Αρχείον Ψαρών Α’ 1821-1824

Παλαιάν οφειλήν της ελληνικής ιστορικής επιστήμης προς την ηρωικήν και μαρτυρικήν νήσον των Ψαρών έρχεται να αποτίση η Ακαδημία Αθηνών δια της εκδόσεως του παρόντος έργου, το οποίον προσφέρεται εις την έρευναν εκατόν πεντήκοντα έτη μετά το ολοκαύτωμα της 21 Ιουνίου 1824.
Κατά την ημέραν εκείνην της καταστροφής εξηφανίσθη και το αρχείον της κοινότητος της νήσου, όσα δε έγγραφα τυχόν εσώθησαν, διεσπάρησαν μεταγενεστέρως κατά τας μετακινήσεις των Ψαριανών από τόπου εις τόπον. Τοιουτοτρόπως, όσα γνωρίζομεν δια την προ του 1821 ιστορίαν της νήσου στηρίζονται εις την παράδοσιν ή εις τας ολίγας ειδήσεις που παρέχουν έγγραφα άλλων νησιωτικών κοινοτήτων και τα περιηγητικά κείμενα, αι δε γνώσεις μας δια την κατά τον Αγώνα δράσιν των Ψαριανών παρουσιάζουν κενά, αντιθέτως προς ό,τι συμβαίνει δια την Ύδραν και τας Σπέτσας, τα αρχεία των οποίων εσώθησαν σχεδόν πλήρη. Αγνοούμεν επίσης εις τας λεπτομερείας των τας προσπαθείας, αι οποίαι κατεβλήθησαν υπό των αοίκων και ανεστίων κατοίκων της νήσου, όχι μόνον δια την επούλωσιν των εκ της καταστροφής πληγών, αλλά και δια την επιτυχίαν του Αγώνος μέχρι της αφίξεως του Καποδίστρια και της οργανώσεως του ελευθέρου κράτους.
Αι διαπιστώσεις αύται ωδήγησαν τον γράφοντα εις την απόφασιν να συγκεντρώση τα εις τα διάφορα αρχεία κατεσπαρμένα και τα εις ποικίλα δημοσιεύματα εκδεδομένα έγγραφα της νήσου και να ανασυγκροτήση το «Αρχείον Ψαρών». […]

(από τον πρόλογο της έκδοσης)