Ο δημιουργισμός και οι επικριτές του στην αρχαιότητα

Αυτό το βιβλίο γεννήθηκε από μια σειρά διαλέξεων που έδωσε ο Σέντλεϋ στο Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνιας, στο Μπέρκλεϋ, το 2004. Ο συγγραφέας στη μελέτη του τιμά τους αρχαίους δημιουργιστές που αναζήτησαν, με τα φτωχά αποδεικτικά τους στοιχεία, την αρχή του κόσμου και κυρίως των έμβιων όντων που τον κατοικούν. Παράλληλα συγχαίρει και νοηματοδοτεί τους αρχαίους επικριτές τους, κυρίως τους Ατομικούς, για την τόλμη που είχαν να προτείνουν ότι το τυχαίο, στις υλικές διεργασίες, επαρκεί για να εξηγήσουμε τις απαρχές του κόσμου μας και την πλούσια ποικιλία των έμβιων όντων που περιλαμβάνει. Για τον Σέντλεϋ, τούς αξίζουν επιπλέον συγχαρητήρια επειδή η δική τους υπόθεση τελικά επιβεβαιώθηκε από τον Δαρβίνο και τους συνεχιστές του.

Ο ίδιος ο συγγραφέας εξηγεί την έννοια του δημιουργισμού:

«Γράφοντας αυτὸ το βιβλίο, προσπάθησα να δείξω πώς οι μεγάλοι Έλληνες στοχαστὲς της αρχαιότητας –απὸ τους Αναξαγόρα, Εμπεδοκλή και Σωκράτη, ώς τους Πλάτωνα, Δημόκριτο, Αριστοτέλη και Στωικοὺς– ανέπτυξαν τις σκέψεις τους σχετικὰ με τις απαρχὲς του κόσμου και της αιτιώδους δομής του. Χωρὶς να είναι θρησκευτικὰ δογματικοί, ετούτοι οι ανυπέρβλητοι στοχαστὲς ανέπτυξαν τη δημιουργιστικὴ θεωρία τους τονίζοντας την εξηγητικὴ αξία της και ξεκινώντας μια ανοιχτὴ συζήτηση με τους επικριτές τους. Έτσι ο δημιουργισμὸς γεννήθηκε ως μια εξαιρετικὰ ορθολογικὴ απάντηση στο σύνολο των επιστημονικών δεδομένων που ήσαν τότε διαθέσιμα. Ακριβώς τούτο τὸ πολύπλοκο πλέγμα αλληλεπιδράσεων καθιστά το μοναδικὰ πλούσιο πολιτιστικὸ φαινόμενο της αρχαίας φιλοσοφίας πολὺ πιο σημαντικὸ απὸ το σύνολο των επιμέρους φάσεών της. Η βασικὴ προτεραιότητά μου ήταν να δείξω πως τα ξεχωριστὰ επεισόδια που συγκροτούν το σύνολο φωτίζονται επαρκώς μόνο όταν τα οργανώσουμε σε μια συνεχὴ αφήγηση. Η έμπνευση που μπορούμε να αποκτήσουμε απὸ αυτοὺς τους εξαιρετικὰ σημαντικοὺς στοχαστὲς ελάχιστα έχει να κάνει με το αν οι απαντήσεις που δίνονται είναι σωστὲς ή λανθασμένες. Κατὰ κύριο λόγο, αφορά εννοιολογικὰ και διαλεκτικὰ εργαλεία μαζὶ με τη δύναμη της καθαρής φιλοσοφικής φαντασίας. Σε όποιο σημείο και να φθάσει η κοσμολογικὴ επιστήμη στο μέλλον, θα ευγνωμονούμε αυτοὺς τους στοχαστὲς για τα δώρα τους.»