[…] Οι διαστάσεις του εγχειρήματος μπορούν να γίνουν αντιληπτές αν αναφερθούν ορισμένα ποσοτικά στοιχεία. Από τους 2.163 οικισμούς που εντόπισε η έρευνα στη Μικρά Ασία, περισσότεροι από τους μισούς, δηλαδή 1.454 βρίσκονταν στον Πόντο.
Από αυτούς ερευνήθηκαν τελικά 195 επειδή για τους υπόλοιπους δεν βρέθηκαν πληροφορητές. Αυτοί οι 795 οικισμοί είναι εγκατεσπαρμένοι στην αχανή έκταση του Μικρασιατικού Πόντου που εκτείνεται ανατολικά της Παφλαγονίας κατά μήκος της ακτής της Μαύρης Θάλασσας έως τα βάθη της Μικρασιατικής χερσονήσου, στην περιοχή που το Κέντρο Μικρασιατικών Σπουδών ονόμασε χώρες του άνω ρου του Τίγρη και του Ευφράτη. Οι οικισμοί του Μικρασιατικού Πόντου είναι διάσπαρτοι κατά μήκος των ακτών όπου βρίσκονται και οι μεγάλες πόλεις, η Σινώπη, η Αμισός (Σαμψούντα) και η Τραπεζούντα, η μητρόπολη του Ποντιακού ελληνισμού. Εκτείνονται όμως και νότια προς το εσωτερικό, στα ορεινά των Ποντιακών Άλπεων και στα νοτιότερα υψίπεδα.
Πρόκειται για έναν ολόκληρο ελληνικό κόσμο που επιβίωσε μέσα από πολλές αντιξοότητες από την αρχαιότητα έως τον εικοστό αιώνα στον Μικρασιατικό Πόντο. Αυτού του ελληνισμού την εθνογραφική αποτύπωση παραδίδει η Έξοδος του Πόντου. […]
