Νίκος Λύτρας

[…] Η ζωγραφική του Νίκου Λύτρα αποκαλύπτει μια ιδιοσυγκρασία εκρηκτική, γεμάτη φλόγα, οίστρο, ζωϊκή ευφορία. Στοιχεία που μεταδίδονται στους πίνακες και στις εικόνες που δημιουργεί και που οδήγησαν μερικούς μελετητές να κατατάξουν την τέχνη του στον εξπρεσιονισμό. Η ζωγραφική του Νίκου Λύτρα, ωστόσο, δεν μπορεί να στεγαστεί εύκολα κάτω από τίτλους, τάσεις και σχολές. Η παστόζικη, έμφορτη με καθαρό χρώμα πινελιά του, «βίαιη», ταχύτατη και χειρονομιακή θα μπορούσε να δικαιολογήσει τον τίτλο του εξπρεσιονιστή.
Όμως, η πινελιά του Νίκου Λύτρα, όσο κι αν είναι πυρετική και βίαιη, είναι πάντα «δομική», χτίζει τη φόρμα, μεταφράζει τον όγκο και αποδίδει πάντα με καθαρό χρώμα την ένταση και την ποιότητα του φωτός. Διαθέτει μ’ άλλα λόγια γενετικά χαρακτηριστικά που ανάγονται στο δίδαγμα του Cézanne. Μόνο που ο προβηγκιανός πατέρας της μοντέρνας τέχνης δούλευε αργά και υπολογισμένα, με χρώμα δυνατό αλλά «άσαρκο», που δεν έχει σχέση με τη «σαρκώδη» πάστα του Νίκου Λύτρα.
Με τον εξπρεσιονισμό τον χωρίζει άλλωστε και ένα άλλο χαρακτηριστικό: οι εξπρεσιονιστές έχουν κατά κανόνα σκοτεινό ψυχισμό και απαισιόδοξη προδιάθεση που τους οδήγησαν συχνά στην αυτοχειρία. Αντίθετα, η ζωγραφική του Νίκου Λύτρα είναι γεμάτη ζωϊκή ευφορία, είναι ένας ύμνος στη ζωή, στα νιάτα, στην ελληνική φύση που ξαναγεννιέται κάθε μέρα κάτω από το πιο λαμπερό και διάφανο φως.
Μαρίνα Λαμπράκη-Πλάκα