Δωρεάν μεταφορικά από 45€
Αποστολή εντός 3 ημερών
agios-alexios-cover

«Ζητήσατε τον Άνθρωπο του Θεού»

apokries-6

«Η χθεσινή ημέρα υπήρξε λίαν διασκεδαστική εις την προτεύουσαν…»

kasdaglis-cover

Τα «σκαλαθύρματα» του Εμμανουήλ Χ. Κάσδαγλη. 100 χρόνια από τη γέννησή του (1924-1998)

6-ksechoristes-ekdoseis-gia-tis-apokries

Έξι ξεχωριστές εκδόσεις για τις Αποκριές

Οι εκδόσεις του ΜΙΕΤ-ΕΛΙΑ

ΝΕΕΣ ΚΥΚΛΟΦΟΡΙΕΣ ΜΙΕΤ

ΝΕΕΣ ΚΥΚΛΟΦΟΡΙΕΣ ΑΛΛΩΝ ΦΟΡΕΩΝ

Συλλογικό Έργο
Συλλογικό Έργο

ΣΠΑΝΙΕΣ ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΜΙΕΤ

ΣΠΑΝΙΕΣ ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΑΛΛΩΝ ΦΟΡΕΩΝ

ΝΕΕΣ ΠΡΟΣΚΤΗΣΕΙΣ

ΒΙΒΛΙΑ ΓΙΑ ΤΟ 1821

Συλλογικό Έργο
Συλλογικό Έργο

ΟΙ ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ ΤΟΥ ΜΗΝΑ

ΝΕΑ & ΕΚΔΗΛΩΣΕΙΣ

Ο Άγιος Αλέξιος, ο αποκαλούμενος «Άνθρωπος του Θεού», τιμάται τη 17η Μαρτίου κάθε έτους. Γεννήθηκε στη Ρώμη (4ος αι. μ.Χ.), όπου και εκοιμήθη. Η τίμια καρά του δωρήθηκε από τον αυτοκράτορα του Βυζαντίου Μανουήλ Β΄ Παλαιολόγο στην Αγία Λαύρα Καλαβρύτων, όπου φυλάσσεται έως σήμερα ως το αρχαιότερο και πολυτιμότερο κειμήλιο της Μονής και όπου εορτάζεται ετησίως η μνήμη του αγίου. Δύο νέοι χειρόγραφοι μάρτυρες του 17ου αιώνα που διασώζουν το Βίο του έρχονται να εμπλουτίσουν τη σχετική με τον Άγιο Αλέξιο αγιολογική παράδοση (Συλλογή Χειρογράφων του Ιστορικού και Παλαιογραφικού Αρχείου του ΜΙΕΤ).
Οι Απόκριες στην Αθήνα των αρχών του 20ού αιώνα μέσα από το Φωτογραφικό Αρχείο του Νικολάου Μακκά, που απόκειται στο Φωτογραφικό Αρχείο ΜΙΕΤ/ΕΛΙΑ.
«Η αφιέρωση χρειάζεται υπομονή»... Αυτή είναι μόνο μία από τις πολλές έντυπες αφιερώσεις που βρίσκουμε σε βιβλία διάφορων συγγραφέων που φυλάσσονται στη Βιβλιοθήκη του ΕΛΙΑ/ΜΙΕΤ.
Για τον άνθρωπο του εικοστού αιώνα ο Χρόνος και η Ιστορία ήταν το παν, η τέχνη δεν ήταν προϊόν κατανάλωσης, αλλά αγωνία δημιουργίας. Τι σημαίνουν σήμερα για μάς 100 χρόνια; Σε ποιον κόσμο γεννήθηκε η λογία «ψυχή», όπως έλεγαν, του ιστορικού ΜΙΕΤ, ο συγγραφέας και υπηρέτης της τέχνης της τυπογραφίας Ε. Χ. Κάσδαγλης;
Η πρώτη τηλεφωνική κλήση στον κόσμο πραγματοποιήθηκε στις 10 Μαρτίου 1876 από τον Αλεξάντερ Γκράχαμ Μπελ. Για να τιμήσουμε την επέτειο, παρουσιάζουμε μια διαφήμιση της Ανωνύμου Ελληνικής Τηλεφωνικής Εταιρείας από την περίοδο του Μεσοπολέμου.
Οι πρώτες Ελληνίδες που δραστηριοποιήθηκαν στο χώρο των περιοδικών εκδόσεων ήταν κυρίως εκπαιδευτικοί και παιδαγωγοί. Αρχικά συμμετείχαν σε εκδόσεις ως συγγραφείς άρθρων που αφορούσαν τη γυναίκα. Με αργά βήματα εισχώρησαν σε έναν ανδροκρατούμενο χώρο, τον εκδοτικό, και έγιναν οι ίδιες επιχειρηματίες και εκδότριες περιοδικών εντύπων.
Έθιμο με αρχαιότατες ρίζες, οι Αποκριές αποτελούσαν ανέκαθεν μια από τις πλουσιότερες εκφράσεις του ελληνικού λαϊκού πολιτισμού.
ΑΠΟ
11/03/2024
ΕΩΣ
11/03/2024
Το Μορφωτικό Ίδρυμα Εθνικής Τραπέζης σας προσκαλεί στον κύκλο συναντήσεων που διοργανώνει η Βιβλιοθήκη του Ελληνικού Λογοτεχνικού & Ιστορικού Αρχείου / ΜΙΕΤ με τίτλο «εκδότες και συγγραφείς θυμούνται και αφηγούνται».
ΑΠΟ
08/03/2024
ΕΩΣ
08/03/2024
Οι Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης και το Μορφωτικό Ίδρυμα Εθνικής Τραπέζης σάς προσκαλούν στην παρουσίαση της σειράς των Πανεπιστημιακών Εκδόσεων Κρήτης  «Διάλογοι με την αρχαιότητα».
ΑΠΟ
28/02/2024
ΕΩΣ
28/02/2024
Το Τμήμα Μεσογειακών Σπουδών του Πανεπιστημίου Αιγαίου, σε συνεργασία µε τη Διεύθυνση ΔΟΠΑΡ Δήμου Ρόδου διοργανώνουν εκδήλωση για την παρουσίαση του βιβλίου «Δημώδης πεζός λόγος του 16ου αιώνα» των Ε. Κακουλίδη-Πάνου, Ε. Καραντζόλα και Κατερίνα Τικτοπούλου (έκδ. ΜΙΕΤ, σε συνεργασία µε το Κέντρο Ελληνικής Γλώσσας)
Η«ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ», το Μορφωτικό Ίδρυμα Εθνικής Τραπέζης (ΜΙΕΤ), το Φόρουμ των Δελφών και το Ελληνικό Παρατηρητήριο του London School of Economics (LSE) συνδιοργανώνουν ένα μεγάλο συνέδριο με θέμα «50 ΧΡΟΝΙΑ ΜΕΤΑΠΟΛΙΤΕΥΣΗ: Τα επιτεύγματα και τα ελλείμματα της τρίτης ελληνικής δημοκρατίας». Στο συνέδριο θα συμμετέχουν κορυφαίοι Έλληνες πολιτικοί, πανεπιστημιακοί, τεχνοκράτες και δημοσιογράφοι.
25 ΦΕΒ 2024
Τέσσερα χρόνια πέρασαν χωρίς τον Δημοσθένη Κοκκινίδη. Ο Μίμης, όπως συστηνόταν και όπως τον γνώριζαν όλοι, υπήρξε αναμφίβολα ένας καλλιτέχνης που η συμβολή του στη διαμόρφωση της μεταπολεμικής τέχνης στην Ελλάδα ήταν καίρια, αλλά η εμβέλεια του έργου του από πολύ νωρίς ξεπέρασε τα στενά όρια της τέχνης, καθώς η γενεσιουργός αιτία του μεγαλύτερου μέρους της δημιουργίας του μέχρι τη δεύτερη περίοδο της μεταπολίτευσης ήταν η κοινωνική κριτική. Πέρα όμως από το καθαυτό καλλιτεχνικό του έργο, ανεκτίμητη υπήρξε και η συνεισφορά του στην καλλιτεχνική παιδεία του τόπου με τη διδασκαλία του στην ΑΣΚΤ.
«Με δικαιολογημένη περιέργεια παρακολούθησαν χθες το απόγευμα, από τις 6.30 έως τις 8.30 το βράδυ, οι 1.300 περίπου Αθηναίοι κάτοχοι συσκευών τηλεοράσεως και εκατοντάδες περαστικοί από τα καταστήματα που πωλούν δέκτες την πρώτη μιας σειράς πειραματικών εκπομπών τηλεοράσεως εκπαιδευτικού σκοπού».
21 ΦΕΒ 2024
Μάριο Βίττι: ένας χρόνος μετά το θάνατό του (14-2-2023)
Επ' ευκαιρία της επετείου της γέννησης του Νίκου Καζαντζάκη, παρουσιάζουμε χειρόγραφες αφιερώσεις του σε εξέχουσες προσωπικότητες της εποχής του, συγγραφείς, πολιτικούς και δημοσιογράφους, οι οποίες βρέθηκαν στα βιβλία που φυλάσσονται στη Βιβλιοθήκη του ΕΛΙΑ/ΜΙΕΤ.
«[…] δεν προσπάθησες ή δεν μπόρεσες να ζήσεις το ποίημα και θέλησες να το ανατάμεις, να το αναλύσεις, να κοιτάξεις με raison raisonnante ένα οργανισμο που η φύση του είναι —αλιως δε θάχε καμιαν ποίηση— να μάχεται και να περπατάει πάνω απο τη λογικη».
Στις 18 Σεπτεμβρίου 1834, με διάταγμα της βαυαρικής αντιβασιλείας, η Αθήνα ανακηρύχθηκε πρωτεύουσα του ελληνικού κράτους. Φέτος συμπληρώνονται 190 χρόνια από το γεγονός, και, με την αφορμή αυτή, κάθε μήνα του 2024 θα δημοσιεύονται αναρτήσεις αφιερωμένες στην ιστορία της πόλης.
Διαβάζουμε αποσπάσματα από τα δοκίμια του Δημήτριου Καπετανάκη που μιλούν για τον έρωτα, με κυριότερους θεματικούς άξονες: «ο ερωτευμένος αγαπά με την καρδιά του προσωπικού του χρόνου», «χωρίς την αιωνιότητα (το «για πάντα») δεν υπάρχει έρωτας», «η δύναμη του γνήσιου έρωτα μας ανυψώνει, ο ψεύτικος μας συντρίβει».
«Το αναγνωστικό αυτό διαφέρει από κάθε άλλο που μπήκε ως τώρα στο δημοτικό σχολείο, όσο η αυγή από τη νύχτα».
Αν και ο από κοινού εορτασμός των τριών Πατέρων της Εκκλησίας είχε θεσπιστεί ήδη από τα μέσα του 11ου αιώνα, το 1842 καθιερώνεται η 30η Ιανουαρίου ως γιορτή της Παιδείας. Με αφορμή την ημέρα αυτή ανατρέχουμε σε σχετικά τεκμήρια από τις συλλογές του Ιστορικού και Παλαιογραφικού Αρχείου του ΜΙΕΤ.
29 ΙΑΝ 2024
Ο Φεβρουάριος, ο μήνας των προσφορών, επιστρέφει στα βιβλιοπωλεία του ΜΙΕΤ σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη και στο mietbookstore.gr.
Με αφορμή την περιοδική έκθεση του ΜΙΕΤ «Πώς μάθαιναν οι Έλληνες γράμματα από την Άλωση μέχρι την Επανάσταση (1453–1821)» και την ημερίδα που θα πραγματοποιηθεί την Τρίτη 30 Ιανουαρίου 2024 στη Βίλα Καπαντζή (Θεσσαλονίκη), ξεφυλλίζουμε 16 εκδόσεις που πραγματεύονται το διδακτικό και συγγραφικό έργο των λόγιων που σήκωσαν το βάρος της παιδείας των Ελλήνων στα δύσκολα χρόνια της Τουρκοκρατίας.
Το Μορφωτικό Ίδρυμα Εθνικής Τραπέζης – Ιστορικό και Παλαιογραφικό Αρχείο και το Πανεπιστήμιο του Πρίνστον – Princeton University Library Special Collections συνδέονται μέσω δύο τεκμηρίων που κοσμούν τις συλλογές τους. Δύο χειρόγραφοι κώδικες, σήμερα ο ένας στην Αθήνα (ΙΠΑ/ΜΙΕΤ, Συλλογή Πέζαρου, 53) και ο άλλος στο Πρίνστον (Princeton Greek MS 31), γράφτηκαν στο τέλος του 17ου αιώνα από τον ίδιο γραφέα για να περιγράψουν μια σειρά μνημείων στα Ιεροσόλυμα και την Παλαιστίνη τα οποία βρίσκονταν στο επίκεντρο του ενδιαφέροντος των προσκυνητών των Αγίων Τόπων. [Πρώτη ανακοίνωση στο Consortium of European Research Libraries – CERL Blog: «Illustrated Proskynetaria to the Holy Land: Two Greek manuscript pilgrimage guidebooks» (βλ. link στο τέλος του κειμένου)]
Σε συνέχεια της ανάρτησης με αφιερώσεις από Έλληνες λογοτέχνες στον Μάνο Χαριτάτο και με οδηγό την εργασία «Αφιερώσεις» του Κυριάκου Ντελόπουλου, εγκαινιάζουμε τη νέα αυτή στήλη με τίτλο «Με αγάπη...», που θα παρουσιάζει έντυπες και χειρόγραφες αφιερώσεις.
ΑΠΟ
24/01/2024
ΕΩΣ
24/01/2024
Το Μορφωτικό Ίδρυμα Εθνικής Τραπέζης σας προσκαλεί στην παρουσίαση του βιβλίου «Δημώδης πεζός λόγος του 16ου αιώνα» των Ε. Κακουλίδη-Πάνου, Ε. Καραντζόλα και Κ. Τικτοπούλου (έκδ. ΜΙΕΤ, σε συνεργασία με το Κέντρο Ελληνικής Γλώσσας).
Ο «Θάνατος παλληκαριού», το «ξεχασμένο» διήγημα του Κωστή Παλαμά, που γράφτηκε στις αρχές της δεκαετίας του 1890.
Το πρωί της 2ας Ιανουαρίου του 1969 σημειώθηκε η πρώτη αεροπειρατεία της χρονιάς, αλλά και της νεοσύστατης Ολυμπιακής Αεροπορίας, σε πτήση από το Ηράκλειο Κρήτης με προορισμό την Αθήνα.
Στη σύντομη αυτή παρουσίαση θα επιχειρήσουμε να εισαγάγουμε τον αναγνώστη στο ιστορικοφιλολογικό πλαίσιο της σύνδεσης της γιορτής της Πρωτοχρονιάς με τον Άγιο Βασίλειο χρησιμοποιώντας μεταξύ άλλων και τεκμήρια των συλλογών του ΜΙΕΤ. Αντίθετα από τη διαδεδομένη σύγκλιση έως και ταύτιση της φιγούρας του Σάντα Κλάους /Αγίου Νικολάου με τον Άγιο Βασίλη, όπως φαίνεται π.χ. από το πρωτοσέλιδο της εφημερίδας «Η Ελληνική» της 1ης Ιανουαρίου 1927, οι σχετικές φιλολογικές και εικονογραφικές πηγές μάς παρουσιάζουν μια εντελώς διαφορετική εικόνα.
Η σειρά ημερολογίων με τίτλο "Πνευματική Πρωτοχρονιά", που εξέδιδε η Έλενα Α. Αθανασιάδου στην Πόλη κατά το διάστημα 1958 – 1963, κυκλοφορούσε τις πρώτες μέρες του Γενάρη με έντονο, αλλά όχι μόνο, εορταστικό περιεχόμενο.
Φέτος, με αφορμή τη συμπλήρωση 11 χρόνων από το θάνατο του Μάνου Χαριτάτου, δημοσιεύουμε για πρώτη φορά ορισμένες μόνο από τις πολλές αφιερώσεις λογοτεχνών που βρέθηκαν στα βιβλία του.
Ο Δεκέμβριος, ο πιο γιορτινός μήνας του χρόνου, είναι εδώ, κι εμείς ετοιμάσαμε έναν οδηγό δώρων με βιβλιοπροτάσεις για κάθε γούστο.
Ο Δεκέμβριος, ο πιο γιορτινός μήνας του χρόνου, είναι εδώ, κι εμείς ετοιμάσαμε έναν οδηγό δώρων με βιβλιοπροτάσεις για κάθε γούστο.
