Αρχαία ελληνικά, νεωτερικά και μετανεωτερικά στοιχεία του πολιτικού συν-αγωνισμού. Οι δυνατότητες της δημοκρατικής ανοχής

Με τη διάλεξη αυτή, η Janet Coleman, μια από τις κορυφαίες ιστορικούς του πολιτικού στοχασμού της εποχής μας, κατέθεσε τον δικό της προβληματισμό στον διάλογο Αρχαίων και Νεοτέρων, εμπλουτίζοντας έτσι ένα κεντρικό πεδίο προβληματισμού της διανοητικής ιστορίας της νεότερης Ευρώπης. Βασικός στόχος της προβληματικής της Βρετανίδας ιστορικού ήταν η αναζήτηση μιας διαφορετικής προσέγγισης στα ζητήματα της πολιτικής ενσωμάτωσης και των στρατηγικών ενεργοποίησης των πολιτών μέσα στη σύγχρονη κοινωνία –μια κοινωνία που ερείδεται στον υποκειμενισμό και στον αξιακό πλουραλισμό. Σημείο εκκίνησης αλλά και κεντρικό πεδίο αναφοράς ήταν η κλασική πολιτική σκέψη, και ειδικότερα η αριστοτελική, με την ανάδειξη της έννοιας του πολιτικού συν-αγωνισμού ως δομικού χαρακτηριστικού της πολιτικής μέσα στην αρχαιοελληνική πόλη. Κατόπιν η Coleman αναλύει διεξοδικά το θεωρητικό υπόβαθρο πάνω στο οποίο θεμελιώνεται η έννοια της ανοχής στις νεωτερικές κοινωνίες, με τρόπο ώστε αυτή να καθίσταται ικανή και αναγκαία συνθήκη κάθε δημοκρατικής πολιτείας. Αντίθετα από τις παραδοχές της κλασικής πολιτικής σκέψης, η νεότερη πολιτική θεωρία θεωρεί το άτομο ως μια κατ’ εξοχήν φυσική οντότητα, αποδεσμευμένη από κοινωνικά πλαίσια και εθιμικούς κανόνες. Μέσα από την αντιπαραβολή του κλασικού και του νεωτερικού πολιτικού στοχασμού πάνω στις δυνατότητες ύπαρξης της δημοκρατικής ανοχής, η Coleman αναδεικνύει συμπερασματικά τον κρίσιμο ρόλο που μπορεί να διαδραματίσει η αριστοτελική έννοια του ομο-νοείν  –μια συμφωνία ηθικών αντιλήψεων στο επίπεδο της πραξεολογίας μεταξύ ελεύθερων ανθρώπων που δεσμεύονται από κοινούς νόμους– απέναντι στον κατακερματισμό του κοινωνικού ιστού μέσα στις σημερινές κοινωνίες της ύστερης νεωτερικότητας.

(πηγή: Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών)