Φοιτητική Ένωση Κρητών και εθνοτοπικοί φοιτητικοί σύλλογοι την περίοδο της δικτατορίας

Τον Ιανουάριο του 1972 μια ομάδα Κρητών σπουδαστών, που φοιτούσαν στο Πανεπιστήμιο και τις ανώτατες σχολές της Αθήνας και του Πειραιά, ξεκίνησε από τα Χανιά μια δυναμική προσπάθεια αντίδρασης στο κλίμα ανελευθερίας και καταπίεσης που είχε επιβάλει η χούντα στη νεολαία. Καθώς η λειτουργία κλαδικών φοιτητικών συλλόγων είχε απαγορευτεί, οι Κρήτες φοιτητές ενεργοποίησαν έναν εθνοτοπικό σύλλογο, τη ΦΟΙΤΗΤΙΚΗ ΕΝΩΣΗ ΚΡΗΤΩΝ (ΦΕΚ).

Με άδολο ενθουσιασμό και μαχητικότητα, χωρίς κομματικές αγκυλώσεις, οι Κρήτες φοιτητές ξεκίνησαν τον αγώνα για τη διεκδίκηση των δικαιωμάτων τους στο Πανεπιστήμιο, αλλά και την αποκατάσταση των δημοκρατικών θεσμών και των ελευθεριών του ελληνικού λαού.

Η ΦΕΚ απλώθηκε σε ολόκληρη την Κρήτη, ενεργοποίησε στην Αθήνα τους φοιτητές κρητικής καταγωγής και ανέλαβε πολλές δράσεις, με μαζικότερη τη συναυλία των Γιάννη Μαρκόπουλου και Νίκου Ξυλούρη στο Σπόρτινγκ τον Μάιο του 1972, που κατέληξε σε μια μεγάλη διαδήλωση κατά της δικτατορίας στην οδό Πατησίων.

Το κρητικό παράδειγμα δεν ήταν το μοναδικό. Παράλληλα ή ακολουθώντας τα βήματα της ΦΕΚ, δραστηριοποιήθηκαν και άλλοι εθνοτοπικοί φοιτητικοί σύλλογοι, απηχώντας το δημοκρατικό φρόνημα των φοιτητών.

Οι μαρτυρίες που συγκεντρώνονται στον τόμο προσφέρουν μια αντιπροσωπευτική εικόνα του έργου της ΦΕΚ και της σημασίας που είχε για το φοιτητικό και αντιδικτατορικό κίνημα, αλλά και της δράσης άλλων εθνοτοπικών φοιτητικών συλλόγων – των Ηλείων, των Ηπειρωτών, των Πατρινών, των Χίων, των Μεσσηνίων, των Κωνσταντινουπολιτών, καθώς και των Κρητικών σπουδαστών της Θεσσαλονίκης.

Νίκος Παπαδάκης – Παπαδής