Βιβλιογραφία Γιώργου Σεφέρη (1922-2016)

Τα βιβλία έχουν την τύχη τους και, πριν εκδοθούν, έχουν συνήθως τις ταλαιπωρίες τους. Τον κανόνα αυτόν δεν απέφυγε το ανά χείρας βιβλίο, η έκδοση του οποίου διακυβεύτηκε επί δέκα συναπτά έτη. Η αρχική απόφαση για την έκδοση της Βιβλιογραφίας Γιώργου Σεφέρη είχε ληφθεί από την Επιτροπή Έτους Σεφέρη, υπό την προεδρία του αείμνηστου φίλου Δ. Ν. Μαρωνίτη, στο πλαίσιο των εορταστικών εκδηλώσεων του επετειακού έτους 2000 -εκατό χρόνια από τη γέννηση του ποιητή. Με την ίδια απόφαση ανατέθηκε η διεκπεραίωση του βιβλίου στον εκδοτικό οίκο “Ίκαρος” με χρηματοδότηση, μέσω του Εθνικού Κέντρου Βιβλίου, του ενός τρίτου του προϋπολογισθέντος κόστους. Το υλικό δεν ήταν, βεβαίως, έτοιμο για το τυπογραφείο. Παραδόθηκε στο τέλος του 2002 -καταληκτική χρονολογία των αποδελτιώσεων. Με σύμφωνη γνώμη του “Ίκαρου”, η επιμέλεια ανατέθηκε στην Κωστούλα Σκλαβενίτη με την οποία συνεργαζόμουν ήδη από ετών για τη Βιβλιογραφία Κ. Π. Καβάφη (Κέντρο Ελληνικής Γλώσσας, Θεσσαλονίκη 2003). Εργαστήκαμε με τη Σκλαβενίτη δύο χρόνια και, όταν η σεφερική βιβλιογραφία επρόκειτο να δοθεί στο τυπογραφείο, το Εθνικό Κέντρο Βιβλίου (το διοικητικό συμβούλιο του οποίου είχε ήδη αλλάξει μετά τις εθνικές εκλογές του 2004) δήλωσε πως τα χρήματα που προορίζονταν για την έκδοση είχαν διατεθεί για άλλους σκοπούς. Η προσπάθεια του “Ίκαρου” να αναζητήσει χορηγό δεν ευδοκίμησε ούτε και η πρόταση συνέκδοσης με κάποιον άλλον φορέα. Ο Κύπριος φίλος Σάββας Παύλου, απών κι αυτός από τη ζωή (2016), ανέλαβε αυτοβούλως να διερευνήσει τη δυνατότητα να εκδοθεί η βιβλιογραφία στην Κύπρο η πρωτοβουλία του δεν απέφερε αποτελέσματα. Το 2011, με παρότρυνση του Νάσου Βαγενά, στράφηκα προς το Ίδρυμα Κώστα και Ελένης Ουράνη της Ακαδημίας Αθηνών. Το φθινόπωρο του 2012 μου ανακοινώθηκε πως είχε εγκριθεί η έκδοση της βιβλιογραφίας.
Η πρακτική συνέπεια όλης αυτής της αγχώδους διαδρομής είναι πως η παρούσα εργασία φέρει ίχνη σπασμωδικής κατάληξης, επειδή δεν καταγράφει σεφερικά λήμματα εφημερίδων και περιοδικών μετά το τέλος του 2002. Με τις συνεχείς αναβολές της ολοένα επικείμενης έκδοσης, ήταν πρακτικώς αδύνατον να επανέρχομαι κάθε τόσο αναδρομικώς σε εφημερίδες και περιοδικά για το διάστημα 2003-2016. Έλαβα την όχι άστοχη, υποθέτω, απόφαση να καταγράψω για το εν λόγω διάστημα τις αυτοτελείς εκδόσεις ή επανεκδόσεις πρωτότυπων έργων του Σεφέρη, τις αυτοτελείς μεταφράσεις του στο εξωτερικό, τα αυτοτελή ή σύμμεικτα βιβλία σεφερικού περιεχομένου, καθώς και τα τυχόν αφιερώματα περιοδικών. Με τη λύση αυτή εκσυγχρονίζεται ελαφρώς η εικόνα που παρέχει η βιβλιογραφία για το ως άνω διάστημα, αλλά αδικούνται αρκετά αξιόλογα μεμονωμένα μελετήματα, δημοσιευμένα κατά τα ίδια χρόνια σε περιοδικά, καθώς και βιβλία ή κείμενα που εμφανίστηκαν κατά τη διετία 2000-2002, αλλά σχολιάστηκαν ή κρίθηκαν μετά το καταληκτικό 2002. Αντιστάθηκα στον πειρασμό να τα συμπεριλάβω κατ’ εξαίρεσιν, επειδή μια τέτοια ενέργεια θα υπονόμευε τη νηφαλιότητα και την αμεροληψία που οφείλει να χαρακτηρίζει τον βιβλιογράφο και θα παραβίαζε τον γενικό κανόνα για τα χρονικά όρια που είχαν επιβάλει οι συγκεκριμένες συνθήκες. […] (Από τον πρόλογο του Δημήτρη Δασκαλόπουλου)