοση των αδημοσίευτων έργων του Κοραή με χρηματοδότηση του Κρεατσούλη. Ο Μάμουκας άρχισε την εργασία για τον πρώτο τόμο, αλλά η έκδοση δεν ολοκληρώθηκε. Το 1861 πέθανε ο Κρεατσούλης, και οι κληρονόμοι του, παρά τις προσπάθειες του Μάμουκα, ήταν απρόθυμοι να συνεχίσουν τη χρηματοδότηση. Αρκετά χρόνια αργότερα, το 1872, η Κεντρική Επιτροπή Κοραή (με έδρα τη Μασσαλία) ενδιαφέρθηκε για την έκδοση των κοραϊκών καταλοίπων, έργο που ανατέθηκε στον Μάμουκα. Ο τόμος κυκλοφόρησε πριν από τον Οκτώβριο του 1881, και η εργασία του Μάμουκα θεωρήθηκε πολύ ικανοποιητική. Δυστυχώς όμως ο θάνατός του το 1884 διέκοψε αναγκαστικά την έκδοση των κοραϊκών καταλοίπων, και η προεργασία του Μάμουκα πέρασε σε άλλα χέρια. Αν και το έργο του είναι αποσπασματικό, η συμβολή του Μάμουκα στη θεμελίωση των κοραϊκών σπουδών έχει αναγνωριστεί γενικά, ώστε να μπορούμε να τον θεωρούμε τον πρώτο συστηματικό κοραϊστή.