Στα βήματα του Παυσανία. Η αναζήτηση της ελληνικής αρχαιότητας

«Ο τόμος αυτός είναι αφιερωμένος στην εξερεύνηση των αναγνώσεων του Παυσανία και των σχέσεών τους με την ανακάλυψη της Ελλάδας κατά τους νεότερους χρόνους, καθώς η Ελλάδος περιήγησις είναι το κείμενο εκείνο που συνδέθηκε όσο κανένα άλλο με την αναζήτηση της ελληνικής αρχαιότητας. Κάτω από αυτό το σκεπτικό δεν περιορίσαμε την έρευνά μας στην «τύχη» του κειμένου με τη φιλολογική έννοια του όρου, αλλά την επεκτείναμε στο ευρύ φάσμα της δεξίωσης του Παυσανία από τη δυτική παιδεία των νεότερων χρόνων.

Εργαστήκαμε πάνω σε ένα πλούσιο υλικό, εκδόσεις και μεταφράσεις της «Περιήγησης» αλλά και επεξεργασίες της σε έργα ιστοριογραφικά, γεωγραφικά και αρχαιογνωστικά. Αναζητήσαμε τη διάχυση του έργου στις τέχνες και στα γράμματα, αλλά και την αφομίωσή του σε αναδημιουργίες λογοτεχνικές ή εικαστικές, που του προσέδωσαν διφορετική μορφή και νέα επικαιρότητα. Μελετήσαμε την επίδραση της «Περιήγησης» στην ταξιδιωτική γραμματεία και εικονογραφία αλλά και τις λειτουργίες της εικονογράφησης του έργου.

Στο πρώτο μέρος του βιβλίου καταθέτουμε στοιχεία γύρω από τον Παυσανία, τις διαδρομές του, τη δομή και το περιεχόμενο του έργου του, ενώ στο τελευταίο επιχειρούμε μια αποτίμηση της «Περιήγησης» από τους αρχαιολόγους που μελετούν σήμερα τους χώρους που ο Παυσανίας περιηγήθηκε και περιέγραψε (Αθήνα, Σπάρτη, Δελφοί, Ολυμπία, Μεσσήνη).

Οι αναγνώσεις του Παυσανία κατά τους νεότερους χρόνους συγκροτούν ένα σύνολο ποικίλου περιεχομένου και άνισης έντασης. Επικεντρωμένες στο αρχαίο κείμενο ή διάχυτες στη γενική παιδεία, άμεσες ή έμμεσες, λόγιες ή εκλαϊκευτικές, οι αναγνώσεις του Παυσανία ωθούνται από ποικίλα κίνητρα και προσεγγίζουν το αρχαίο κείμενο σύμφωνα με την ιστορική θέαση της εποχής τους…».

(από τον πρόλογο του Γιώργου Τόλια, διευθυντή ερευνών ΙΝΕ/ΕΙΕ)