Τί μαθαίνουμε για την κοινωνία της Βέροιας στις αρχές του 13ου αιώνα από τον Δημήτριο Χωματηνό; Πώς κατέληξαν σε ιδιωτικές συλλογές του εξωτερικού δυο παλαιολόγειες εικόνες από τη Βέροια και πώς επαναπατρίστηκε η μία από αυτές; Πού βρισκόταν η μονή της Κρεμενής; Γιατί είναι σημαντικό το βημόθυρο του 1527/8 του Αρχαιολογικού Μουσείου Φλώρινας;
Σε αυτά και άλλα σημαντικά ερωτήματα γύρω από την ιστορία και την αρχαιολογία της μεσαιωνικής Μακεδονίας επιχειρεί να δώσει απαντήσεις ο Θανάσης Παπαζώτος στη συναγωγή μελετών που βρέθηκε στα κατάλοιπά του, με τον τίτλο Μακεδονικά Αποσημειώματα. Στον πρόλογο μάς υπενθυμίζει ότι: «Tα Αποσημειώματα είναι μικρά μελετήματα, που συμβάλλουν, νομίζω, στην εξέταση ιστορικών και αρχαιολογικών θεμάτων των μνημείων της Mακεδονίας. Oι επισημάνσεις άγνωστων στην επιστήμη ναών ή τόπων, οι παρατηρήσεις σε αυτούς και η επανεξέταση στοιχείων άλλων γνωστών μνημείων ή θέσεων, δίνουν το έναυσμα της συζήτησης (…)».
Το βιβλίο αυτό αποτελεί προϊόν πολύχρονης σπουδής και επίπονης ενασχόλησης του συγγραφέα με το βυζαντινό και μεταβυζαντινό παρελθόν της Μακεδονίας. Τα σαράντα έξι μη δημοσιευμένα άρθρα που περιλαμβάνει συντάχθηκαν κατά την τελευταία περίοδο της μακροχρόνιας ασθένειάς του και αποδεικνύουν όχι μόνο τη βαθιά του γνώση για τον χώρο αλλά και την άοκνη επιμονή και υπομονή του να διαλευκανθούν αρχαιολογικά αλλά και ιστορικά, προσωπογραφικά, ερμηνευτικά, τοπογραφικά, εικονογραφικά και καλλιτεχνικά θέματα της Μακεδονίας.
To εύρος και το βάθος της γνώσης του συγγραφέα για τη μακεδονική μνημειογραφία, η αισθητική του αντίληψη, η διατύπωση υποθέσεων εργασίας βασισμένων στη μεθοδική αξιοποίηση των τεκμηρίων και την κριτική αντιμετώπιση των τοπικών παραδόσεων, οδηγούν στη διττή συνεισφορά του πονήματος αυτού: από τη μια έρχεται να καλύψει κενά στην υπάρχουσα έρευνα, και από την άλλη αποτελεί μαρτυρία για τα επιτεύγματα μιας προσωπικότητας, η οποία στο σύντομο πέρασμά της στο τελευταίο τέταρτο του 20ού αιώνα άφησε τη σφραγίδα της στη βιβλιογραφία.
Την επιστημονική επιμέλεια ανέλαβε ο Βαγγέλης Μαλαδάκης, ενώ την επιμέλεια ύλης και έκδοσης είχε η Ιόλη Βιγγοπούλου.
(πηγή: Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών)
Επιμέλεια ύλης και έκδοσης: Ιόλη Βιγγοπούλου