Ανήσυχος και φιλομαθής από μικρός, με πνευματικά χαρίσματα, ο Ρήγας μελετούσε τον κόσμο, τα βιβλία και τη ζωή. Ενστερνιζόταν τα νέα μηνύματα που έστελνε η “φωτισμένη” Ευρώπη του καιρου του και γοητευόταν με τη δόξα των αρχαίων προγόνων. Ο Βρανούσης καταγράφει όλη τη ζωή του Ρήγα, τις σπουδές του, τα ταξίδια του, τον κύκλο των συντρόφων του και την αλληλογραφία του, τις πρωτοβουλίες του σε σχέση προς την πατρίδα του και τέλος, κάνει ιδιαίτερη μνεία στην πνευματική του δραστηριότητα.
(. . .) Η ιστορική έρευνα με τις λιγοστές θετικές μαρτυρίες που διαθέτει, δεν είναι σε θέση να μας παρουσιάσει με όλες τις λεπτομέρειες που θα θέλαμε την προϊστορία και την ιστορία του Θεσσαλού Εθνεγέρτη. Αυτό όμως δεν σημαίνει ότι μπορούμε, για ν’ αναπληρώνουμε τα κενά, να καταφεύγουμε πάντα στην Παράδοση. Συχνά είναι ανάγκη ν’ αντισταθούμε στη γοητεία των ωραίων θρύλων, όταν μάλιστα επιμένουν να εμφανίζουν τον ήρωά μας από τα παιδικά του χρόνια αντάρτη και ενθαπόστολο. Αρχίζοντας την εξιστόρησή μας από τα 1757, πρέπει να λησμονήσουμε για λίγο τον Εθνομάρτυρα του 1798. . . (ΑΠΟ ΤΗΝ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΤΗΣ ΕΚΔΟΣΗΣ)