«Από τις Σέβρες στη Λωζάννη. From Sèvres to Lausanne»

Τα τελευταία χρόνια είχαμε την τύχη να ασχοληθούμε σοβαρά με συγκλονιστικές επετείους της εθνικής μας ιστορίας: τα 200 χρόνια από την Ελληνική Επανάσταση, τα 100 χρόνια από τη Μικρασιατική Καταστροφή. Είναι γεγονότα ιστορικά, είναι ορόσημα, τα οποία τα ξαναμελετήσαμε, τα ξαναείδαμε, τα ξανασκεφτήκαμε. Και αυτή η ενασχόληση, νομίζω, μας βοηθάει πολύ στο να κατανοήσουμε ακόμη καλύτερα τον εαυτό μας μπροστά στα σημερινά προβλήματα, αλλά και τον τρόπο με τον οποίο χειριστήκαμε τα παλαιότερα προβλήματα.
Θα επικεντρωθώ στη Λωζάννη, που είναι το καταληκτήριο σημείο. Η Συνθήκη της Λωζάννης, από το χθες ίσαμε σήμερα, είναι ένας πολύ ενδιαφέρων και προκλητικός τίτλος, ιδίως αν σκεφθεί κανείς ότι στους ομιλητές περιλαμβάνονται άνθρωποι που όχι μόνο γνωρίζουν την ιστορία, αλλά και ενεργά έχουν συνομιλήσει με την ιστορία. Νομίζω πως μου επιτρέπεται να τονίσω τη δική μου αίσθηση για το τι σηματοδοτεί ως τομή στον χρόνο η Λωζάννη, εν σχέσει με το πριν από τη Λωζάννη και το μετά τη Λωζάννη ίσαμε σήμερα. Δεν είναι μόνον η λύση του εδαφικού ζητήματος· δεν είναι μόνον το γεγονός ότι στη Λωζάννη περιεσώθη ό,τι ήταν δυνατόν να περισωθεί από τη Μικρασιατική Καταστροφή· δεν είναι μόνον ότι με τη Λωζάννη ολοκληρώθηκε η εδαφική ανάπτυξη της Ελλάδος· δεν είναι μόνον ότι η Μεγάλη Ιδέα, η οποία εδέσποσε στα εφηβικά χρόνια του κράτους μας, μετετράπη σε ιδέα ανάπτυξης· και δεν είναι μόνον το ότι η Τουρκία περιορίστηκε βασικά στην Ασία, ενώ η Ελλάδα στο ευρωπαϊκό τμήμα. Είναι και κάτι το οποίο αξίζει να το σκεφτούμε, που έχει να κάνει με την ίδια την ιδιοσυστασία της ιστορικής μας πορείας.