Ο δημιουργισμός και οι επικριτές του στην αρχαιότητα

Αυτό το βιβλίο γεννήθηκε από μια σειρά διαλέξεων που έδωσε ο Σέντλεϋ στο Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνιας, στο Μπέρκλεϋ, το 2004. Ο συγγραφέας στη μελέτη του τιμά τους αρχαίους δημιουργιστές που αναζήτησαν, με τα φτωχά αποδεικτικά τους στοιχεία, την αρχή του κόσμου και κυρίως των έμβιων όντων που τον κατοικούν. Παράλληλα συγχαίρει και νοηματοδοτεί τους αρχαίους επικριτές τους, κυρίως τους Ατομικούς, για την τόλμη που είχαν να προτείνουν ότι το τυχαίο, στις υλικές διεργασίες, επαρκεί για να εξηγήσουμε τις απαρχές του κόσμου μας και την πλούσια ποικιλία των έμβιων όντων που περιλαμβάνει. Για τον Σέντλεϋ, τούς αξίζουν επιπλέον συγχαρητήρια επειδή η δική τους υπόθεση τελικά επιβεβαιώθηκε από τον Δαρβίνο και τους συνεχιστές του.

Ο ίδιος ο συγγραφέας εξηγεί την έννοια του δημιουργισμού:

«Γράφοντας αυτό το βιβλίο, προσπάθησα να δείξω πώς οι μεγάλοι Έλληνες στοχαστές της αρχαιότητας –από τους Αναξαγόρα, Εμπεδοκλή και Σωκράτη, ως τους Πλάτωνα, Δημόκριτο, Αριστοτέλη και Στωικούς– ανέπτυξαν τις σκέψεις τους σχετικά με τις απαρχές του κόσμου και της αιτιώδους δομής του. Χωρίς να είναι θρησκευτικά δογματικοί, ετούτοι οι ανυπέρβλητοι στοχαστές ανέπτυξαν τη δημιουργιστική θεωρία τους τονίζοντας την εξηγητική αξία της και ξεκινώντας μια ανοιχτή συζήτηση με τους επικριτές τους. Έτσι ο δημιουργισμός γεννήθηκε ως μια εξαιρετικά ορθολογική απάντηση στο σύνολο των επιστημονικών δεδομένων που ήσαν τότε διαθέσιμα. Ακριβώς τούτο το πολύπλοκο πλέγμα αλληλεπιδράσεων καθιστά το μοναδικά πλούσιο πολιτιστικό φαινόμενο της αρχαίας φιλοσοφίας πολύ πιο σημαντικό από το σύνολο των επιμέρους φάσεών της. Η βασική προτεραιότητά μου ήταν να δείξω πως τα ξεχωριστά επεισόδια που συγκροτούν το σύνολο φωτίζονται επαρκώς μόνο όταν τα οργανώσουμε σε μια συνεχή αφήγηση. Η έμπνευση που μπορούμε να αποκτήσουμε από αυτούς τους εξαιρετικά σημαντικούς στοχαστές ελάχιστα έχει να κάνει με το αν οι απαντήσεις που δίνονται είναι σωστές ή λανθασμένες. Κατά κύριο λόγο, αφορά εννοιολογικά και διαλεκτικά εργαλεία μαζί με τη δύναμη της καθαρής φιλοσοφικής φαντασίας. Σε όποιο σημείο και να φθάσει η κοσμολογική επιστήμη στο μέλλον, θα ευγνωμονούμε αυτούς τους στοχαστές για τα δώρα τους.»