Η Κατίνα Παξινού γεννήθηκε στις 15 Δεκεμβρίου 1900 στον Πειραιά, και το πραγματικό της όνομα ήταν Αικατερίνη Κωνσταντοπούλου. Φοίτησε στη Σχολή Χιλλ, στη Σχολή Ουρσουλινών της Τήνου και στη συνέχεια στην Ελβετία. Σπούδασε μουσική στο Ωδείο της Γενεύης, καθώς και σε σχολές του Βερολίνου και της Βιέννης. Στα 17 της χρόνια παντρεύτηκε τον βιομήχανο Ιωάννη Παξινό και απέκτησε μαζί του δύο κόρες, μόνο που, δυστυχώς, έχασε νωρίς την πρωτότοκη κόρη της.
Τα ξημερώματα της 19ης Δεκεμβρίου 1980 στην περιοχή της πλατείας Ομονοίας ξέσπασαν καταστροφικές πυρκαγιές στο πολυκατάστημα ΜΙΝΙΟΝ (οδός Πατησίων) και στο κατάστημα αθλητικών ειδών Κατράντζος Σπορ (οδός Σταδίου), μετά από σχεδόν ταυτόχρονες εκρήξεις. Ακολουθούν τα πρωτοσέλιδα της εποχής εκείνης.
Ο Δεκέμβριος, ο πιο γιορτινός μήνας του χρόνου, είναι εδώ, κι εμείς ετοιμάσαμε έναν οδηγό δώρων με βιβλιοπροτάσεις για κάθε γούστο.
Η 11η Δεκεμβρίου έχει καθιερωθεί από τα Ηνωμένα Έθνη ως Διεθνής Ημέρα Βουνού, η οποία έχει ως στόχο να αναδείξει τη σημασία των βουνών για την ανθρώπινη ζωή. Τα βουνά δεν είναι μόνο πολύτιμα για την επιβίωση και την ευημερία του ανθρώπινου είδους, αλλά συνάμα και τόποι ψυχικής ανάτασης, που ανέκαθεν ασκούσαν ξεχωριστή γοητεία και ενέπνεαν την τέχνη και ιδίως τη ζωγραφική. Πάρα πολλοί καλλιτέχνες επέλεξαν ως θέμα τους τα βουνά, τις κορυφογραμμές και τους συχνά μεγαλειώδεις ορεινούς σχηματισμούς. Ανάμεσα σε αυτούς και ο Χρόνης Μπότσογλου (1941–2022), ο οποίος παρουσίασε το 2016 στο Μέγαρο Εϋνάρδου μια σειρά έργων εμπνευσμένων από το βουνό που έβλεπε από το παράθυρο του σπιτιού του στο Πετρί της Λέσβου.
Φέτος συμπληρώνονται 60 χρόνια από την απονομή του Βραβείου Νομπέλ στον ποιητή Γιώργο Σεφέρη. Ήταν η πρώτη φορά που βραβευόταν Έλληνας με το ύψιστο βραβείο λογοτεχνίας. Ακολουθούν στιγμιότυπα από το Φωτογραφικό Αρχείο Γιώργου Σεφέρη, που απόκειται στο ΜΙΕΤ χάρη στη δωρεά της Μαρώς Σεφέρη το 1984 και της κόρης της, Άννας Λόντου το 1999.
Τη Δευτέρα 4 Δεκεμβρίου 2023, στο Μικρό Αμφιθέατρο του Μουσείου Μπενάκη, δόθηκε η συνέντευξη τύπου για την τρίτομη έκδοση «Έργα» του Δημητρίου Καπετανάκη (έκδ. ΕΚΕΠ/ΜΙΕΤ)
Ο Δεκέμβριος, ο πιο γιορτινός μήνας του χρόνου, είναι εδώ, κι εμείς ετοιμάσαμε έναν οδηγό δώρων με βιβλιοπροτάσεις για κάθε γούστο.
ΑΠΟ
14/12/2023
ΕΩΣ
14/12/2023
Το Μορφωτικό Ίδρυμα Εθνικής Τραπέζης, σε συνεργασία με το Μακεδονικό Κέντρο Σύγχρονης Τέχνης, Αρχιτεκτονικής και Βιομηχανικού Σχεδιασμού, σας προσκαλούν στην παρουσίαση του βιβλίου του Άρι Γεωργίου Hic et Nunc / Hip ’n’ Funk / Jazz φωτογραφίες / κείμενα (ΜΙΕΤ, 2023).
Ένας ευρύτατα διαδεδομένος σύγχρονος «θρύλος» συνδέει τον Santa Claus με την Coca Cola. Ωστόσο η πραγματικότητα δεν είναι ακριβώς έτσι. Η διάσημη και πολύ αγαπητή εικόνα του Santa είναι μια πολύ ενδιαφέρουσα σύνθεση προχριστιανικών ευρωπαϊκών παραδόσεων και χριστιανικών ιστοριών, που ξεκινά με την αγιολογική παράδοση του Αγίου Νικολάου και διαμορφώνεται στο πέρασμα των αιώνων, με αποκορύφωμα τον 19ο αιώνα, οπότε και φαίνεται να αποκρυσταλλώνεται. Η ταύτισή του στην Ελλάδα με τον Αϊ-Βασίλη αποτελεί ένα ακόμη επεισόδιο της ιστορίας των συνδέσεων και των συνθέσεων αυτών. Με υλικό μεταξύ άλλων και από τις συλλογές του ΜΙΕΤ, θα περιγράψουμε σύντομα την ενδιαφέρουσα αυτή ιστορία.
ΑΠΟ
18/12/2023
ΕΩΣ
18/12/2023
Το Μορφωτικό Ίδρυμα της Εθνικής Τραπέζης εγκαινιάζει τη σειρά εκδηλώσεων «Στο Εργαστήρι μας», που διοργανώνουν η Βιβλιοθήκη Ελληνικού Λογοτεχνικού & Ιστορικού Αρχείου / ΜΙΕΤ και το Ιστορικό & Παλαιογραφικό Αρχείο / ΜΙΕΤ. Μέσα από τις συλλογές, τις δραστηριότητες και τις εκδόσεις του ΜΙΕΤ προσεγγίζουμε το κοινό που θέλει να τις γνωρίσει με έναν πρωτότυπο και διαδραστικό τρόπο.
Συμπληρώνονται φέτος 70 χρόνια από την επανίδρυση της Αθωνιάδας Ακαδημίας Αγίου Όρους (1953–2023). Η Σχολή ιδρύθηκε στα μέσα του 18ου αιώνα και λειτούργησε για πρώτη φορά το 1749. Το καλοκαίρι του 1753 ο Ευγένιος Βούλγαρης, εξέχουσα πνευματική προσωπικότητα του 18ου αιώνα, αναλαμβάνει τη σχολαρχία του αγιορείτικου εκπαιδευτικού ιδρύματος. Λιγότερο από 6 χρόνια αργότερα ωστόσο, στις αρχές του 1759, υποχρεώνεται σε φυγή. Τους λόγους εξηγεί ο ίδιος σε επιστολή του προς τον πατριάρχη Κύριλλο Ε΄ (Ιαν. 1759), την οποία παραδίδει ένας ακόμη χειρόγραφος, αλλά αθησαύριστος μάρτυρας του κειμένου στα Ιστορικά Αρχεία ΕΛΙΑ/ΜΙΕΤ.
Με αφορμή τη συμπλήρωση ενός αιώνα από τη γέννηση της Μαρίας Κάλλας, επισημαίνουμε την παρουσία της στα Αρχεία Παραστατικών Τεχνών, ως ελάχιστο φόρο τιμής στο πρόσωπό της και στη διαχρονική συνεισφορά της στην τέχνη του λυρικού θεάτρου.
ΑΠΟ
05/12/2023
ΕΩΣ
05/12/2023
Το Ιστορικό και Παλαιογραφικό Αρχείο του ΜΙΕΤ, με αφορμή την ολοκλήρωση του προγράμματος ψηφιοποίησης μέρους των τεκμηρίων που φυλάσσονται στο αρχείο του, διοργανώνει μικρή σειρά διαλέξεων με θέμα: Συλλογές σπάνιου και πολύτιμου υλικού (αρχεία, χειρόγραφα, παλαίτυπα): προκλήσεις και προοπτικές.
29 ΝΟΕ 2023
Η δίτομη έκδοση των απάντων του Δημητρίου Καπετανάκη (2020-2023) από την Εταιρεία Κοινωνικού Έργου και Πολιτισμού (ΕΚΕΠ) και το Μορφωτικό Ίδρυμα Εθνικής Τραπέζης (ΜΙΕΤ) ολοκληρώθηκε, συμπληρωμένη κι από τον τόμο Δοκίμια και ποίηση μεταφρασμένα, που περιέχει τις ελληνικές μεταφράσεις των ξενόγλωσσων κειμένων του συγγραφέα, τα πρωτότυπα των οποίων περιέχονται στα Έργα του: στα Δημοσιευμένα, Πρώτος Τόμος (στο Βιβλίο Β΄) και στα Κατάλοιπα, Δεύτερος Τόμος (στα Βιβλία Α΄ και Β΄). Ο Δ. Καπετανάκης (Σμύρνη 1912-Λονδίνο 1944), μετά τον ξεριζωμό από τα πατρώα μικρασιατικά εδάφη, έζησε τον σύντομο βίο του (πέθανε 32 ετών) σε τρεις ευρωπαϊκές χώρες: Ελλάδα (Αθήνα), Γερμανία (Χαϊδελβέργη), Αγγλία (Καίμπριτζ και Λονδίνο). Ο Δημήτριος Καπετανάκης, μεταφυσικός στοχαστής αλλά και άνθρωπος του κόσμου τούτου, κατεξοχήν γήινος, πάλεψε βαθιά με το αίνιγμα του έρωτα και της μαθητείας, και διακρίθηκε ως δεινός δάσκαλος για τον παιδαγωγικό του τρόπο να αφυπνίζει τον εσωτερικό δαίμονα των μαθητών του (και αναγνωστών του) οδηγώντας τους στο δρόμο της διαρκούς αναζήτησης. Όλοι όσοι τον γνώρισαν μιλούν για τον μοναδικό του τρόπο.
Εν Ναούσση τη 17 9/βρίου 1893 Ενδοξότατε Μεμέτ Καπαντζή εις Θεσσαλονίκην Αριθμοζύγιον εις Λ/σμον [;] 10 βαρ κρασί. Την παραγγελίαν όπου εκάματε εις τον κ. Ακρίβον Κωνσταντίνον δια κρασί. Σήμερον σας πέμπωμεν μέσω Σιδηροδρόμου 10 βαρέλια κρασί υπό σημείον [δυσανάγνωστο] άριθ 1/10 διά το οποίον θέλητε φροντίσει την παραλαβίν των. Με την φορτοτικήν εστείλαμεν και τον Τεσκερέν του Τελωνείου. Εχρέωσα δε την μερίδα υμών με Γρ. 893.% συμφώνως της παρά πόδας σημειώσεως και πιστεύω να σας ευχαριστήση διότι είναι παλαιόν και καλόν κρασί. Σας Φιλικοασπάζομαι ο πρόθυμος Διά Κωνσταν. Ν. Πλιατσιούκαν Χριστόδουλος Ν. Πλιατσιούκας
20 ΝΟΕ 2023
Επ’ ευκαιρία της Παγκόσμιας Ημέρας για τα Δικαιώματα του Παιδιού, ανατρέχουμε στις ρηξικέλευθες παιδαγωγικές θεωρίες ενός από τους σκαπανείς της νεοελληνικής παιδείας, του πρωτοποριακού διαφωτιστή δασκάλου Ιώσηπου Μοισιόδακα (π. 1725–1800)
ΑΠΟ
16/11/2023
ΕΩΣ
16/11/2023
Το Μορφωτικό Ίδρυμα Εθνικής Τραπέζης παρουσιάζει την Πέμπτη 16 Νοεμβρίου 2023, στις 19:30 στο Βιβλιοπωλείο του ΜΙΕΤ στη Θεσσαλονίκη, Τσιμισκή 11 το βιβλίο: «Δημώδης πεζός λόγος του 16ου αιώνα», των Ελένη Κακουλίδη-Πάνου, Ελένη Καραντζόλα και Κατερίνα Τικτοπούλου (Συνέκδοση με το Κέντρο Ελληνικής Γλώσσας).
Τον πρώτο καιρό μετά την ίδρυση του ελληνικού κράτους το καθήκον της πυρασφάλειας και της πυρόσβεσης το επωμίζονταν από κοινού οι νομαρχίες, οι δήμοι και ο στρατός. Από τα μέσα του 19ου αιώνα το πυροσβεστικό σώμα αποτελούσε, με διάφορες παραλλαγές στην ονομασία, τμήμα του στρατού. Το 1930 ιδρύθηκε το Πυροσβεστικό Σώμα Ελλάδας ως ΝΠΔΔ υπαγόμενο στο Υπουργείο Εσωτερικών.
Αν και υπήρξε ένας από τους σημαντικότερους σκαπανείς του καλλιτεχνικού κινηματογράφου στην Ελλάδα, ο Τάκης Κανελλόπουλος (1934–1990) σύντομα βρέθηκε στο περιθώριο του έντονα πολιτικοποιημένου Νέου Ελληνικού Κινηματογράφου και το έργο του, με τον καιρό, ξεχάστηκε από το ευρύ κοινό. Τα τελευταία χρόνια βιώνουμε μια μικρή «αναγέννηση» του μεγάλου δημιουργού, με αποκορύφωμα το μεγάλο αφιέρωμα που διοργανώνει φέτος το 64ο Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης. Με αυτή την αφορμή, επιχειρούμε μια μικρή περιπλάνηση στο έργο του, με οδηγό τη —μοναδική μέχρι σήμερα— συστηματική μελέτη της Παναγιώτας Μήνη για τον σκηνοθέτη («Η κινηματογραφική μορφή του πόνου και της οδυνηρής αναπόλησης. Ο μοντερνισμός του Τάκη Κανελλόπουλου», Αθήνα: ΜΙΕΤ, 2018).
Η παραπάνω αφιέρωση βρέθηκε στη Βιβλιοθήκη του ΕΛΙΑ/ΜΙΕΤ στο αντίτυπο της πρώτης έκδοσης του μυθιστορήματος «Λωξάντρα» της Μαρίας Ιορδανίδου.
101 χρόνια από την εκκένωση της Ανατολικής Θράκης (Οκτώβριος 1922) και 100 χρόνια μετά την υπογραφή της Σύμβασης περί Ανταλλαγής των Ελληνικών και Τουρκικών Πληθυσμών (30 Ιανουαρίου 1923), που σφράγισε τον ξεριζωμό, ένας χειρόγραφος κώδικας, μοναδικό τεκμήριο των αρχών του 19ου αιώνα, μας γυρνάει στην Αδριανούπολη, τη θρακική πρωτεύουσα, εκεί όπου λειτούργησε το Ελληνικό Γυμνάσιο την περίοδο της μεγαλύτερης εκπαιδευτικής άνθισης του ελληνισμού στην Ανατολική Θράκη, κατά τις δύο τελευταίες δεκαετίες του 19ου αιώνα έως τους Βαλκανικούς Πολέμους. Μας μεταφέρει ακόμη στη Χίο, σε πολύ παλαιότερη εποχή, για να ανιχνεύσουμε ψηφίδες της ιστορίας εννέα αιώνων (11ος–18ος) του σημαντικότερου μεσαιωνικού μνημείου του νησιού, της Νέας Μονής (Συλλογή Χειρογράφων του Ιστορικού και Παλαιογραφικού Αρχείου του ΜΙΕΤ).
Μετά από μια σύντομη στρατιωτική εκστρατεία που διήρκεσε μόλις πέντε ημέρες (7–12 Απριλίου 1939), η Ιταλία καταλαμβάνει την Αλβανία, αποκτά τον έλεγχο της Αδριατικής και εύκολη πρόσβαση στη Βαλκανική Χερσόνησο. Αποβλέποντας στην αναβίωση της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας, ο Μουσολίνι σχεδιάζει να μετατρέψει ξανά τη Μεσόγειο σε ένα «mare nostrum», όπου η Ιταλία θα διαδραματίζει τον κυρίαρχο ρόλο, αναβαθμίζοντας το κύρος της στην ευρύτερη περιοχή. Η Ελλάδα αναπόφευκτα θα αποτελούσε μέρος του σχεδίου του.
Ένα από τα σημαντικότερα πολεμικά γεγονότα της νεότερης ελληνικής ιστορίας υπήρξε η κατάληψη της Κρήτης από αέρος, με βομβαρδισμούς και ρίψη Γερμανών αλεξιπτωτιστών, στα τέλη Μαΐου 1941. Η επιχείρηση με το συνθηματικό όνομα «Ερμής» («Unternehmen Merkur») έμεινε στην ιστορία όχι μόνο επειδή ήταν η μεγαλύτερη αεραποβατική στρατιωτική επιχείρηση που έχει διεξαχθεί, αλλά κυρίως για την ηρωική αντίσταση των κατοίκων του νησιού.
