Για όσους μεγάλωσαν μέσα σε ελληνόφωνες ποντιακές οικογένειες, η λέξη Μπάφραλης ακούγεται σχεδόν προσβλητική διότι, ως συνώνυμη του τουρκόφωνου, υπονοεί τους αμφισβητούμενης καθαρότητας Ποντίους. Για όσους επίσης μεγάλωσαν σε ομογενείς οικογένειες, ο Μπάφραλης έχει και πάλι αρνητική σημασία: η λέξη είναι συνώνυμη του συνεργάτη των Γερμανών και του διώκτη του ΕΑΜ. Ως επακόλουθο, οι Μπαφραλήδες είναι συνυφασμένοι με κάτι ακόμη: την πίστη στα κόμματα της εθνικοφροσύνης και της Δεξιάς. Εντέλει όλοι συμφωνούν πως “Μπάφραλης και αριστερός δεν γίνεται”!
Στη εργασία εξετάζεται το γιατί οι τουρκόφωνοι Πόντιοι ταυτίστηκαν μεταπολεμικά με τα κόμματα της Δεξιάς, παρ’ όλο που στον μεσοπόλεμο η πολιτική τους ταυτότητα ήταν όμοια με αυτήν των υπόλοιπων προσφύγων: ο βενιζελισμός. Άξιο προσοχής, λοιπόν, είναι ότι στα σκληρά μεταπολεμικά χρόνια προπύργιο της “εθνικοφροσύνης” στη Μακεδονία έγιναν άνθρωποι που δεν μιλούσαν ελληνικά!
Η μεταστροφή αυτή έχει τη ρίζα της στις τραγικές εμπειρίες της Κατοχής και του Εμφυλίου, εμπειρίες που δημιούργησαν μια ισχυρή πολιτική ταυτότητα. Το βιβλίο φέρνει στην επιφάνεια γεγονότα που έχουν υποτιμηθεί, όπως η σημασία των εθνοτικών ταυτοτήτων στη διαμόρφωση των συγκρούσεων στη Μακεδονία του 1943-44 και ο κομβικός ρόλος των τοπικών ελίτ. Για πρώτη φορά ερευνώνται η κοινωνική βάση, τα κίνητρα και το περιεχόμενο μιας μορφής συνεργασίας με τις δυνάμεις Κατοχής, καθώς και το εύρος της κατασταλτικής βίας του ΕΑΜ.
Το βιβλίο προσεγγίζει το θέμα των πολιτικών ταυτοτήτων από τη σκοπιά της πολιτικής επιστήμης, συνδυάζει όμως μεθόδους, υποθέσεις και συμπεράσματα από τον χώρο της Ιστορίας, της κοινωνιολογίας, της κοινωνικής ανθρωπολογίας και της κοινωνικής ψυχολογίας.
Ο Νίκος Μαραντζίδης διδάσκει πολιτική επιστήμη στο Πανεπιστήμιο Μακεδονίας.
