Έχει συχνά διατυπωθεί ότι η συνάντηση των πολιτισμών της Ανατολής και της Δύσης πραγματοποιήθηκε άνετα, με ευχέρεια, πάνω στους μεγάλους δρόμους, τους δρόμους που πήραν με τον καιρό το όνομά τους από τη διακίνηση του μεταξιού. Από αυτούς κυκλοφορούν ο πλούτος, η πολυτέλεια, οι επιδράσεις, η γνώση, οι τεχνικές· απ’ αυτούς και οι φαντασιώσεις, οι ονειρικές ψευδαισθήσεις, τα παραμύθια, οι ήχοι, οι χαμένες θρησκείες, οι μυθικοί άνθρωποι, οι ουτοπικές πόλεις, αλλά και τα μικρόβια, οι αρρώστειες, οι λεηλασίες και οι κατακτήσεις που συχνά κατέληγαν σε ολικές καταστροφές. Ωστόσο, τα αρνητικά αυτά αποτελέσματα δεν έφτασαν ποτέ να σταματήσουν την ανθρώπινη επικοινωνία, να αναστείλουν τις πολιτισμικές αλληλεπιδράσεις, να εμποδίσουν την κυκλοφορία του υλικού πλούτου, και πολύ περισσότερο δεν διέκοψαν την αόρατη κυκλοφορία των ιδεών, των μύθων και των πολιτιστικών στοιχείων.
Θέλοντας να αναζωογονήσει την έννοια της παιδείας (κουλτούρας) στις σύγχρονες κοινωνίες, για να αναβαθμιστεί στο ίδιο επίπεδο με το ενδιαφέρον για την οικονομική ανάπτυξη και την κοινωνική πρόνοια, να τονίσει δηλαδή τη σημασία της πολιτιστικής διάστασης της ανάπτυξης και να την καταστήσει γενικά αποδεκτή από τα κέντρα αποφάσεων του κόσμου, η UNESCO αποφάσισε να υιοθετήσει μια νέα δράση με την επωνυμία Παγκόσμια Δεκαετία Πολιτιστικής Ανάπτυξης (1988-1997).
Στα πλαίσια της δράσης αυτής εγκαινίασε ένα μεγαλεπήβολο πρόγραμμα με τίτλο “Ολοκληρωμένη μελέτη των Δρόμων του μεταξιού, Δρόμων διαλόγου”, όπου οι ποικίλες επιστημονικές έρευνες, συναντήσεις και εκδόσεις σε συνδυασμό με καλλιτεχνικές εκδηλώσεις θα συμπληρώνονταν από επιτόπου έρευνες και αποστολές. Οι οργανωμένες αυτές διαδρομές πάνω στα χνάρια των δρόμων του μεταξιού αποβλέπουν να διευκολύνουν τη μελέτη από αυτοψία των σχέσεων του φυσικού περιβάλλοντος με τις ανθρώπινες κοινωνίες, να αναδείξουν ευρύτερα τα κατάλοιπα της παγκόσμιας πολιτιστικής κληρονομιάς και ταυτόχρονα, με την άμεση επικοινωνία, να ευαισθητοποιήσουν τους σημερινούς ανθρώπους για την ανάγκη ενός ανανεωμένου διαλόγου που θα συντελέσει στη μεγαλύτερη κατανόηση και ως εκ τούτου στην αποτελεσματικότερη ειρήνευση στον κόσμο. […]
Ο παρών τόμος περιλαμβάνει τα πρώτα αποτελέσματα τον ερευνητικού έργου σχετικά με το Μεταξουργείο της Αθήνας, μια πρωτοποριακή επιχειρηματική δραστηριότητα που άφησε βαθειά τα ίχνη της στην ιστορία τόσο της ελληνικής βιομηχανίας, όσο και της ίδιας της πρωτεύουσας του νέου ελληνικού κράτους, σφραγίζοντας ως σήμερα με το όνομά της μια γνωστή σε όλους συνοικία. Και για τον λόγο αυτόν ακριβώς προκαλεί πολλαπλά ερεθίσματα, τόσο για την οικονομική και κοινωνική ιστορία όσο και για την πολιτιστική κληρονομιά της πρωτεύουσας.
Η μελέτη των πηγών, η αναζήτηση του ιστορικού περιγύρου, οι κτιριακές αποτυπώσεις, αντικείμενα πολλαπλών προσεγγίσεων στο όλο θέμα, προσφέρουν πιστεύουμε μια διερεύνηση σε βάθος του αντικειμένου και μια ολοκληρωμένη παρουσίασή του, αποτελώντας μια υποδειγματική και στερεή μελέτη, χρήσιμη στην ιστορική έρευνα, καθώς και στην ανάπλασή του. (Από τον πρόλογο της έκδοσης)