ΑΠΟ
08/11/2023
ΕΩΣ
12/11/2023
Έναν χρόνο μετά το επιτυχημένο πρώτο bazaar βιβλίου του ΜΙΕΤ, στο κτίριο του Παλαιού Χρηματιστηρίου, ανανεώνουμε το ραντεβού μας με το αναγνωστικό κοινό.
Φέτος συμπληρώνονται 64 χρόνια από το θάνατο του Γιώργου Μπουζιάνη, και το ΜΙΕΤ θυμάται την εξαιρετική έκδοση Γιώργος Μπουζιάνης, «Γράμματα προς τον Χάινριχ Μπάρχφελντ». Το βιβλίο αυτό κυκλοφόρησε το 1989, σε συνεργασία με τους «Φίλους του Μπουζιάνη», ως ελάχιστος φόρος τιμής, με αφορμή τη συμπλήρωση τότε των 30 χρόνων από το θάνατο του μεγάλου εξπρεσιονιστή ζωγράφου. Μάλιστα, στο πλαίσιο αυτής της συνεργασίας του ΜΙΕΤ με τον σύλλογο «Φίλοι του Μπουζιάνη», πραγματοποιήθηκε, το ίδιο έτος (1989), έκθεση με ακουαρέλες, σχέδια και φωτογραφικό υλικό, που είχαν συγκεντρωθεί με τη φροντίδα του συλλόγου.
Από το 2011 και κάθε χρόνο, το τρίτο Σάββατο του Οκτωβρίου γιορτάζεται η Διεθνής Ημέρα Αρχαιολογίας, με στόχο να αναδειχθεί το έργο των αρχαιολόγων και η συνεισφορά της αρχαιολογίας στο κοινωνικό σύνολο. Με αφορμή τον φετινό εορτασμό, σας προτείνουμε έξι σπάνια βιβλία αρχαιολογίας του Εθνικού Ιδρύματος Ερευνών. Ο Τομέας Ελληνικής και Ρωμαϊκής Αρχαιότητας του Ινστιτούτου Ιστορικών Ερευνών του ΕΙΕ ερευνά και προβάλλει όλες τις εκφάνσεις της ελληνικής αρχαιότητας, μελετώντας ιδιαίτερα θεματικές περιοχές και χρονολογικές περιόδους όπου η καθυστέρηση της έρευνας παρείχε έδαφος για θετική ελληνική συμβολή στη διεθνή σπουδή της αρχαιολογίας.
ΑΠΟ
31/10/2023
ΕΩΣ
31/10/2023
Το Ιστορικό και Παλαιογραφικό Αρχείο του ΜΙΕΤ, με αφορμή την ολοκλήρωση του προγράμματος ψηφιοποίησης μέρους των τεκμηρίων που φυλάσσονται στο αρχείο του, διοργανώνει μικρή σειρά διαλέξεων με θέμα: Συλλογές σπάνιου και πολύτιμου υλικού (αρχεία, χειρόγραφα, παλαίτυπα): προκλήσεις και προοπτικές
Ο Ευγένιος Γκλάντστοουν Ο’Νηλ (16 Οκτωβρίου 1888 – 27 Νοεμβρίου 1953) ήταν ένας από τους μεγαλύτερους Αμερικανούς θεατρικούς συγγραφείς του 20ού αιώνα, με βαθιά αισθήματα για την Ελλάδα.[1] Έργα του μετέφρασε η Κατίνα Παξινού, για την οποία ο συγγραφέας είχε πει: «Είναι τόσο σπάνιο στον καιρό μας ν’ ανταμώσει κανείς στο θέατρο μια τόσο εκλεκτή και απλή γυναίκα και συνάμα μια τόσο σπουδαία καλλιτέχνιδα».
Στις 12 και 13 Οκτωβρίου 1944 έλαβε χώρα η επονομαζόμενη «Μάχη της Ηλεκτρικής», κατά την οποία εργαζόμενοι μαζί με άνδρες του 6ου Συντάγματος του ΕΛΑΣ απέτρεψαν την ανατίναξη του εργοστασίου παραγωγής ηλεκτρισμού στον Άγιο Γεώργιο Κερατσινίου από τους Ναζί. Με αφορμή αυτή την επέτειο, παρουσιάζουμε, ως τεκμήριο του μήνα, ένα οκτασέλιδο έντυπο από την Ηλεκτρική Εταιρεία Αθηνών-Πειραιώς με οδηγίες και συμβουλές προς τα νοικοκυριά για εξοικονόμηση ενέργειας και φθηνότερο ρεύμα.
Στις 12 Οκτωβρίου 1944 τα γερμανικά στρατεύματα αποχωρούν από την Αθήνα και τον Πειραιά. Η μέρα αυτή σηματοδοτεί τη λήξη της γερμανικής κατοχής στην Ελλάδα. Σταδιακά οι Γερμανοί θα αποχωρήσουν και από την υπόλοιπη Ελλάδα. Ακολουθούν πρωτοσέλιδα εφημερίδων που περιγράφουν το κλίμα των ημερών.
Στις 7 Οκτωβρίου 1571 δύο μεγάλοι στόλοι συγκρούονται στις Εχινάδες, στην είσοδο του Πατραϊκού Κόλπου. Πρόκειται για τη μεγαλύτερη ναυμαχία μετά από εκείνη του Ακτίου, όπως σημειώνουν διάφοροι ιστορικοί, η τελευταία μεγάλη με κωπήλατα πλοία. Κυρίως όμως πρόκειται για μια τρομακτική σύγκρουση μεταξύ της χριστιανικής Ευρώπης και της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Ο αντίκτυπός της στις συνειδήσεις των συγχρόνων της και των κατοπινών κατοίκων της Μεσογείου και της Ευρώπης υπήρξε μεγάλος και αποτυπώνεται σε κείμενα που κυκλοφόρησαν σχεδόν ταυτόχρονα με τα γεγονότα. Ένα τέτοιο σπουδαίο τεκμήριο βρίσκεται στις συλλογές του Ιστορικού και Παλαιογραφικού Αρχείου του ΜΙΕΤ.
«Δεν είναι ανάγκη να το επαναλάβει κανείς πόση ανεκτίμητη σημασία έχουν οι επιστολές ανθρώπων σημαντικών στην πολιτική ή την πνευματική ζωή, πολύτιμες μαρτυρίες του εσωτερικού τους κόσμου, που μας βοηθούν όσο τίποτ’ άλλο να κατανοήσουμε τις ιδιαίτερες πτυχές της προσωπικότητάς τους. Για τους λογοτέχνες και τους ποιητές έχουν οι επιστολές κι ένα παραπάνω θέλγητρο, πως είναι κομμάτια βγαλμένα από το χέρι τους, αν όχι τη στιγμή της πνευματικής δημιουργίας, όμως τη στιγμή της οικειότερης επαφής με πρόσωπα συγγενικά ή φιλικά».
Το Μορφωτικό Ίδρυμα Εθνικής Τραπέζης ανακοινώνει την επανέναρξη των μαθημάτων Ελληνικής Παλαιογραφίας για το ακαδημαϊκό έτος 2023-24. Τα μαθήματα θα ξεκινήσουν την Πέμπτη 19 Οκτωβρίου και θα διαρκέσουν μέχρι τις 30 Ιουνίου 2024.
Δέκα βιβλία από τις εκδόσεις του ΜΙΕΤ που αξίζουν μια θέση στη βιβλιοθήκη κάθε λάτρη της αρχιτεκτονικής, με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα Αρχιτεκτονικής. Μέσα από τις σελίδες τους ο αναγνώστης θα γνωρίσει όχι μόνο την ιστορία της αρχιτεκτονικής και της πολεοδομίας στην Ελλάδα και στον δυτικό κόσμο, αλλά και θα διεισδύσει σε βαθύτερες πτυχές τους, όπως η σημειολογία και η λειτουργία των κτισμάτων ή η κοινωνικοπολιτική και ευρύτερη ιδεολογική διάσταση του αρχιτεκτονικού και πολεοδομικού σχεδιασμού.
Στόχος του εκδοτικού προγράμματος του ΜΙΕΤ, ήδη από την ίδρυσή του, ήταν η παραγωγή έργων αναφοράς, που θα αποτελούσαν όχι μόνο επωφελή αναγνώσματα, αλλά και πανεπιστημιακά βοηθήματα υψηλού επιπέδου. Στο πλαίσιο αυτό, το Ίδρυμα έδωσε ιδιαίτερη έμφαση στη μετάφραση έργων κομβικής σημασίας στην ιστορία του δυτικού πολιτισμού. Με αφορμή τον εορτασμό της Διεθνούς Ημέρας Μετάφρασης και Διερμηνείας, σας προτείνουμε ορισμένες εκδόσεις μας που έτυχαν θερμής υποδοχής από τους κριτικούς για την ποιότητα της μετάφρασής τους.
Η Παγκόσμια Ημέρα Ναυτιλίας γιορτάζεται κάθε χρόνο την τελευταία εβδομάδα του Σεπτεμβρίου και έχει στόχο να αναδείξει τη σημασία της ναυτιλίας και τη συνεισφορά της στο διεθνές εμπόριο και στην παγκόσμια οικονομία. Ο εορτασμός της αποτελεί ευκαιρία για να προβάλουμε τη συμβολή της ελληνικής εμπορικής ναυτιλίας και των ανθρώπων του εμπορικού ναυτικού τόσο στην εμπορική και οικονομική ανάπτυξη της χώρας όσο και στους αγώνες για την ελευθερία και την ανεξαρτησία της. Μέσα από μια πληθώρα τίτλων που διατίθενται στο βιβλιοπωλείο μας μπορεί κανείς να ανατρέξει σε όλη τη μακροχρόνια παράδοση της ελληνικής εμπορικής ναυτιλίας, από τα πρώτα ταξίδια στο Αιγαίο και την κυριαρχία των Μινωιτών έως τα πρώτα ατμόπλοια και τους σύγχρονους εμπορικούς στόλους, που καθιστούν την Ελλάδα κορυφαία ναυτιλιακή δύναμη στον κόσμο.
Τιμώντας την Παγκόσμια Ημέρα Τουρισμού, ανατρέχουμε στην ιστορία των πρώτων αθηναϊκών τουριστικών υποδομών και ξαναθυμόμαστε το «Ξενοδοχείον της Αγγλίας», το οποίο δέσποζε δίπλα στο επιβλητικό κτίριο της Εθνικής Τράπεζας, στην πλατεία Κοτζιά. Το ξενοδοχείο διαφημιζόταν ως το μεγαλύτερο και καλύτερο της Αθήνας και λειτούργησε έως το 1875, για να ενοποιηθεί τελικά το 1899–1900 με το κεντρικό κτίριο της Εθνικής Τράπεζας.
Τα λόγια είναι φτωχά για να μιλήσει κανείς για τον ποιητή, πεζογράφο, δοκιμιογράφο, μεταφραστή και διπλωμάτη Γιώργο Σεφέρη. Με αφορμή την επέτειο του θανάτου του, επιλέξαμε οκτώ πορτρέτα του από το Φωτογραφικό Αρχείο Σεφέρη, που από το 1999 απόκειται στο ΜΙΕΤ.
ΑΠΟ
18/09/2023
ΕΩΣ
31/01/2024
Άνοιξε σήμερα για το κοινό η περιοδική έκθεση «Πώς μάθαιναν οι Έλληνες γράμματα από την Άλωση μέχρι την Επανάσταση (1453-1821)» στο παράρτημα του ΜΙΕΤ στη Θεσσαλονίκη.
18 Σεπτεμβρίου 1834. Η Αθήνα ανακηρύσσεται επισήμως πρωτεύουσα του νεοσύστατου Ελληνικού Κράτους, και εμείς διασχίζουμε τους δρόμους της εποχής εκείνης, με αφορμή την έρευνα της βιβλιοθήκης του ΜΙΕΤ/ΕΛΙΑ για τα παλιά ξενοδοχεία της Αθήνας από το 1830 ως το 1940.
14 ΣΕΠ 2023
Με αφορμή την εορτή της Υψώσεως του Τιμίου και Ζωοποιού Σταυρού στις 14 Σεπτεμβρίου, ταξιδεύουμε στα Ιεροσόλυμα για να θυμηθούμε την ομώνυμη Θεολογική Σχολή του Πατριαρχείου Ιεροσολύμων.
12 ΣΕΠ 2023
Ο συγγραφέας και καθηγητής του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών κ. Κώστας Κωστής αναλαμβάνει τη διεύθυνση του Μορφωτικού Ιδρύματος Εθνικής Τραπέζης.
Το αναγνωστικό της Γαλάτειας Καζαντζάκη «Οι τρεις φίλοι» επιλέχτηκε ως το τεκμήριο του μήνα, με αφορμή την έναρξη της σχολικής χρονιάς.
8 ΣΕΠ 2023
Με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα για την Εξάλειψη του Αναλφαβητισμού, που τιμάται στις 8 Σεπτεμβρίου, παρουσιάζουμε υλικό και τεκμήρια από την έκθεση «Πώς μάθαιναν οι Έλληνες γράμματα. Από την Άλωση μέχρι την Επανάσταση, 1453–1821», που θα λάβει χώρα στο παράρτημα του ΜΙΕΤ στη Θεσσαλονίκη, Βίλα Καπαντζή, Βασιλίσσης Όλγας 108, από τις 18 Σεπτεμβρίου 2023 μέχρι τις 31 Ιανουαρίου 2024.
Η νύχτα της 6ης προς 7η Σεπτεμβρίου 1955 αποτέλεσε την αρχή του τέλους για τον ελληνισμό της Πόλης, 33 χρόνια μετά τη Μικρασιατική Καταστροφή. Με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα για την Εξάλειψη του Αναλφαβητισμού, που τιμάται κάθε χρόνο στις 8 Σεπτεμβρίου, επιλέξαμε και παρουσιάζουμε 10 τίτλους που συνθέτουν μια καλειδοσκοπική εικόνα για την πολύπλευρη προσφορά της ελληνικής ομογένειας της Πόλης στα γράμματα και τον πολιτισμό.
Στο αρχείο του γλύπτη Φωκίωνα Ρωκ (1891–1945) της συλλογής του ΜΙΕΤ/ΕΛΙΑ απόκειται υλικό που σχετίζεται με μια προτομή του Σατωβριάνδου (François-René de Chateaubriand, 1768–1848).
Ο Τάσος Κουκιόγλου (Πλατανότοπος Καβάλας 1946-Θεσσαλονίκη 2013) υπήρξε συντηρητής της Φιλοσοφικής Σχολής του ΑΠΘ από το 1970 έως τη συνταξιοδότηση του το 2006. Πέρα όμως από την ιδιότητα αυτή πάρα πολλοί άνθρωποι, συνάδελφοι του και μη, τον θυμούνται ως τον επίμονο συλλέκτη, τον άνθρωπο που με πάθος και συνέπεια συγκέντρωσε υλικό, κυρίως φωτογραφίες και αφίσες, που σχετίζονται με την ιστορία του μεγαλύτερου πανεπιστημίου της χώρας (το οποίο σε δύο χρόνια κλείνει τα 100). Ο ίδιος χρησιμοποίησε μέρος του υλικού και άφησε τη δική του μαρτυρία στο βιβλίο με τίτλο: «Το Πανεπιστημιακόν Μέγαρον. Το παλαιό κτίριο της Φιλοσοφικής σχολής του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης. Από περιέργεια και αγάπη», University Studio Press, Θεσσαλονίκη 2012.
Υπήρξε μία από τις πιο αινιγματικές και αμφιλεγόμενες προσωπικότητες της νεότερης ελληνικής ιστορίας. Συνδύαζε την πολιτική ιδιοφυΐα και την εξαιρετική οξύνοια με την αυταρχικότητα, τη σχολαστική προσκόλληση στις νομότυπες διαδικασίες και την έλλειψη ανεκτικότητας. Ο λόγος για τον πολιτικό Ελευθέριο Βενιζέλο, που σαν σήμερα το 1864 γεννήθηκε στις Μουρνιές Χανιών. Οι 15 εκδόσεις που ακολουθούν έχουν ως στόχο να φωτίσουν το βίο και τη δράση του μεγάλου Έλληνα πολιτικού, καλύπτοντας σημαντικά κενά της ελληνικής ιστοριογραφίας.
Η 18η Αυγούστου 1917 θεωρείται μία από τις σημαντικότερες στιγμές στη σύγχρονη ιστορία της Θεσσαλονίκης. Είναι η μέρα της πιο καταστροφικής πυρκαγιάς που γνώρισε η πόλη. Μέσα σε τριάντα δύο ώρες κατέκαψε σχεδόν τα δύο τρίτα του ιστορικού της κέντρου. Για τους Θεσσαλονικείς αποτελεί ημέρα σταθμό, καθώς υπήρξε η αφορμή για τον ανασχεδιασμό του πολεοδομικού ιστού της πόλης. Η νέα ρυμοτομία, που προέκυψε από την εφαρμογή του σχεδίου Εμπράρ, σε συνδυασμό αφενός με την ανταλλαγή των πληθυσμών, που οδήγησε στον εξελληνισμό της πόλης, και αφετέρου με την έκρηξη της ανοικοδόμησης από το 1950 και μετά, άλλαξε άρδην τη φυσιογνωμία της, διαμορφώνοντας τη σύγχρονη εικόνα της.
Μεταξύ των παλαιτύπων των συλλογών του ΙΠΑ/ΜΙΕΤ φυλάσσεται και η μετάφραση από τον Ευγένιου Βούλγαρη του Κεκραγαρίου του Ιερού Αυγουστίνου. Μια υπόθεση για μια κτητορική επιγραφή σε αυτό μας οδηγεί στη Σύρο και στο έργο των προτεσταντών μισιοναρίων. Με αφορμή την επέτειο της γέννησης του Ευγένιου Βούλγαρη (10 ή 11 Αυγούστου 1716), παρουσιάζουμε το σχετικό αντίτυπο του ΙΠΑ/ΜΙΕΤ.
Με αφορμή την έρευνα και τη μεταγραφή των κωδίκων της κωμόπολης Ποταμού (μετέπειτα Πλωμαρίου) και συγκεκριμένα του κώδικα 10, που καλύπτει την περίοδο 1840–1912 και φυλάσσεται σε μικροφίλμ στο Ιστορικό και Παλαιογραφικό Αρχείο του Μορφωτικού Ιδρύματος της Εθνικής Τραπέζης (ΙΠΑ/ΜΙΕΤ), προκύπτουν σημαντικά στοιχεία για την πλούσια οικονομική και, κυρίως, εκπαιδευτική δραστηριότητα της συγκεκριμένης κοινότητας.
Τα χρόνια που ακολούθησαν την Άλωση έως το β΄ μισό του 16ου αιώνα χαρακτηρίστηκαν από την απουσία οποιασδήποτε μορφής οργανωμένης εκπαίδευσης, σημαδεύτηκαν από πνευματική αδράνεια, έκαναν αισθητή την απαιδευσία των Ελλήνων στον υπό οθωμανική κυριαρχία ελληνικό χώρο. Για όσους Έλληνες ανησυχούσαν ακόμη για την παιδεία των ομοεθνών τους, η ανάγκη χρήσης της κοινής, δημώδους γλώσσας, ως μέσο προσέγγισης, αλλά και διαπαιδαγώγησης των πολλών, έγινε σταδιακά συνειδητή. Μεταξύ αυτών συγκαταλέγεται ο μοναχός Αγάπιος Λάνδος ο Κρής (περ. 1595–1656/7). Με μόρφωση, ανήσυχος και ανεξάρτητος χαρακτήρας, περιηγήθηκε πολλές περιοχές της ηπειρωτικής και νησιωτικής Ελλάδας, όπου έδρασε ως ιεροκήρυκας, ενώ παράλληλα ανέπτυξε πλούσια συγγραφική δράση. Οδεύοντας προς τον Δεκαπενταύγουστο, με αφορμή ένα πρόσφατα ταυτισμένο παλαιό έντυπο της Συλλογής Παπακώστα στο Ιστορικό και Παλαιογραφικό Αρχείο ΜΙΕΤ και μια νέα έκδοση του ΜΙΕΤ, θα αναφερθούμε στο έργο του ως ενός από τους παραγωγικότερους εκφραστές του δημώδους πεζού λόγου.
Εγκαινιάζουμε τη στήλη «Πρωτοσέλιδα» με την κήρυξη της δικτατορίας την 4η Αυγούστου 1936 από τον Μεταξά μέσα από τη Συλλογή Τύπου του ΜΙΕΤ / ΕΛΙΑ.
Η Διεθνής Ημέρα Φιλίας γιορτάζεται κάθε χρόνο στις 30 Ιουλίου. Φέτος, με αφορμή το Έτος Παξινού, δεν θα μπορούσε να μη γίνει μνεία σε μια φιλία που μέτρησε περισσότερα από 40 χρόνια, αυτή της Κατίνας Παξινού με τον μεγάλο συνθέτη και αρχιμουσικό Δημήτρη Μητρόπουλο.
Με αφορμή το Έτος Παξινού και την αφιερωμένη στη «Μήδεια» έκθεση του Φεστιβάλ Αθηνών και Επιδαύρου, θυμόμαστε την πρώτη παρουσίαση της τραγωδίας του Ευριπίδη στο Φεστιβάλ Επιδαύρου (1956), με την Κατίνα Παξινού στο ρόλο της εμβληματικής ηρωίδας.
Το πρώτο ταξίδι του ανθρώπου στο φεγγάρι, όπως αποτυπώθηκε στον ελληνικό Τύπο.
19 ΙΟΥΛ 2023
Το καλοκαίρι είναι η ιδανική εποχή για να βουτήξετε στις σελίδες ενός βιβλίου. Γι’ αυτό φροντίσαμε ο φετινός κατάλογος καλοκαιρινών αναγνωσμάτων να τα έχει όλα: επιλεγμένα ιστορικά και λογοτεχνικά δοκίμια, διηγήματα, χρονογραφήματα και ηθογραφίες, θεατρικά έργα, γλαφυρές και συναρπαστικές αφηγήσεις περιηγητών. Καθίστε λοιπόν αναπαυτικά και ταξιδέψτε με οδηγό ένα βιβλίο.
18 ΙΟΥΛ 2023
ΑΠΟ
18/07/2023
ΕΩΣ
06/08/2023
Το Δ.Σ. του Μορφωτικού Ιδρύματος Εθνικής Τραπέζης, ως διαχειριστής του «ΚΛΗΡΟΔΟΤΗΜΑΤΟΣ ΑΛΕΞΗ ΜΙΝΩΤΗ ΕΙΣ ΜΝΗΜΗΝ ΚΑΤΙΝΑΣ ΠΑΞΙΝΟΥ», προκηρύσσει για το ακαδημαϊκό έτος 2023 – 2024 μία υποτροφία για εκπαίδευση ή μετεκπαίδευση στο εξωτερικό.
Το πρωί της 16ης Ιουλίου του 1054 ένας ρωμαιοκαθολικός καρδινάλιος διασχίζει τη Μεγάλη Εκκλησία της Κωνσταντινούπολης και μπροστά στα έκπληκτα μάτια των παρισταμένων αφήνει ένα έγγραφο πάνω στην Αγία Τράπεζα. Αν και η πράξη ξενίζει, το ίδιο το έγγραφο αντιμετωπίζεται με περιφρόνηση και πετιέται στο δρόμο. Θα αποτελέσει όμως στο εξής το σημείο αναφοράς της οριστικής διάστασης μεταξύ Ανατολής και Δύσης, με απροσδιόριστες συνέπειες για την Ευρώπη ως και σήμερα. Είναι η αρχή του Μεγάλου Σχίσματος. Με αφορμή αυτό το γεγονός, παρουσιάζουμε σχετικά τεκμήρια του Ιστορικού και Παλαιογραφικού Αρχείου του ΜΙΕΤ.
12 ΙΟΥΛ 2023
Ο χαράκτης Γιάννης Κεφαλληνός γεννήθηκε στην Αλεξάνδρεια της Αιγύπτου στις 12 Ιουλίου 1894. Ξεκίνησε σπουδές μηχανικού στη Γάνδη, τις οποίες εγκατέλειψε νωρίς για να αφιερωθεί στη ζωγραφική. Σπούδασε Καλές Τέχνες στο Παρίσι και το 1931 διορίστηκε καθηγητής στην Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών στην Αθήνα, όπου δημιούργησε το Εργαστήριο Χαρακτικής. Στο τελευταίο έτος σπουδών οι μαθητές διδάσκονταν την εφαρμογή της χαρακτικής στην τυπογραφία και τη διακόσμηση του βιβλίου. «Έργο επιμέλειας, υπομονής και αγάπης, κάθε φορά και νέο, σειράς τεχνιτών που όλοι ―σχεδόν άγνωστοι― στάθηκαν αντάξιοι της ανθρωπότητας», το τυπωμένο βιβλίο «καθρεφτίζει τις τάσεις και τις αμφιβολίες όλων των εποχών».
Με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα Σοκολάτας, ανασύρουμε μια διαφήμιση σοκολάτας γάλακτος από τη Συλλογή Εφήμερων ΜΙΕΤ / ΕΛΙΑ.
7 ΙΟΥΛ 2023
Και αν για κάποιους το καλοκαίρι σημαίνει ήλιος και θάλασσα, δεν είναι λίγοι εκείνοι που προσμένουν να ξαναβρεθούν στην Επίδαυρο και στα άλλα αρχαία θέατρα για να απολαύσουν τα αριστουργήματα της αρχαίας ελληνικής γραμματείας. Με αυτή την αφορμή, συγκεντρώσαμε δέκα από τα σωζόμενα έργα της αρχαίας ελληνικής δραματουργίας που παραμένουν διαχρονικά.
Μία από τις σημαντικότερες Ελληνίδες χαράκτριες, η Βάσω Κατράκη γεννήθηκε σαν σήμερα το 1914 στο Αιτωλικό, «ένα μικρό νησάκι που το συνδέουνε με τη στεριά δυο μακριά πέτρινα γεφύρια με πολλές μικρές τοξωτές καμάρες. Το σπίτι μας ήτανε σχεδόν όλο μέσα στη θάλασσα, και στη γειτονιά καθότανε όλο ψαράδες», όπως αναφέρει η ίδια. Η ιδιαίτερη πατρίδα της, με τη λιμνοθάλασσα, αλλά και το ελληνικό και διεθνές πολιτικό τοπίο από τη δικτατορία του Μεταξά μέχρι και τη μεταπολίτευση υπήρξαν καθοριστικοί παράγοντες του καλλιτεχνικού της έργου. Σε αυτό το πολιτικό τοπίο η Κατράκη «πέφτει», όπως η ίδια αναφέρει, «… στην πλευρά της αριστεράς, που μάχονταν ενάντια στη διχτατορία του Μεταξά. Μας συνέπαιρναν αυτοί οι κοινωνικοί αγώνες, και οι ιδεολογίες για κοινωνική δημοκρατία, και οράματα στην τέχνη κυρίως της ελευθερίας».
1 ΙΟΥΛ 2023
Αυτόν τον Ιούλιο τo ηλεκτρονικό βιβλιοπωλείο του ΜΙΕΤ κλείνει τον έναν χρόνο λειτουργίας του.
«Ὁ παρὼν βίος, τουτέστιν ἡ παροῦσα μας ζωή, Πανήγυρις λέγεται … Ὅσοι λοιπὸν εἰς ταύτην τὴν τοῦ βίου Πανήγυριν εὑρισκόμεσθαν, τουτέστι τῆς ζωῆς, ἀς κάμωμεν νὰ ἀγοράσωμεν τὰ πλέον πολυτίμητα τῶν πραγμάτων … ἰδοὺ ὁποῦ εὑρίσκομεν τοὺς Μαργαρίτας τοῦ ἐν ἁγίοις πατρὸς ἡμῶν Ἰωάννου τοῦ Χρυσοστόμου». Λόγοι παραινετικοί Ιωάννου του Χρυσοστόμου σε δύο βενετικές εκδόσεις του 18ου αιώνα (ΙΠΑ / ΜΙΕΤ, Συλλογές εντύπων).
25 ΙΟΥΝ 2023
Ο δεσμός των Ελλήνων με τη θάλασσα ήταν ανέκαθεν άρρηκτος, σχεδόν ερωτικός. Η θάλασσα αποτέλεσε γι’ αυτούς όχι μόνο πηγή έμπνευσης και ξεγνοιασιάς, αλλά και βασική πηγή βιοπορισμού. Η βαθιά αγάπη τους για τη θάλασσα, τα ταξίδια και την περιπέτεια, σε συνδυασμό με το θάρρος και το πείσμα που τους διακρίνει, έκανε τους Έλληνες ναυτικούς πρωτοπόρους στο θαλάσσιο εμπόριο, στην εξερεύνηση και τη χαρτογράφηση, αλλά και στους ναυτικούς αγώνες για την ελευθερία και την υπεράσπιση της πατρίδας. Με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα Ναυτικών, που καθιερώθηκε το 2011 με πρωτοβουλία του Διεθνούς Ναυτιλιακού Οργανισμού, σας προτείνουμε δώδεκα εκδόσεις που αποτυπώνουν άμεσα ή έμμεσα την ιδιαίτερη σχέση του Έλληνα με τη θάλασσα και τη ναυτική ζωή.
Με αφορμή τη γιορτή της Γέννησης του Προδρόμου στις 24 Ιουνίου, ανασύρουμε σχετικά τεκμήρια από τις συλλογές του Ιστορικού και Παλαιογραφικού Αρχείου.
20 ΙΟΥΝ 2023
Το 2022 συμπληρώθηκαν 100 χρόνια από τη Μικρασιατική Καταστροφή και πολλές εκδηλώσεις μνήμης έλαβαν χώρα σε όλη την Ελλάδα. Η Βιβλιοθήκη του ΜΙΕΤ / ΕΛΙΑ απέτισε φόρο τιμής με αφιέρωμα σε οκτώ μεγάλους και μερικούς μικρότερους προσφυγικούς συνοικισμούς της Αττικής, μέσα από φωτογραφίες, αποκόμματα εφημερίδων και εντύπων της εποχής εκείνης. Ο εορτασμός της Παγκόσμιας Ημέρας Προσφύγων μας δίνει την αφορμή να περιηγηθούμε για ακόμα μία φορά στους βασικούς αστικούς προσφυγικούς συνοικισμούς.
«Νὰ δώσῃς ἀγαθοὺς πολίτας εἰς τὴν πατρίδα, νὰ προσφέρῃς πρὸς τὸν Θεὸν ψυχὰς ἀξίας αὐτοῦ, ἰδοὺ τὸ ἔργον σου, ἐὰν ἀποκτήσῃς τέκνα». Διαβάζουμε τις ηθικές προτροπές για το ρόλο του πατέρα σε ένα ηθικό εγχειρίδιο του 19ου αιώνα, αντίτυπο του οποίου φυλάσσεται στο Ιστορικό και Παλαιογραφικό Αρχείο του ΜΙΕΤ.
15 ΙΟΥΝ 2023
Με αφορμή την επέτειο της έναρξης του Πρώτου Παγκοσμίου Πολέμου, της πρώτης παγκόσμιας σύγκρουσης του 20ού αιώνα, θυμόμαστε το βιβλίο του Μαρκ Μαζάουερ (Mark Mazower) «Η Ελλάδα και η οικονομική κρίση του Mεσοπολέμου», που κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις του ΜΙΕΤ το 2002. Ο Μαζάουερ στο έργο αυτό μελετά την οικονομική ιστορία της Ελλάδας και τη διαμόρφωση των δημόσιων πολιτικών κατά τη διάρκεια του Μεσοπολέμου, εστιάζοντας στην κληρονομιά των πολέμων της περιόδου 1912–1922 και χαρτογραφώντας το πλέγμα των κυρίαρχων συμφερόντων και ιδεών, αλλά και των εδαφικών και δημογραφικών μεταβολών που επήλθαν. Αποδύεται ιδιαιτέρως σε μια πολυπαραγοντική ανάλυση του ζητήματος της αυτάρκειας της χώρας, επικεντρωμένη στο δίπολο γεωργία–βιομηχανία κατά τη διάρκεια του Πρώτου Παγκοσμίου Πολέμου και μετά. Στόχος του Μαζάουερ είναι να δείξει πώς και γιατί η Ελλάδα αναγκάστηκε να πάψει να στηρίζεται στις αγροτικές εξαγωγές και τα εμβάσματα και να στραφεί σε μια πολιτική αυτάρκους ανάπτυξης θεμελιωμένης σε εγχώριους πόρους, αλλά και στο δανεισμό.
14 ΙΟΥΝ 2023
Το Μορφωτικό Ίδρυμα Εθνικής Τραπέζης και το Ιστορικό και Παλαιογραφικό Αρχείο τίμησαν την ημέρα Αρχείων, στις 9 Ιουνίου, με μια ιδιαίτερη εκδήλωση: την παρουσίαση του επιτραπέζιου παιχνιδιού SeaLiT.
Εγκαινιάζουμε σήμερα τη στήλη «Ένα τεκμήριο, μια ιστορία». Η στήλη είναι αφιερωμένη στους ιδρυτές του ΕΛΙΑ Μάνο Χαριτάτο και Δημήτρη Πόρτολο. Για την πρώτη μας ανάρτηση διαλέξαμε μια φωτογραφία, σε κάδρο, που στολίζει το πλατύσκαλο στον πρώτο όροφο του κτιρίου του ΕΛΙΑ, στην οδό Αγίου Ανδρέου 5.
Η πρώτη συνεργασία του Μορφωτικού Ιδρύματος Εθνικής Τραπέζης με την Εθνική Λυρική Σκηνή πραγματοποιήθηκε το 2018, με την έκθεση «Στέφανος Λαζαρίδης. Κυνικός ρομαντικός». Το υλικό της έκθεσης είχε προέλθει σχεδόν στο σύνολό του από το αρχείο του σκηνογράφου, σκηνοθέτη και πρώην καλλιτεχνικού διευθυντή της ΕΛΣ Στέφανου Λαζαρίδη (ΜΙΕΤ‒ΕΛΙΑ). Στο ίδιο υλικό στηρίχτηκε και ο αφιερωμένος στον καλλιτέχνη συλλογικός τόμος, ο οποίος εκδόθηκε από το ΜΙΕΤ.
6 ΙΟΥΝ 2023
Με αφορμή την πρόσφατη κυκλοφορία του Ημερολογίου (1929—1939)» του μεγάλου ζωγράφου Βάλια Σεμερτζίδη στη σειρά της «Αρχειοθήκης» του ΜΙΕΤ, ο επιμελητής της έκδοσης κ. Νίκος Χατζηνικολάου, ομότιμος καθηγητής Ιστορίας της Τέχνης στο Πανεπιστήμιο Κρήτης, σταχυολογεί αποσπάσματα από το ημερολόγιο και την εκτενή εισαγωγή τα οποία σκιαγραφούν την προσωπικότητα του Βάλια Σεμερτζίδη ως ανθρώπου και καλλιτέχνη.
Με αφορμή τη γιορτή του Αγίου Πνεύματος και της Αγίας Τριάδος, ξεφυλλίζουμε ένα πολύ ενδιαφέρον μεταβυζαντινό χειρόγραφο της συλλογής του Ιστορικού και Παλαιογραφικού Αρχείου του ΜΙΕΤ. Μεταξύ των περιεχoμένων του συναντάμε και μια «Ἑρμηνεία περὶ τῆς Ἁγίας Τριάδος».
ΑΠΟ
09/06/2023
ΕΩΣ
09/06/2023
Με αφορμή τον εορτασμό της Παγκόσμιας Ημέρας Αρχείων στις 9 Ιουνίου, το Ιστορικό και Παλαιογραφικό Αρχείο του ΜΙΕΤ σας προσκαλεί στην παρουσίαση του επιτραπέζιου παιχνιδιού «SeaLiT– Μεσογειακά πλοία και εμπόριο στον μακρύ 19ο αιώνα». Μια δημιουργία του Ινστιτούτου Μεσογειακών Σπουδών του ΙΤΕ.
Πώς περιηγούνταν άραγε τους Αγίους Τόπους οι ευλαβείς προσκυνητές την εποχή που δεν υπήρχαν ακόμη ταξιδιωτικοί οδηγοί με χάρτες και ιλουστρασιόν εικόνες, smartphones, videos και blogs με λεπτομερείς περιγραφές για να κατευθύνουν την επίσκεψή τους; Με αφορμή μια παρουσίαση για τα προσκυνητάρια των Αγίων Τόπων στο πρόσφατο ερευνητικό εργαστήριο του ΙΠΑ / ΜΙΕΤ με τίτλο «Θάλασσα Ευσεβείας. Προσκυνηματικές πρακτικές στην Ανατολική Μεσόγειο, 17ος – 19ος αι.», σας προσκαλούμε να εξερευνήσουμε μαζί την ιδιαίτερη αυτή κατηγορία χειρογράφων και να ξεφυλλίσουμε ένα ξεχωριστό προσκυνητάριο της συλλογής ΙΠΑ / ΜΙΕΤ, που χάρη στην πλούσια εικονογράφησή του θα μας ταξιδέψει νοερά στα ιερότερα μνημεία της χριστιανοσύνης και θα οδηγήσει τα βήματά μας στις διαδρομές αυτού του μοναδικού αυτού στη ζωή ενός πιστού ταξιδιού.
Στις 25 Μαΐου 2023 πραγματοποιήθηκε με επιτυχία στο Ιστορικό και Παλαιογραφικό Αρχείο του ΜΙΕΤ το ερευνητικό εργαστήριο με τίτλο «Θάλασσα ευσεβείας. Προσκυνηματικές πρακτικές, 16–19ος αιώνας».
Στις χώρες των ανατολικών και νότιων Σλάβων η γιορτή των Αγίων Ισαποστόλων Κυρίλλου και Μεθοδίου τιμάται παραδοσιακά με το παλαιό ημερολόγιο, δηλαδή στις 24 Μαΐου. Στη Βουλγαρία εορτάζεται ως η «Ημέρα των Γραμμάτων», στη Ρωσία ως «Ημέρα Σλαβονικής Λογοτεχνίας και Πολιτισμού» και στη Βόρεια Μακεδονία ως «Ημέρα των Αγίων Κυρίλλου και Μεθοδίου, Σλάβων Διαφωτιστών».
Όταν πέρασε από τη Γη ο κομήτης του Χάλεϊ τον Μάιο του 1910, προκάλεσε πανικό σε όλο τον κόσμο. Στις εφημερίδες και στα περιοδικά της εποχής που φυλάσσονται στη Βιβλιοθήκη ΕΛΙΑ / ΜΙΕΤ εντοπίσαμε άρθρα, έρευνες και φωτογραφίες, εστιάζοντας στις αντιδράσεις του τύπου και του κόσμου στην Αθήνα.
17 ΜΆΙ 2023
Ἡ ἱστορία τῆς ἔρευνας γιὰ τὴν ἀποκωδικοποίηση τῶν μυστικῶν τοῦ Μηχανισμοῦ τῶν Ἀντικυθήρων ἔχει πολλὲς πτυχές. Μία χαρακτηριστικὴ ἰδιαιτερότητά της ἦταν ὅτι ἔφερε κοντὰ πολυάριθμους ἐρευνητές, μὲ ποικίλες εἰδικότητες κι ἀπὸ διάφορα μέρη τοῦ κόσμου, ποὺ ὅλοι μοιράζονταν ἕναν κοινὸ προβληματισμό: Τί ἔκανε τελικὰ αὐτὸ τὸ μηχανάκι; Ταυτόχρονα ἡ ἔρευνα γέννησε ἕναν κοινὸ ἐνθουσιασμὸ γιὰ μιὰ καινοτόμο μέθοδο, ποὺ θὰ ἀξιοποιούσε τὰ μέσα τῆς σύγχρονης τεχνολογίας καὶ ὅπου τὸ κάθε μέλος τῆς ἐρευνητικῆς ὁμάδας καλοῦνταν νὰ συμβάλει μὲ τὸν δικό του τρόπο. Τὸ Ἱστορικὸ καὶ Παλαιογραφικὸ Ἀρχεῖο τοῦ ΜΙΕΤ κλήθηκε να παίξει κι αὐτὸ τὸν δικό του ρόλο στὴν κοινὴ προσπάθεια, ἕναν ρόλο διόλου εὐκαταφρόνητο.
Οι προσεχείς εκλογές αποτελούν την ιδανική αφορμή για να διατρέξουμε την κοινοβουλευτική ιστορία μας, τόσο σε εθνικό όσο και σε τοπικό επίπεδο. Μέσα από τις σελίδες των προτεινόμενων 10 εκδόσεων οι αναγνώστες θα γνωρίσουν, με ευσύνοπτο και γλαφυρό τρόπο, τα πολιτικά κόμματα, τους Προέδρους της Βουλής, της Γερουσίας και των Εθνοσυνελεύσεων, αλλά και τις πρώτες γυναίκες της Βουλής. Στις προτάσεις μας περιλαμβάνονται και μερικές από τις πιο σημαντικές ομιλίες της νεότερης κοινοβουλευτικής ιστορίας μας, καθώς και μια αξιόλογη ημερίδα γύρω από την αρχή της πλειοψηφίας.
Χρόνια πολλά σε όλες τις μάνες παντού στον κόσμο!
ΑΠΟ
25/05/2023
ΕΩΣ
25/05/2023
Το Ιστορικό και Παλαιογραφικό Αρχείο του ΜΙΕΤ διοργανώνει την Πέμπτη 25 Μαΐου εργαστήριο με τίτλο «Θάλασσα Ευσεβείας. Προσκυνηματικές πρακτικές στην Ανατολική Μεσόγειο, 17ος-19ος αιώνας».
Στις 11 Μαΐου 330 μ.Χ. τελέστηκαν τα εγκαίνια της Κωνσταντινούπολης από τον Ρωμαίο αυτοκράτορα Κωνσταντίνο, σηματοδοτώντας την αρχή της βυζαντινής ιστορίας της αυτοκρατορίας. Παρακάτω παρατίθενται λεπτομέρειες από την τελετή ίδρυσής της, έτσι όπως καταγράφονται στο βιβλίο του Gilbert Dagron, «Η Γέννηση μιας πρωτεύουσας. Η Κωνσταντινούπολη και οι θεσμοί της από το 330 ως το 451» (ΜΙΕΤ, 2000).
10 ΜΆΙ 2023
Κλείνουμε σήμερα τη σειρά των αφιερωμάτων στις προσφυγικές συνοικίες της Αθήνας και του Πειραιά με την παράθεση πολύτιμων φωτογραφιών και ρεπορτάζ για περιοχές που δεν έχουμε μελετήσει ως τώρα.
ΑΠΟ
07/05/2023
ΕΩΣ
07/05/2023
Σας περιμένουμε στη 19η Διεθνή Έκθεση Βιβλίου Θεσσαλονίκης που πραγματοποιείται στο εκθεσιακό κέντρο ΔΕΘ-HELEXPO από την Πέμπτη 4 έως την Κυριακή 7 Μαΐου 2023, στο πλαίσιο της οποίας διοργανώνεται η παρουσίαση του βιβλίου «Η Βυζαντινή Κοινοπολιτεία. Η Ανατολική Ευρώπη 500–1453».
ΑΠΟ
06/05/2023
ΕΩΣ
06/05/2023
Σας περιμένουμε στη 19η Διεθνή Έκθεση Βιβλίου Θεσσαλονίκης που πραγματοποιείται στο εκθεσιακό κέντρο ΔΕΘ-HELEXPO από την Πέμπτη 4 έως την Κυριακή 7 Μαΐου 2023, στο πλαίσιο της οποίας διοργανώνεται η παρουσίαση του βιβλίου «Ελ-Ντάμπα. Ένα χρονικό (1944–1945)».
5 ΜΆΙ 2023
Σήμερα, ημέρα μνήμης της αγίας μεγαλομάρτυρος Ειρήνης ανατρέχουμε σε χειρόγραφες και έντυπες πηγές του βίου και του μαρτυρίου της, ανακαλούμε στοιχεία της υμνολογικής και λατρευτικής της παράδοσης και υπενθυμίζουμε τη σημασία ενός εμβληματικού ναού αφιερωμένου στη μνήμη της, που βρίσκεται στο ιστορικό κέντρο της Αθήνας, στην οδό Αιόλου, αποτέλεσε τον πρώτο μητροπολιτικό ναό της νέας πρωτεύουσας του ελληνικού κράτους και συνδέθηκε με ιστορικά γεγονότα του 19ου κυρίως αιώνα.
ΑΠΟ
05/05/2023
ΕΩΣ
05/05/2023
Σας περιμένουμε στη 19η Διεθνή Έκθεση Βιβλίου Θεσσαλονίκης που πραγματοποιείται στο εκθεσιακό κέντρο ΔΕΘ-HELEXPO από την Πέμπτη 4 έως την Κυριακή 7 Μαΐου 2023, στο πλαίσιο της οποίας διοργανώνεται η παρουσίαση του βιβλίου «Η αρχαιότητα επί σκηνής. Το αρχαίο ελληνικό δράμα στο θέατρο από την πρώιμη νεωτερικότητα έως τις μέρες μας».
4 ΜΆΙ 2023
ΑΠΟ
04/05/2023
ΕΩΣ
09/06/2023
Με αφορμή τα 100 χρόνια από τη γέννηση της Μαρίας Κάλλας η Εθνική Λυρική Σκηνή παρουσιάζει από τις 4 Μαΐου έως τις 9 Ιουνίου 2023 την πολυμορφική εγκατάσταση «Unboxing Callas: Από την Κάλλας στη Μήδεια, εγκατάσταση σε τρεις πράξεις» στο Φουαγέ Εθνικής Λυρικής Σκηνής – Κέντρο Πολιτισμού Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος.
Η σκηνοθέτρια Ελένη Μποζά, ολοκληρώνοντας την πολύχρονη ενασχόλησή της με το μυθιστόρημα της Μιμίκας Κρανάκη Φιλέλληνες. Είκοσι τέσσερα γράμματα μιας Οδύσσειας (ΜΙΕΤ, Αθήνα 1998), ανεβάζει την παράσταση Εμείς, οι ημιάνθρωποι του πουθενά (Philellines #21ος) στο Από Μηχανής Θέατρο και μας δίνει την αφορμή να ανατρέξουμε στην έκδοση.
Η μορφή του Αδαμαντίου Κοραή (1748–1833) είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με τον Νεοελληνικό Διαφωτισμό, την πνευματική κίνηση που ανανέωσε την ελληνική σκέψη και την εθνική ταυτότητα μέσα από την επαφή με τον δυτικοευρωπαϊκό πολιτισμό και τις φιλοσοφικές ιδέες και τα πολιτικά οράματα που εκφράστηκαν με τη Γαλλική Επανάσταση, με κεντρικό αίτημα την απελευθέρωση και αναγέννηση της Ελλάδας κυρίως μέσα από την καλλιέργεια ελεύθερων πολιτών, μετόχων της ελληνικής παιδείας και πολιτισμού.[1] Τιμώντας τον, θα αναφερθούμε πολύ σύντομα σε ορισμένα βιβλία του που ανήκουν στη συλλογή του Ιστορικού και Παλαιογραφικού Αρχείου του ΜΙΕΤ.
ΑΠΟ
04/05/2023
ΕΩΣ
07/05/2023
Το Μορφωτικό Ίδρυμα Εθνικής Τραπέζης σάς προσκαλεί στη 19η Διεθνή Έκθεση Βιβλίου Θεσσαλονίκης, που πραγματοποιείται στο εκθεσιακό κέντρο ΔΕΘ-HELEXPO από την Πέμπτη 4 έως την Κυριακή 7 Μαΐου 2023.
Στις 24 Απριλίου 1874 γεννιέται η Πηνελόπη Δέλτα, η μεγαλύτερη μορφή της νεοελληνικής παιδικής λογοτεχνίας. Στη Βιβλιοθήκη του ΕΛΙΑ / ΜΙΕΤ φυλάσσονται οι πρώτες εκδόσεις των βιβλίων της συγγραφέως.
Την Παρασκευή της εβδομάδας μετά το Πάσχα, της Διακαινησίμου, όπως ονομάζεται, εορτάζεται η Ζωοδόχος Πηγή. Στο Ιστορικό και Παλαιογραφικό Αρχείο του ΜΙΕΤ μπορούμε να εντοπίσουμε λειτουργικές οδηγίες και άλλα στοιχεία που σχετίζονται με αυτή την ημέρα, μέσα από χειρόγραφα, έντυπα και χάρτες.
Αν και ο όρος «φιλέλληνες» συναντάται ήδη από την αρχαιότητα —μεταξύ άλλων, στον Πλάτωνα και τον Ηρόδοτο—, ο «φιλελληνισμός», ως οργανωμένο κίνημα συμπάθειας και υποστήριξης των ξένων προς τους Έλληνες, κάνει την εμφάνισή του στις αρχές του 19ου αιώνα, με αφορμή τον αγώνα των Ελλήνων για την απελευθέρωσή τους. Στην Ευρώπη δημιουργούνται τότε επιτροπές, και οι πρώτες αποστολές φιλελλήνων, μεταξύ των οποίων συγκαταλέγονται διανοούμενοι και καλλιτέχνες, ιστορικοί και αρχαιοδίφες, στρατιωτικοί και πολιτικοί, τραπεζίτες, δημοσιογράφοι, αλλά και τυχοδιώκτες, καταφθάνουν στην Ελλάδα, ενισχύοντας τον αγώνα με έμψυχο δυναμικό και υλική υποστήριξη. Το 2008, με αφορμή την ημέρα θανάτου του Λόρδου Βύρωνα, εμβληματικής μορφής του φιλελληνισμού, θεσπίζεται η 19η Απριλίου ως Ημέρα Φιλελληνισμού και Διεθνούς Αλληλεγγύης. Επ’ ευκαιρία της ημέρας αυτής, παρουσιάζουμε το έργο και τις δράσεις εννέα ακόμα προσωπικοτήτων που αγάπησαν και ύμνησαν την Ελλάδα, θυσιάζοντας κάποιοι από αυτούς ακόμη και την ίδια τους τη ζωή.
Στο Ιστορικό και Παλαιογραφικό Αρχείο του ΜΙΕΤ, μεταξύ των μουσικών χειρογράφων της συλλογής, φυλάσσεται και μια μουσική ανθολογία που τοποθετείται στα τέλη του 18ου αιώνα και περιλαμβάνει κυρίως «εξηγήσεις» ενός σημαντικού μεταβυζαντινού μουσικού, του Πέτρου Πελοποννήσιου, του επιλεγόμενου Λαμπαδάριου (ακμή 1760–1777 περ.). Στα φφ. 93v-94v καταγράφεται, με την επιγραφή «Εἰς τὸν Ἐπιτάφιον, ἦχος πλ. α΄», η μουσική απόδοση ενός από τα πιο αγαπητά τροπάρια της υμνογραφίας της Μεγάλης Εβδομάδας: «Σὲ τὸν ἀναβαλλόμενον τὸ φῶς ὥσπερ ἱμάτιον…». Το τροπάριο αυτό ακούγεται στους ναούς το πρωί της Μεγάλης Παρασκευής, αμέσως μετά την τελετή της Αποκαθήλωσης. Η αρχή του, δανεισμένη από τον δεύτερο στίχο του Ψαλμού 103, συνδέεται με μια έκφραση που χρησιμοποιείται στην καθημερινή μας γλώσσα: «του έψαλε τον αναβαλλόμενο». Ίσως εξαιτίας του μήκους και του ύφους του τροπαρίου η φράση συνδέθηκε με την έκφραση επιτιμητικών και δριμειών παρατηρήσεων.
Το 1855, κατά τη διάρκεια της πατριαρχίας του Κυρίλλου Β΄(1845–1872), εκδίδεται στα Ιεροσόλυμα για πρώτη φορά ο «Σιωνίτης Ὑμνῳδός», βιβλίο που αποδείχθηκε ιδιαίτερα δημοφιλές, καθώς γνώρισε αρκετές επανεκδόσεις μέσα στον 19ο αιώνα (1859, 1873, 1883, 1893) και συνέχισε να ανατυπώνεται ακόμη και ως το 2005. Το αντίτυπο που φυλάσσεται στο Ιστορικό και Παλαιογραφικό του ΜΙΕΤ είναι από την τρίτη έκδοση, του 1873, επί πατριαρχίας Προκοπίου Β΄ (1872–1875).
Στα τέλη του 1835, ύστερα από ένα τρικυμιώδες ταξίδι, ο πρίγκιπας Χέρμαν φον Πύκλερ-Μούσκαου, ξακουστός ταξιδιωτικός συγγραφέας και μια από τις μεγαλύτερες ευρωπαϊκές διασημότητες εκείνης της εποχής, αποβιβάζεται στην Πάτρα. Στο πλαίσιο ενός φιλόδοξου ―και τελικά ανεκπλήρωτου― σχεδίου για μια περιήγηση σε ολόκληρο τον κόσμο, θα περάσει περίπου ένα χρόνο στη βαυαροκρατούμενη Ελλάδα, καταγράφοντας τις εντυπώσεις του σε ένα γλαφυρό λογοτεχνικό ημερολόγιο. Την άνοιξη του 1836 φθάνει στην Αθήνα. Κατά τη μακρά διαμονή του στη νεοσύστατη πρωτεύουσα του ελληνικού κράτους θα γνωρίσει και θα συναναστραφεί τον νεαρό βασιλιά Όθωνα και εξέχουσες προσωπικότητες της πολιτικής ζωής του τόπου, θα περιηγηθεί τους δρόμους μιας πόλης που εκείνη ακριβώς τη στιγμή μεταμορφωνόταν από ένα μισοκατεστραμμένο οθωμανικό μεγαλοχώρι σε σύγχρονη ευρωπαϊκή πρωτεύουσα και θα επισκεφτεί φημισμένα αρχαιολογικά μνημεία, που έρχονταν τότε σιγά σιγά ξανά στο φως, χάρη στις συστηματικές ανασκαφικές εργασίες. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει η καταγραφή του για τις εορταστικές εκδηλώσεις του ελληνικού Πάσχα.
Ο Γρηγόριος Ε΄ (κατά κόσμον Γεώργιος Αγγελόπουλος) από τη Δημητσάνα (1746) αναρρήθηκε τρεις φορές στον πατριαρχικό θρόνο Κωνσταντινουπόλεως προτού βρει μαρτυρικό θάνατο στις 10 Απριλίου 1821, ανήμερα του Πάσχα. Σήμερα, ημέρα μνήμης του, μια παλαίτυπη έκδοση του ΙΠΑ / ΜΙΕΤ, που περιλαμβάνει τους «Περί ιερωσύνης λόγους» του Ιωάννου Χρυσοστόμου, μας δίνει την αφορμή να αναδείξουμε μια λιγότερο γνωστή πτυχή της δραστηριότητάς του, αυτή της μετάφρασης έργων στη νεοελληνική γλώσσα, την οποία εγκαινίασε ο Γρηγόριος όσο ήταν ακόμη αρχιδιάκονος Σμύρνης (1783) και συνέχισε όταν έγινε πατριάρχης.
Μέσα από τεκμήρια της συλλογής μονόφυλλων, τον τύπο της εποχής και βιβλία του 19ου αιώνα που απόκεινται στο ΕΛΙΑ / ΜΙΕΤ σκιαγραφούνται τα γεγονότα πριν, κατά τη διάρκεια και μετά την απαγωγή των Άγγλων τουριστών το Δήλεσι, που έληξε με τραγικό τρόπο στις 9 Απριλίου 1870.
Φανταστεῖτε γιὰ μιὰ στιγμὴ νὰ βρισκόσασταν γύρω στὰ 1750–1800 κάπου στὰ Γιάννενα, στὸν Τύρναβο ἢ στὴ Σμύρνη καὶ κάποιος νὰ δεινοπαθοῦσε ἀπὸ ποδάγρα ἢ προστάτη, ἢ κάποια γυναίκα νὰ εἶχε πρήξιμο στοὺς μαστούς, ἢ κάποιος ναυτικὸς νὰ ὑπέφερε ἀπὸ μαλαφράντζα (σύφιλη) — τί θὰ ἔκανε καὶ ποιὸν γιατρὸ νὰ βρεῖ, γιὰ νὰ ἀνακουφιστεῖ καὶ νὰ γιατρευτεῖ; Φανταστεῖτε καὶ πῶς θὰ ἦταν ἕνας γιατρὸς καὶ τί γνώσεις, βοηθήματα καὶ ἐφόδια θὰ εἶχε.
Η μεγαλύτερη γιορτή της Ορθοδοξίας είναι προ των πυλών, κι εμείς ξεχωρίσαμε οκτώ καλαίσθητες εκδόσεις και πέντε μουσικά έργα (CD) από το ΜΙΕΤ και τους συνεργαζόμενους φορείς. Βιβλία θεολογικού περιεχομένου, βιβλία τέχνης, αλλά και κείμενα βυζαντινής και νεοελληνικής γραμματείας, μαζί με πέντε ηχογραφήσεις από το «Μουσικοδιδασκαλείον» της Ιεράς Μονής Βατοπεδίου, μας εισάγουν στο πνεύμα κατάνυξης και μυσταγωγίας των ημερών.
Ο Γεώργιος Θ. Ζώρας (1908–1982) υπήρξε τακτικός καθηγητής της Μεσαιωνικής και Νεότερης Ελληνικής Φιλολογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών (1942–1968). Κατέλιπε πλουσιότατη συγγραφική παραγωγή και συνέβαλε αποφασιστικά στην εδραίωση της επιστήμης της Νεοελληνικής Φιλολογίας τον 20ό αιώνα. Βασικό μέλημά του υπήρξε η έκδοση ανέκδοτων δημωδών έργων της βυζαντινής και μεταβυζαντινής γραμματείας. Άριστη ήταν η σχέση του με τον καθ. Λίνο Πολίτη. Στο Ιστορικό και Παλαιογραφικό Αρχείο (ΙΠΑ) του ΜΙΕΤ εντάχθηκε η συλλογή μικροταινιών του (χειρογράφων, παλαιτύπων, αρχειακού υλικού), που καταδεικνύει ως μέθοδο εργασίας του Γ. Θ. Ζώρα τη συστηματική προσφυγή στη μελέτη των πηγών (δωρεά κ. Γεράσιμου Ζώρα).
Σήμερα, Ε΄ Κυριακή των Νηστειών, στρέφουμε την προσοχή μας στον Κεφαλλονίτη Ηλία Μηνιάτη (1669–1714), επίσκοπο Καλαβρύτων και Κερνίκης, τον σπουδαιότερο ίσως εκκλησιαστικό ρήτορα της περιόδου της Τουρκοκρατίας. Ο Ηλίας Μηνιάτης έφυγε από τη ζωή σε νεαρή ηλικία (45 ετών), αφήνοντας στον πατέρα του, πρωτοπαπά Φραγκίσκο, το βαρύ χρέος της συγκέντρωσης και δημοσίευσης του πλούσιου κηρυκτικού του έργου μέσα από τα χειρόγραφα κατάλοιπά του. Το 1716, δύο χρόνια μόλις μετά το θάνατο του Ηλία Μηνιάτη, δημοσιεύτηκε στη Βενετία, σε επιμέλεια του πατέρα του, η 1η έκδοση του έργου του «Διδαχαὶ εἰς τὴν Ἁγίαν καὶ Μεγάλην Τεσσαρακοστήν, καὶ εἰς ἄλλας ἐπισήμους ἑορτάς, μετὰ καί τινων πανηγυρικῶν λόγων» που σημείωσε μεγάλη επιτυχία, επηρέασε τους ομότεχνούς του και επανεκδόθηκε έκτοτε κατ’ επανάληψη. Τρεις διαφορετικές ομιλίες αφιερωμένες στη σημερινή Κυριακή περιλαμβάνονται στην εν λόγω σπάνια έκδοση, αντίτυπο της οποίας φυλάσσεται στη συλλογή εντύπων Παπακώστα που απόκειται στο Ιστορικό και Παλαιογραφικό Αρχείο του ΜΙΕΤ και παρουσιάζεται εδώ για πρώτη φορά.
Ο «Ακάθιστος ύμνος» ή «Χαιρετισμοί» ή «Είκοσι τέσσερις οίκοι της Θεοτόκου» είναι ένα υμνογραφικό ποίημα, το οποίο αποτελεί τον πυρήνα της ακολουθίας που τελείται τις Παρασκευές της Μεγάλης Τεσσαρακοστής προ του Πάσχα στους ελληνορθόδοξους ναούς. Αφιερωμένο στην Παναγία, θεωρείται αριστούργημα της βυζαντινής υμνογραφίας. Στο Ιστορικό και Παλαιογραφικό Αρχείο του ΜΙΕΤ φυλάσσεται χειρόγραφο του 18ου αιώνα (ΙΠΑ/ΜΙΕΤ, χφ. 72) που περιέχει συλλογή ευχών για χρήση από τους πιστούς. Κάποιος κατοπινός κτήτορας, όπως διαπιστώνεται από τη διατάραξη της παλαιάς αρίθμησης των φύλλων, πρόσθεσε τους «Χαιρετισμούς», ενώ πρόταξε επιπλέον ένα φύλλο με έντυπη εικόνα της Παναγίας, αποσπασμένη από έντυπη έκδοση του 1751.
Επ’ ευκαιρία του φετινού εορτασμού της Παγκόσμιας Ημέρας Θεάτρου, δεν μπορούμε παρά να ανακαλέσουμε στη μνήμη μας τη μούσα του ελληνικού θεάτρου, Κατίνα Παξινού, καθώς φέτος συμπληρώνονται 50 χρόνια από τον θάνατό της. Όπως αναφέρει ο Κώστας Γεωργουσόπουλος στην εισαγωγή της έκδοσης «Παξινού – Μινωτής. Μίμησις πράξεως σπουδαίας και τελείας»: «[...] η Παξινού δεν είχε μιμητές ούτε οπαδούς. Είχε μαθητές που θήτευσαν στο ιδίωμά της. Επί πενήντα περίπου χρόνια οικοδόμησε ένα υποκριτικό ύφος προσωπικό, όπου κάθε ρόλος είναι μια πτυχή και μια αποκάλυψη της ψυχικής της δεινότητας».
Η τέταρτη Κυριακή της Μεγάλης Τεσσαρακοστής προ του Πάσχα είναι αφιερωμένη στον Ιωάννη της Κλίμακος. Στη συλλογή Παλαιτύπων και Σπανίων του Ιστορικού και Παλαιογραφικού Αρχείου του ΜΙΕΤ φυλάσσεται ένα αντίτυπο της μετάφρασης της Κλίμακος του Ιωάννη από τον Μάξιμο Μαργούνιο, τυπωμένο στη Βενετία το 1590.
23 ΜΑΡ 2023
ΑΠΟ
27/03/2023
ΕΩΣ
27/03/2023
Το Πνευματικό Κέντρο Δήμου Ιωαννιτών παρουσιάζει τη Δευτέρα 27 Μαρτίου 2023 και ώρα 19:30, στον Πολιτιστικό Πολυχώρο «Δ. Χατζής», το βιβλίο του Ζαν – Κριστόφ Σαλαντέν, «Ο Αγώνας για την ελληνική γλώσσα κατά την Αναγέννηση» σε μετάφραση Μαρίας Στρατσάνη, Δρ Φιλοσοφίας.
12 βιβλία που προσφέρουν μια σφαιρική προσέγγιση της γενεσιουργού στιγμής του ελληνικού έθνους-κράτους. Απομνημονεύματα, μαρτυρίες, αφηγήσεις και κριτικές αναλύσεις νεότερων και σύγχρονων Ελλήνων και ξένων μελετητών αναδεικνύουν, από διαφορετική σκοπιά το καθένα, τα γεγονότα πριν, κατά τη διάρκεια και μετά από τον «εθνικό ξεσηκωμό», εμβαθύνοντας τις γνώσεις μας γύρω από την Ελληνική Επανάσταση και συμβάλλοντας στην πολύπλευρη κατανόησή της.
18 ΜΑΡ 2023
Αυτή είναι η ιστορία του Πέτρου και του λύκου. Ο Πέτρος δεν φοβάται τους λύκους κι ας λέει ο παππούς ότι είναι επικίνδυνοι. Η συντροφιά του παράξενη... ένα έξυπνο δυνατό πουλάκι, μια παραζαλισμένη πάπια, μια γάτα φοβιτσιάρα και πιο πέρα ένας πεινασμένος λύκος.
Ο Κάρολος Ογλ (Charles Chaloner Ogle), νεαρός Βρετανός αρχιτέκτονας, έφτασε στην Αθήνα το 1875 και άρχισε να εργάζεται για τον Ε. Τσίλλερ. Πέρα από την επαγγελματική του απασχόληση, άρχισε να στέλνει ανταποκρίσεις στο περιοδικό «Builder» σχετικά με την ανοικοδόμηση της Αθήνας. Έναν χρόνο αργότερα, συνεπαρμένος από το πολεμικό κλίμα της εποχής, έγινε πολεμικός ανταποκριτής των «Times» του Λονδίνου.
Αυτά είναι τα βιβλία που ξεχώρισε το αναγνωστικό μας κοινό για τους μήνες Ιανουάριο-Φεβρουάριο, με την κατηγορία της Ιστορίας να έχει την τιμητική της για ακόμα μια φορά.
Στις 15 Μαρτίου 1909 γεννήθηκε στο Καστελλόριζο ο Γεώργιος Ι. Μαύρος, ο οποίος, μεταξύ άλλων σπουδαίων αξιωμάτων που κατέλαβε στην πολιτική και οικονομική ζωή του τόπου, διετέλεσε Διοικητής της Εθνικής Τράπεζας της Ελλάδος κατά την περίοδο 1964–1966. Το 1966, με δική του πρωτοβουλία, ιδρύθηκε το Μορφωτικό Ίδρυμα Εθνικής Τραπέζης. Στο Ιστορικό και Παλαιογραφικό Αρχείο (ΙΠΑ) του ΜΙΕΤ φυλάσσονται δύο βιβλία-τετράδια τήρησης αντιγράφων επιστολών του εμπόρου από το Καστελλόριζο, Ιωάννη Γεωργίου Μαύρου, πατέρα του σπουδαίου πολιτικού Γεωργίου Μαύρου. Ο Ι. Μαύρος υπήρξε δραστήριος Έλληνας έμπορος, ευφυής, οργανωτικός, αποφασιστικός, με πρακτικό και διορατικό νου. Η αναδίφηση των επιστολών των δύο βιβλίων αποκαλύπτει στοιχεία, όχι μόνο για τις εμπορικές δραστηριότητες του Ι. Μαύρου, αλλά και για το γενικότερο περιβάλλον, οικονομικό, πολιτικό, κοινωνικό, τα εμπορικά και κοινωνικά δίκτυα, τη λειτουργία των θεσμών, την τοπική ιστορία και βέβαια την οικογενειακή ιστορία των πρωταγωνιστών. Στο ΙΠΑ/ΜΙΕΤ φυλάσσονται επίσης αντίτυπα δημοσιευμένων λόγων του Γεωργίου Μαύρου ως βουλευτή. Μέσα από αυτά διακρίνουμε το ζωηρό ενδιαφέρον του για την οικονομική και κοινωνική ζωή του τόπου.
«Από το ξεκίνημα, δίχως να το έχω καταλάβει, μάντευα τη σημασία του σχεδίου. Δεν ήμουν τότε σε θέση να γνωρίζω εκείνο που θα μου γινόταν αργότερα πίστη, ότι η εξέλιξη ενός καλλιτέχνη θεμελιώνεται στην αδιάκοπη άσκηση που συσχετίζει την όραση με τις γραμμές τις οποίες θα υποδείξει να ακολουθήσει το χέρι. Η ροπή μου, ο θαυμασμός μου, η ανάγκη ν’ απεικονίσω έβρισκαν ικανοποίηση όταν έβλεπα ωραία σχέδια και όταν προσπαθούσα κάτι να επιτύχω.» «Γιάννης Παππάς. Σχέδια 1930–1965», Αθήνα, ΜΙΕΤ, 1990.
8 ΜΑΡ 2023
Με αφορμή τον εορτασμό της Παγκόσμιας Ημέρας της Γυναίκας στις 8 Μαρτίου, ας θυμηθούμε την πρωτεργάτρια του ελληνικού φεμινιστικού κινήματος Καλλιρρόη Παρρέν (1859/1861–1940).
Τιμώντας την Παγκόσμια Ημέρα της Γυναίκας, ανατρέχουμε στη ζωή δέκα σημαντικών γυναικείων πνευματικών προσωπικοτήτων της Ελλάδας, μερικών περισσότερο και άλλων λιγότερο γνωστών, που έχουν όμως ένα κοινό γνώρισμα: την πλήρη αφοσίωσή τους στο επιστημονικό έργο τους και την καθοριστική συμβολή τους, όχι μόνο στην εξέλιξη των γραμμάτων και των τεχνών, αλλά και της ίδιας της ελληνικής κοινωνίας.
Επονομάστηκε «η τελευταία Ελληνίδα θεά» και «γυναίκα-φλόγα». Όλη της η ζωή ήταν γεμάτη όνειρα, ελπίδες, αγωνίες και αγώνες. Η Μελίνα Μερκούρη ήταν μια από τις σημαντικότερες Ελληνίδες του 20ού αιώνα. Υπήρξε πολυσχιδής προσωπικότητα. Κορυφαία αγωνίστρια της Δημοκρατίας στον αγώνα κατά της χούντας (1967–1974). Σπουδαία ηθοποιός του θεάτρου και του κινηματογράφου, με διεθνή καριέρα και με ερμηνείες που έχουν καταγραφεί στις ιστορικές σελίδες της Έβδομης Τέχνης. Πολιτικός που σφράγισε με την παρουσία της τον πολιτισμό της Ελλάδας, αναδεικνύοντάς τον στα πρωτοσέλιδα των εφημερίδων. Πίστευε ακράδαντα ότι ο πολιτισμός είναι η βαριά βιομηχανία μας, ότι είναι ένα σοβαρό εξαγώγιμο προϊόν και ότι έχει μεγάλη σημασία και αξία η ανάδειξή του. (Πηγή: melinamercourifoundation.com)
ΑΠΟ
04/03/2023
ΕΩΣ
21/05/2023
Στο πλαίσιο της 8ης Μπιενάλε Σύγχρονης Τέχνης Θεσσαλονίκης, κομβικό σημείο της κεντρικής έκθεσης «Being as Communion» αποτελεί η ενότητα που αφιερώνεται στη μεγάλη Βάσω Κατράκη. Η έκθεση θα παρουσιαστεί στη Βίλα Καπαντζή, παράρτημα του Μορφωτικού Ιδρύματος Εθνικής Τραπέζης, και ετοιμάζεται να ανοίξει τις πόρτες της στο κοινό το Σάββατο 4 Μαρτίου.
Τα βιβλία ιστορίας αποτελούσαν ανέκαθεν μία από τις αγαπημένες θεματικές κατηγορίες του αναγνωστικού κοινού. Επιλέγοντας από την εκδοτική παραγωγή 16 συνεργαζόμενων φορέων, σας παρουσιάζουμε ευσύνοπτα 20 τίτλους αρχαίας, βυζαντινής και νεότερης ιστορίας, οι οποίοι διατίθενται με έκπτωση έως και 40% μέχρι τις 28 Φεβρουαρίου.
«[...] Στη σημερινή ελληνική κοινωνία επικρατεί η μετριότητα. Οι μέτριοι συχνά παραγκωνίζουν τους καλούς και σχεδόν όλοι φθονούν τους αρίστους και επιθυμούν διακαώς να τους καταστρέψουν. Βεβαίως, η μοχθηρία ήταν ανέκαθεν μία από τις ισχυρότερες κινητήριες δυνάμεις της ελληνικής κοινωνίας. Όμως, αυτό που εν μέρει δικαιολογείται σε μια φτωχή χώρα είναι απαράδεκτο στη σημερινή Ελλάδα, μία από τις 30-35 πλουσιότερες χώρες του κόσμου.» Lifo 13.12.2020
«Για να είσαι νεοελληνιστής πρέπει να έχεις το μεράκι της νεοελληνικής λογοτεχνίας. Και να είναι το μεράκι αυτό πολύ έντονο, αποκλειστικό, σαν τους μεγάλους έρωτες. Πρέπει να αποδείξεις ότι γίνεσαι νεοελληνιστής από πραγματική αγάπη και αφοσίωση, και όχι επειδή δεν είσαι άξιος να κάνεις κάτι άλλο.» (Mario Vitti, περ. «Ένα», τεύχος 50, 8 Δεκεμβρίου 1988)
Ο γνωστός σε όλους μας «Archaeostoryteller», κατά κόσμον Δρ. Θεόδωρος Παπακώστας επισκέφθηκε το Βιβλιοπωλείο του ΜΙΕΤ, ξεχώρισε και σας προτείνει 7 βιβλία αρχαιολογίας-αρχαιογνωσίας από την εκδοτική παραγωγή του ΜΙΕΤ, που δεν πρέπει να λείπουν από την βιβλιοθήκη σας.
14 ΦΕΒ 2023
ΑΠΟ
15/02/2023
ΕΩΣ
28/02/2023
Οι καθιερωμένες εκπτώσεις του ΜΙΕΤ ξεκινούν από αύριο και για δύο εβδομάδες στο ηλεκτρονικό βιβλιοπωλείο.
Δεκαπέντε βιβλία υμνούν το μεγαλείο του έρωτα! Εξαιρετικής αφηγηματικής τέχνης αρχαιοελληνικά κείμενα ή έργα της πρώιμης και της μεταγενέστερης νεοελληνικής λογοτεχνίας στοχάζονται πάνω στον έρωτα, τον ζωογόνο αλλά και τυραννικό συνάμα. Αφηγηματικά και λυρικά ποιήματα πραγματεύονται τις σχέσεις μεταξύ των δύο φύλων, ενώ προσωπικές επιστολές αποκαλύπτουν ενδόμυχες σκέψεις. Δεκαπέντε βιβλία έρχονται να αγγίξουν την ψυχή του αναγνώστη, καλώντας τον να τα μοιραστεί με όσους αγαπά.
Στις 4 Φεβρουαρίου 2023 συμπληρώνονται τρία χρόνια από τον θάνατο του ζωγράφου Δημοσθένη Κοκκινίδη, ο οποίος ως Μέλος του Διοικητικού Συμβουλίου του ΜΙΕΤ κατά την περίοδο 1995–2019 συνέβαλε αποφασιστικά στη χάραξη και την οργάνωση του πολιτιστικού και μορφωτικού έργου του Ιδρύματος. Ως επιστέγασμα της προσφοράς του, δώρισε στο ΜΙΕΤ σημαντικό αριθμό έργων του (σχέδια και καμβάδες), καθώς και το σύνολο του αρχείου του.
«Εγώ, Γεώργιος Σουρής, ιππότης του Σωτήρος, και Χιώτης διαβολόλωλος αστείου χαρακτήρος, επιχειρώ να σας ειπώ ξηρώς κι εν συντομία τα μάλλον σπουδαιότερα του βίου μου σημεία, προτού οι βιογράφοι μου καθ’ όλα μ’ ανατάμουν κι εις όλην την υφήλιον ρεντίκολο με κάμουν.»
Ο Ζαχαρίας Παπαντωνίου, επονομαζόμενος «πρίγκιπας του νεοελληνικού λόγου», γεννήθηκε στο Καρπενήσι στις 2 Φεβρουαρίου 1877 και πέθανε στην Αθήνα την 1η Φεβρουαρίου 1940. Πεζογράφος, ποιητής, δημοσιογράφος και ακαδημαϊκός, τιμήθηκε με το Αριστείο Γραμμάτων και Τεχνών το 1923. Αν και περισσότερο γνωστός για το βιβλίο του «Τα Ψηλά Βουνά» και τις αντιδράσεις που επακολούθησαν, εμείς θα σας παρουσιάσουμε ένα άλλο έργο του, που απευθυνόταν σε παιδιά, «Το Παγώνι», καρπό συνεργασίας του με τον χαράκτη Γιάννη Κεφαλληνό. Χρειάστηκαν 10 χρόνια για να ολοκληρωθεί το βιβλίο, αλλά το 1946 κέρδισε τις εντυπώσεις στην 10η Έκθεση Ελληνικού Βιβλίου και απέσπασε το πρώτο βραβείο.
31 ΙΑΝ 2023
ΑΠΟ
01/02/2023
ΕΩΣ
28/02/2023
Το Μορφωτικό  Ίδρυμα Εθνικής Τραπέζης προσφέρει και φέτος τον Φεβρουάριο όλους τους τίτλους του καταλόγου του με μεγάλη έκπτωση.
Με αφορμή την ανακήρυξη της 24ης Ιανουαρίου ως Διεθνούς Ημέρας Εκπαίδευσης, ανατρέχουμε στο Αρχείο του Πατριαρχείου Ιεροσολύμων, μέρος του οποίου φυλάσσεται σε μικροφίλμ στο ΙΠΑ-ΜΙΕΤ, και αναδεικνύουμε τον ρόλο του Αγιοταφικού Παρθεναγωγείου στην εκπαίδευση των ορθόδοξων γυναικών στην Οθωμανική Αυτοκρατορία κατά το δεύτερο μισό του 19ου αιώνα.
Στις 19 Ιανουαρίου 2023 πέθανε ο Μάρκος Φ. Δραγούμης, μουσικολόγος και προϊστάμενος του Μουσικού Λαογραφικού Αρχείου του Κέντρου Μικρασιατικών Σπουδών. Στην πολυετή επιστημονική και διδακτική του σταδιοδρομία κατέγραψε και μελέτησε τη βυζαντινή μουσική καθώς και τη δημοτική μουσική παράδοση, ενώ δημοσίευσε πλήθος μελετών μουσικολογικού περιεχομένου (βιβλία, άρθρα, δίσκοι). Το 1991, η Ακαδημία Αθηνών τού απένειμε βραβείο για τη συνολική προσφορά του στη μουσική ζωή της χώρας, ενώ το 2008 αναγορεύθηκε επίτιμος διδάκτορας του Πανεπιστημίου Αθηνών.
Η Νέα Σμύρνη είναι δήμος του ευρύτερου πολεοδομικού συγκροτήματος της Αθήνας. Σύμφωνα με τον ιστότοπο του σημερινού Δήμου Νέας Σμύρνης, «σχεδιάστηκε για τους πρόσφυγες των μεσοαστικών και αστικών κοινωνικών στρωμάτων, και οικοδομήθηκε αφού είχε καταλαγιάσει η αναστάτωση των πρώτων χρόνων της προσφυγικής εγκατάστασης». Εντάχθηκε εξαρχής στο σχέδιο πόλης, μία από τις ελάχιστες περιπτώσεις προσφυγικής συνοικίας που σχεδιάστηκε εξαρχής ως αστική περιοχή.
Ο Νίκος Γαβριήλ Πεντζίκης έφυγε από την ζωή σαν σήμερα το 1993. Πεζογράφος, ποιητής και ζωγράφος, υπήρξε μια από τις κορυφαίες μορφές του πνεύματος και της τέχνης στη Θεσσαλονίκη. «Η ζωγραφική μου -σημείωνε ο ίδιος ο Ν. Γ. Πεντζίκης- δεν έχει θέμα και δεν ανταποκρίνεται σε τίποτα άμεσο. Είναι η ταύτιση σ’ έναν ίδιο χρόνο των τομέων της μνήμης, είτε συναισθηματικής, είτε ονειρικής, είτε και περ’ από τα όνειρα. Η ζωγραφική μου έχει μια υπερβατική διάσταση που οι ρίζες της βρίσκονται στη βαθιά πίστη».
Στο Θριάσιο Πεδίο, σε απόσταση περίπου 20 χιλιομέτρων από την Αθήνα, βρίσκεται η Ελευσίνα. Γενέτειρα του Αισχύλου και ένα από τα μεγαλύτερα ιερά κέντρα του αρχαίου κόσμου, η Ελευσίνα, αναδείχθηκε από πολύ νωρίς, όχι μόνο λόγω της στρατηγικής της θέσης, αλλά κυρίως χάρη στην ανάπτυξη των Ελευσίνιων Μυστηρίων, της μυστηριακής λατρείας προς τιμήν της θεάς Δήμητρας και της κόρης της, Περσεφόνης. Με αφορμή την ανακήρυξη της Ελευσίνας σε μία από τις τρεις Πολιτιστικές Πρωτεύουσες της Ευρώπης για το 2023 και με την προτροπή να την ανακαλύψουμε ξανά, ανατρέχουμε σε τέσσερις αξιοπρόσεκτες σχετικές εκδόσεις.
Μύρισε Χριστούγεννα!! Κουραμπιέδες… Μελομακάρονα ή φοινίκια; Δίπλες… Και φυσικά βασιλόπιτα! Συνταγές από τα τέλη του 19ου και τις αρχές του 20ού αιώνα.
Χριστούγεννα! Η αγαπημένη εποχή των παιδιών αλλά και το μόνιμο μέλημα των μεγάλων να χαρίσουν ξεχωριστά δώρα. Εμείς συγκεντρώσαμε τις 13 καλύτερες προτάσεις βιβλίων ανά ηλικιακή ομάδα από τους συνεργαζόμενους φορείς.
Στις 19 Δεκεμβρίου 1843 κυκλοφόρησε για πρώτη φορά η νουβέλα Χριστουγεννιάτικη ιστορία (A Christmas Carol) του Καρόλου Ντίκενς (Charles Dickens). Το βιβλίο έκανε πρωτοφανείς πωλήσεις για την εποχή και γνώρισε μεγάλη επιτυχία και αποδοχή από το κοινό και τους κριτικούς. Στη συνείδηση των αναγνωστών ταυτίστηκε με τη γιορτή των Χριστουγέννων, ενώ ακολούθησε πλήθος μεταφράσεων, διασκευών, μεταφορών στο θέατρο, τον κινηματογράφο, την τηλεόραση.
