Επίσημα κείμενα του Πατριαρχείου Κωνσταντινουπόλεως. Τα σωζόμενα από την περίοδο 1454-1498

H ανασύσταση του Πατριαρχείου Kωνσταντινουπόλεως το 1454 επέτρεψε στους ορθόδοξους χριστιανούς να έχουν ξανά μιαν ανώτατη εκκλησιαστική αρχή και ταυτόχρονα μια θεσμική οργάνωση της κοινωνίας τους. Από τα έγγραφα ωστόσο τεκμήρια της πρώτης μεταβυζαντινής περιόδου (1454-1498), μόνο σαράντα δύο επίσημα πατριαρχικά κείμενα εντοπίζονται σε Aρχεία και Bιβλιοθήκες της Eλλάδας και του εξωτερικού. Με το δημοσίευμα αυτό η ιστορική έρευνα αποκτά ένα πολύτιμο βοήθημα, όπου ο μελετητής θα βρει συγκεντρωμένα σε εύχρηστη και έγκυρη έκδοση τα σαράντα δύο σωζόμενα επίσημα κείμενα. Από τα κείμενα αναδύεται ένα ευρύ φάσμα θεμάτων που αφορούν την εσωτερική ζωή της Eκκλησίας, κείμενα εγκυκλίων με τις οποίες η ανώτατη εκκλησιαστική αρχή απευθύνεται στους ορθόδοξους χριστιανούς που ζούσαν στην Οθωμανική Aυτοκρατορία, κείμενα που αφο­ρούν τις σχέσεις της Oρθόδοξης Eκκλησίας με την οθωμανική αρχή, την Kαθολική Eκκλησία ή ξένους ηγέτες. Ο τόμος ολοκληρώνεται με αναλυτικό ευρετήριο ονομάτων, τόπων και όρων, έναν πίνακα με τα αρχεία και τις βιβλιοθήκες όπου εντοπίζονται σήμερα τα πρωτότυπα ή τα αντίγραφά τους και τέλος με ένα πίνακα αντιστοιχιών μεταξύ των Επισήμων κειμένων και των πράξεων που περιλαμβάνονται στο έργο των ίδιων συγγραφέων Οι Πράξεις του Πατριαρχείου Κωνσταντινουπόλεως (Αθήνα 2013).

Το έργο κυκλοφορεί σε δεύτερη αναθεωρημένη έκδοση την οποία προκά­λεσε όχι μόνον η εξάντληση της πρώτης (Αθήνα 2011) αλλά κυρίως η προσ­θήκη ενός ακόμη κειμένου, η επαναχρονολόγηση κάποιων πατριαρχιών με βάση το έργο των ίδιων συγγραφέων Οι Πράξεις του Πατριαρχείου Κωνσταντι­νουπόλεως, ο εντοπισμός αθησαύριστων χειρογράφων που οδήγησαν στη βελτίωση της εκδόσης κάποιων κειμένων και η νεότερη βιβλιογραφία. Η έκδοση πραγματοποιήθηκε στο πλαίσιο Προγράμματος που επιχορηγείται από το Ίδρυμα Ωνάση.

(πηγή: Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών)