Το δίτομο αυτό έργο είναι το δεύτερο της σειράς εκδόσεων του Ινστιτούτου Νεοελληνικών Σπουδών που έχει τον γενικό τίτλο “Ελληνική γλώσσα: Συγχρονία και διαχρονία” και καλύπτει τις θεματικές: (α) ετυμολογία της ελληνικής· (β) γλωσσικές επαφές· και (γ) κοινή και προβλήματα που σχετίζονται με αυτή. Το έργο περιλαμβάνει 27 εργασίες, οι περισσότερες από τις οποίες παρουσιάστηκαν στο 1ο Διεθνές Συνέδριο για τις Γλωσσικές Επαφές στα Βαλκάνια και στη Μικρά Ασία, που διοργάνωσε το Ινστιτούτο από τις 3 έως τις 5 Νοεμβρίου 2016, στο Τελλόγλειο Ίδρυμα Τεχνών του ΑΠΘ. Σκοπός του Συνεδρίου ήταν να εξετάσει τις γλωσσικές επαφές στα Βαλκάνια και στη Μικρά Ασία, με επίκεντρο κυρίως τις σχέσεις της ελληνικής με άλλες γλώσσες στις περιοχές αυτές. Πρόκειται για το πρώτο έργο με αντικείμενο τις γλωσσικές επαφές της ελληνικής που σχεδιάζεται και υλοποιείται στην Ελλάδα και που επιχειρεί να αντιμετωπίσει το ζήτημα των επαφών της συγκεκριμένης γλώσσας συνολικά, στις περιοχές στις οποίες αυτές κυρίως έλαβαν χώρα (Βαλκάνια και Μικρά Ασία), προτείνοντας μάλιστα μια νέα θεώρηση του ζητήματος.
Ο πρώτος τόμος χωρίζεται σε δύο σχεδόν ισομερείς ενότητες, από τις οποίες η πρώτη, με 14 κείμενα, αναφέρεται στις γλωσσικές επαφές στα Βαλκάνια και η δεύτερη, με 12, αφορά τη Μικρά Ασία.