«…Η τέχνη είναι αδιάψευστος μάρτυρας της κοινωνίας των ηθών, της ιδεολογίας του λαού που τη δημιούργησε, σε συγκεκριμένες, βέβαια, ιστορικές στιγμές. Στους δύο αιώνες του ελεύθερου εθνικού μας βίου η τέχνη άλλαξε πολλές τεχνοτροπίες. Η εικόνα της γυναίκας μεταμορφωνόταν και αυτή ανάλογα με τις εποχές. Άραγε μπορούμε να αναγνωρίσουμε μερικές σταθερές, που χαρακτηρίζουν τη θέση της γυναίκας μέσα στην ελληνική κοινωνία και τον τρόπο που την αντιμετώπιζαν οι άνδρες, καθώς τα περισσότερα ζωγραφικά έργα ανήκουν σε άρρενες δημιουργούς;
Νομίζω πως η Ελληνίδα κατέχει μια ξεχωριστή θέση σεβασμού και ισοτιμίας μέσα στην κοινωνία διαχρονικά. Ίσως αυτό οφείλεται στο ότι οι Έλληνες, κατεξοχήν ναυτικός λαός, ιδιαίτερα στις νησιώτικες περιοχές, απουσίαζαν συχνά και για μεγάλα χρονικά διαστήματα, αφήνοντας στη γυναίκα ηγετικό και υπεύθυνο ρόλο στην πατρίδα και τον οίκο. Το ίδιο συνέβαινε με τους αγροτικούς και ιδιαίτερα με τους ποιμενικούς πληθυσμούς. Δεν έχουμε παρά να αναλογιστούμε τον ενεργό και ενίοτε πρωταγωνιστικό ρόλο που διαδραμάτισε η γυναίκα στον πόλεμο της Ανεξαρτησίας αλλά και στα νεότερα χρόνια στον πόλεμο του 1940 και στην Αντίσταση κατά του κατακτητή. Το αίσθημα αυτό θαυμασμού, σεβασμού, ισοτιμίας και αλληλεγγύης είναι πρόδηλο στην εικόνα της Ελληνίδας στην τέχνη, τόσο στην προσωπογραφία όσο και στις ηθογραφικές σκηνές. Και, παρόλο που η Ελληνίδα κατέκτησε το δικαίωμα ψήφου μόλις το 1952 (ν. 2159), στον οίκο, στην οικογένεια, στο κοινωνικό περιβάλλον κατείχε ένα ξεχωριστό ρόλο και η γνώμη της ήταν πάντοτε σεβαστή. Οι εικόνες της γυναίκας, όπως τις απέδωσε ο χρωστήρας των Ελλήνων ζωγράφων, δεν μαρτυρούν μόνο σεβασμό, αλλά και θαυμασμό και αγάπη αλλά και έρωτα. Σε αυτά ακριβώς τα συναισθήματα οφείλεται το δυνατό άρωμα που αποπνέουν…».
Μαρίνα Λαμπράκη-Πλάκα
(από την έκδοση)