Η εξέλιξη του τύπου και της εικονογραφίας του Βημοθύρου από τον 10ο έως και τον 18ο αιώνα

«Αντικείμενο της παρούσας μελέτης αποτελούν τα βημόθυρα, οι θύρες, δηλαδή, του τέμπλου, οι οποίες οδηγούν στο ιερό βήμα και συνεπώς κατέχουν ιδιαίτερη θέση στη λειτουργική ζωή της Εκκλησίας. Η εξέχουσα αυτή θέση, καθώς και η χρήση τους, προσδίδει στα βημόθυρα θεολογικό συμβολισμό, ο οποίος ορίζει και την εικονογραφική τους σύνθεση. Επόμενο είναι το σημαντικό αυτό κομμάτι του τέμπλου να διαρκέσει στους αιώνες δεχόμενο, ωστόσο, τις μορφολογικές και εικονογραφικές αλλαγές που επιβάλλουν οι τάσεις της τέχνης ανά εποχή.
Για τα βημόθυρα πληροφορίες λαμβάνουμε από το πλήθος των καταλόγων Μουσείων και Εκθέσεων ή από μονογραφίες αναφερόμενες σε φορητές εικόνες, όπου παρουσιάζονται μεμονωμένα παραδείγματα βημοθύρων. Πληροφορίες, επίσης, παρέχουν οι μονογραφίες που αναφέρονται σε τέμπλα, μέρος των οποίων αποτελούν και τα βημόθυρα. Από αυτές να μνημονεύσουμε του Τσαπαρλή (1980) και κυρίως του Κουτελάκη (1986), οι οποίες παρέχουν μια ολοκληρωμένη εικόνα για τα βημόθυρα της Ηπείρου και των Δωδεκανήσων, αντίστοιχα. Τέλος, σπάνια είναι τα άρθρα που έχουν γραφτεί μόνο για βημόθυρα. Εξαίρεση αποτελεί το πρόσφατο άρθρο του Παπαγεωργίου, “Ο διάκοσμος των βημοθύρων των Κυπριακών τέμπλων-εικονοστασίων από τον 12ο μέχρι τον 19ο αιώνα”, Επετηρίδα Κέντρου Μελετών Ιεράς Μονής Κύκκου, 7 Λευκωσία 2006, όπου παρουσιάζεται σημαντικός αριθμός βημοθύρων της Κύπρου.
Ωστόσο, δεν υπάρχει μια ειδική μελέτη όπου να ερευνώνται πλήρως τα βημόθυρα. Στην παρούσα εργασία έγινε συστηματική προσπάθεια για συγκέντρωση αντιπροσωπευτικών παραδειγμάτων με σκοπό την τυπολογική και μορφολογική τους κατάταξη και εν τέλει τη συστηματική, όσο το δυνατόν, μελέτη τους, η οποία αφορά στον θεολογικό τους συμβολισμό, στην εξέλιξη των τύπων των βημοθύρων αλλά και της εικονογραφίας τους…».

(από τον πρόλογο του βιβλίου)