Ελληνικά και ξένα δοκίμια, ιστορικά βιβλία, καλαίσθητες εκδόσεις από τον χώρο των τεχνών, πολυτελή λευκώματα, εμβριθείς μελέτες, καθώς και ειδικά εορταστικά πακέτα είναι μόνο μερικές από τις προτάσεις δώρων για τις γιορτές. Ανακαλύψτε τες όλες και βρείτε την ιδανική για σας και τους αγαπημένους σας.
Φέτος τον Ιανουάριο συμπληρώθηκαν 400 χρόνια από τη γέννηση του Ζαν-Μπατίστ Ποκελέν (Jean-Baptiste Poquelin), ευρέως γνωστού με το καλλιτεχνικό ψευδώνυμο «Μολιέρος» (1622–1673). Έχοντας συγγράψει πάνω από 30 κωμωδίες, δεν αναδείχθηκε μόνο κορυφαίος Γάλλος θεατρικός συγγραφέας, αλλά και κωμικός ηθοποιός, σκηνοθέτης και θεωρητικός του δράματος κατά τον 17ο αιώνα. Τα έργα του, μεταφρασμένα σε όλες σχεδόν τις γλώσσες του κόσμου, συνεχίζουν ακόμα και σήμερα να συναρπάζουν το θεατρικό κοινό.
12 ΔΕΚ 2022
Πολλά τα έθιμα των Χριστουγέννων που αναβιώνουν κάθε χρόνο, με επικρατέστερα τα κάλαντα, τη βασιλόπιτα, το σπάσιμο ροδιού και φυσικά τον στολισμό του δέντρου ή του καραβιού. Ποια είναι όμως η ιστορία των δύο τελευταίων εθίμων;
«Δεν μαθαίνουμε και δεν θέλουμε να παραδεχθούμε ότι μεγάλο μέρος από το πνεύμα των αρχαίων διασώθηκε από τους πατέρες της Εκκλησίας, και πολλά αρχαία κείμενα σώθηκαν χάρη στους Βυζαντινούς». Αγγελική Λαΐου, Το Βήμα (24.11.2008)
Τα Χριστούγεννα πλησιάζουν, μαζί και η αναζήτηση δώρων για τα αγαπημένα σας πρόσωπα. Και επειδή το βιβλίο αποτελεί ένα διαχρονικό δώρο, πόσο μάλλον ένα βιβλίο τέχνης, ξεχωρίσαμε δέκα τίτλους για τους φιλότεχνους φίλους σας και όχι μόνο.
8 Δεκεμβρίου 1966. Ώρα 02:06 τη νύχτα. Το επιβατηγό-οχηματαγωγό πλοίο «Ηράκλειον», που εκτελούσε το δρομολόγιο της γραμμής Σούδα-Πειραιάς, εκπέμπει σήμα SOS έξι μίλια βορειοανατολικά της βραχονησίδας Φαλκονέρα στο Μυρτώο Πέλαγος. Ύστερα από λίγα λεπτά, το πλοίο βυθίζεται. Ακόμα και σήμερα, 56 χρόνια μετά, ο ακριβής αριθμός των θυμάτων του ναυαγίου δεν είναι βέβαιος. Οι εκτιμήσεις μιλούν για πάνω από 250 νεκρούς.
«Πόσο εύμορφον είναι να ζη κανείς και να μελετά ταυτοχρόνως την ζωήν!» Με αυτή τη φράση κλείνει τη μνημειώδη διάλεξή του με τίτλο «Φιλολογία και ζωή», εναρκτήρια της θητείας του ως υφηγητή της Φιλοσοφικής του Πανεπιστημίου Αθηνών. Είναι το σωτήριον έτος 1932 κι εκείνος μόλις 31 χρόνων και περιζήτητος καθηγητής ανά τα ευρωπαϊκά πανεπιστήμια. Κι όμως, πριν κλείσει τα 36, αυτός ο θαυμαστής και υμνητής της ζωής θα αυτοκτονήσει! Το έργο του Ιωάννη Συκουτρή παραμένει αθάνατο. (Τόνια Α. Μανιατέα)
Κάθε χρόνο στις 28 Νοεμβρίου, η Ημέρα της Μεσογείου εορτάζεται στη λεκάνη της Μεσογείου, καθώς και στις χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Ο εορτασμός αποτελεί ευκαιρία για στενότερη συνεργασία μεταξύ των χωρών αυτών, αλλά και υπενθύμιση, ότι οι ομοιότητες είναι πολύ περισσότερες από τις διαφορές. Με αφορμή την ημέρα αυτή, ξεφυλλίσαμε και σας προτείνουμε 8 εκδόσεις με θεματικό άξονα τη Μεσόγειο.
25 ΝΟΕ 2022
Με χαρά σάς ενημερώνουμε ότι οι εκδόσεις τριών ακόμη ιδρυμάτων είναι διαθέσιμες στο ηλεκτρονικό μας βιβλιοπωλείο www.mietbookstore.gr
«Απ’ τη γωνία της οδού Νίκης και Μητροπόλεως, το αυτοκίνητο μας πάει σε 15 λεπτά στο Βύρωνα. Αριστοκρατικός συνοικισμός. Η κεντρική του αρτηρία φέρει το όνομα του Χρυσοστόμου Σμύρνης. Η μνήμη του εθνομάρτυρος ζωντανεύει σε κάθε στιγμή.» Πανελλήνιον και Μικρασιατικόν Ημερολόγιον 1 (1926). Αθήναι: χ.ε., χ.χ.
Τιμώντας την παγκόσμια ημέρα Φιλοσοφίας για το έτος 2022, παρουσιάζουμε δύο χειρόγραφα της Συλλογής Πέζαρου στο ΙΠΑ/ΜΙΕΤ με την Εἰσαγωγή Λογικῆς του Γεωργίου Σουγδουρή και υπενθυμίζουμε τη σημασία του έργου για τη σπουδή της φιλοσοφίας στην εκπαίδευση κατά την περίοδο της Τουρκοκρατίας. Ο Γεώργιος Σουγδουρής, ηπειρώτης λόγιος από τα Ιωάννινα (μέσα 17ου αι.-1725), ερμήνευσε και δίδαξε το αριστοτελικό έργο. Η Εἰσαγωγή Λογικῆς είναι ένα προπαρασκευαστικό στη σπουδή των επιστημών και της φιλοσοφίας εγχειρίδιο που συνέταξε χάριν των μαθητών του. Ένα ‘προπύλαιον’ της φιλοσοφίας που διαδόθηκε ευρύτατα στα σχολεία του υπόδουλου Ελληνισμού τον 18ο αιώνα, αντιγράφτηκε σε μεγάλο αριθμό χειρογράφων που σώζονται ακόμη σήμερα και τυπώθηκε για πρώτη φορά στη Βιέννη το 1792 με επιμέλεια του γιαννιώτη Αθανασίου Ψαλίδα, δαπάνῃ του Κυπρίου Ιωάννη Καρατζά, ενός εκ των συντρόφων του Ρήγα, για την ωφέλεια του Γένους.
30 ΟΚΤ 2022
ΑΠΟ
31/10/2022
ΕΩΣ
04/11/2022
Το πρώτο ηλεκτρονικό παζάρι του ΜΙΕΤ είναι γεγονός!
Στα κατάλοιπα του Παναγιώτη Νικόπουλου βρέθηκαν, μετά το θάνατο της γυναίκας του, της Αυγής Κασιγόνη-Νικοπούλου, πέντε μικρού σχήματος σημειωματάρια, στα οποία κρατούσε ημερολόγιο σε δύο διαφορετικές περιόδους της ζωής του: από τις 28 Οκτωβρίου 1940 μέχρι τις 20 Απριλίου 1941 και από τις 10 Ιουλίου 1944 μέχρι τις 21 Αυγούστου 1945. Σε κάποιο μεταγένεστερο χρόνο, άγνωστο πότε, ο Π. Νικόπουλος ξαναγύρισε στα σημειωματάρια αυτά και άρχισε να τα καθαρογράφει, έχοντας ίσως κατά νου να προχωρήσει στη δημοσίευσή τους. Διορθώνει προφανείς αβλεψίες, αλλά δεν αλλοιώνει το αρχικό κείμενο, δεν το ξαναγράφει δηλαδή, όπως φαίνεται και από το γεγονός ότι οι αλλαγὲς και οι προσθήκες είναι ελάχιστες.
Η Θεσσαλονίκη σήμερα γιορτάζει και εμείς ξεχωρίσαμε 6 λευκώματα με πλούσιο εικονογραφικό υλικό που αποτυπώνουν τις μεταπλάσεις της πόλης στο πέρασμα από τον 19ο αι. στον 20ό και 21ο αιώνα. Σημαντικά ιστορικά μνημεία, τοπία, κτίρια αλλά και η καθημερινότητα των κατοίκων ιδωμένα ποικιλόμορφα μέσα από τον φακό φωτογράφων, πολιτικών μηχανικών, αρχιτεκτόνων και επιστημόνων.
«αι δε οικίαι της ανηγέρθησαν χωρίς ομοιομορφίαν σχεδίου, άλλαι μεν ωραίαι πράγματι, άλλαι δε κακάσχημοι, ανυποφόρου στενότητος και μερικαί δίδουσι την εντύπωσιν ορνιθώνος […]. Παρ’ όλ’ αυτά η Νέα Ιωνία είναι πόλις γεμάτη μέλλον και πρόοδον».
ΑΠΟ
31/10/2022
ΕΩΣ
06/11/2022
Το Μορφωτικό Ίδρυμα Εθνικής Τραπέζης σας προσκαλεί στο Bazaar βιβλίου, που θα φιλοξενηθεί για πρώτη φορά στο κτίριο του Παλαιού Χρηματιστηρίου, Σοφοκλέους 8-10.
15 ΟΚΤ 2022
ΑΠΟ
16/10/2022
ΕΩΣ
31/12/2022
Τo ηλεκτρονικό βιβλιοπωλείο και τα βιβλιοπωλεία του ΜΙΕΤ σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη επιβραβεύουν τις αγορές σας με το πρόγραμμα go4more της Εθνικής Τράπεζας.
«Είναι δουλειά του ιστορικού που αυτοβιογραφείται όχι μόνο να ξαναεπισκεφτεί το παρελθόν αλλά και να το χαρτογραφήσει. Γιατί πώς γίνεται χωρίς αυτόν τον χάρτη να εντοπίσουμε τα μονοπάτια μιας ζωής μέσα από μεταβαλλόμενα πεδία ή να καταλάβουμε πώς και γιατί διστάσαμε και χάσαμε τον έλεγχό μας ή πώς ζήσαμε ανάμεσα σε εκείνους με τους οποίους συνδέθηκε κάποτε η ζωή μας και από τους οποίους εξαρτήθηκε; Αυτά τα πράγματα ρίχνουν φως όχι μόνο στον ατομικό βίο αλλά σε ολάκερο τον κόσμο». [Eric Hobsbawm]
Ένα τμήμα της τρέχουσας Έκθεσης του ΜΙΕΤ στο Παλαιό Χρηματιστήριο της Αθήνας (Πεσμαζόγλου 1) είναι αφιερωμένο στη Βιβλιοθήκη του Δασκάλου Ιωάννη Πέζαρου και παρουσιάζει στους επισκέπτες ορισμένα από τα Παλαίτυπα και Σπάνια έντυπα της Συλλογής του. Με την αφορμή αυτή, παραθέτουμε παρακάτω μία συνοπτική επισκόπηση του περιεχομένου της Συλλογής Εντύπων Πέζαρου.
Τι σχέση μπορεί να έχει το ξενοδοχείο Ευρώπη με το θαυμάσιο κτίριο της οδού Θουκυδίδου 13 στην Πλάκα, τη σημερινή έδρα του ΜΙΕΤ; Γνωρίστε την ιστορία του πρώτου ξενοδοχείου της Αθήνας μέσα -κυρίως- από τις συλλογές του ΕΛΙΑ.
30 ΣΕΠ 2022
ΑΠΟ
01/10/2022
ΕΩΣ
15/10/2022
Τo ηλεκτρονικό βιβλιοπωλείο του ΜΙΕΤ σας επιβραβεύει για τις αγορές σας με το πρόγραμμα go4more της Εθνικής Τράπεζας
ΑΠΟ
13/10/2022
ΕΩΣ
30/06/2023
Το Μορφωτικό Ίδρυμα της Εθνικής Τραπέζης ανακοινώνει την επανέναρξη των μαθημάτων Ελληνικής Παλαιογραφίας για το ακαδημαϊκό έτος 2022-23.
«Σαν ο θεατής είναι παιδί, τότε και μόνο είναι πολύτιμος. Κι αν τον ξιπάσουμε με αθώα μέσα δεν του κάνουμε κακό. Απεναντίας τού θερμαίνουμε τα νεκρωμένα άκρα της γνήσιας συναισθηματικής του υπόστασης. Χρειάζονται και τα άκρα. Γι’ αυτό ας γίνει παιδί κι ο καλλιτέχνης κι ας παίξει με το κοινό της αίθουσας –ο συγγραφέας, ο ηθοποιός, ο σκηνογράφος, ο σκηνοθέτης, ο μουσικός– ένα λίγο μεγαλύτερο παιδί, ο αρχηγός της συμμορίας, που ξέρει να παίρνει την πρωτοβουλία και να εμψυχώνει τα ομαδικά παιχνίδια».
«Κατά τας εσπερινάς ώρας η κίνησις εις την Κοκκινιά ενθυμίζει τους συνοικισμούς της μαρτυρικής Σμύρνης. Νέοι και νέες ανεβοκατεβαίνουν εις τους ευρύχωρους δρόμους, εις τας μεγάλας πλατείας της, τραγούδια της Ανατολής ακούονται…Το μέλλον της προσφυγικής Κοκκινιάς προβλέπεται ευρύτατον».
Σταματήσαμε λίγο πιο κάτω από το Amshit και κοιτάξαμε τον ήλιο να βουλιάζει στην ήσυχη θάλασσα της Φοινίκης. Μα γιατί κάποτε βλέπει κανείς τα πράγματα καθαρά -θέλω να πω όπως όταν η φωτογραφική μηχανή είναι σωστά κανονισμένη. ΜΕΡΕΣ ΣΤ' σσ. 173-174
Με αφορφή την ανακήρυξη της Αθήνας σε πρωτεύουσα του Κράτους, στις 18 Σεπτεμβρίου του 1834, περιηγούμαστε σε μια από τις κεντρικότερες οδούς της πόλης, την πολύβουη Αιόλου.
ΑΠΟ
15/09/2022
ΕΩΣ
15/11/2022
Ο Σεπτέμβριος έφθασε. Οι μαθητές επέστρεψαν στα θρανία τους και τα μαθηματάριά μας πήραν και πάλι τη θέση τους στις προθήκες του Παλαιού Χρηματιστηρίου, έτοιμα να υποδεχτούν μικρούς και μεγάλους επισκέπτες της έκθεσης. Από σήμερα, Πέμπτη 15 Σεπτεμβρίου 2022, ανοίγει και πάλι για το κοινό  η περιοδική έκθεση του ΜΙΕΤ «Πώς μάθαιναν οι  Έλληνες γράμματα από την Άλωση μέχρι την Επανάσταση» (1453-1821), στο κτίριο του Παλαιού Χρηματιστηρίου, στην οδό Πεσμαζόγλου 1.
Μεταξύ των χειρογράφων της συλλογής του Ιστορικού και Παλαιογραφικού Αρχείου που συμπεριλαμβάνονται στην έκθεση του ΜΙΕΤ «Πώς μάθαιναν οι Έλληνες γράμματα από την Άλωση μέχρι την Επανάσταση» που φιλοξενείται στο Παλαιό Χρηματιστήριο (Πεσμαζόγλου 1), ένα μαθηματάριο ξεχωρίζει για την καλαισθησία του και για την ιστορία του, που συνδέεται με τον Ελληνισμό στη Μαύρη Θάλασσα, την Κωνσταντινούπολη και την Μικρά Ασία.
"Τα Σεπτεμβριανά, θα έπρεπε, ίσως, να ήταν το αναμενόμενο τέλος. Το προδιαγεγραμμένο φινάλε της τελευταίας, πνευματικά δημιουργικής δεκαετίας της πολύπλαγκτης Ρωμιοσύνης, το οποίο ξεκίνησε την αποφράδα εκείνη νύχτα της 6ης Σεπτεμβρίου του 1955, από την πάλαι ποτέ, Μεγάλη Οδό του Πέραν, επεκτάθηκε με ταχύτητα φωτός σε όλο το μήκος και πλάτος της Πόλης, -καταστρέφοντας κτήρια, σχολεία, κοιμητήρια- και συνετέλεσε στην εξαφάνιση, ενός πανάρχαιου πολιτισμού από την κοιτίδα του." [Ειρήνη Σαρίογλου-Scott]
Ο σπουδαίος μουσικοσυνθέτης Μίκης Θεοδωράκης πεθαίνει σαν σήμερα το 2021, και η γαλλική εφημερίδα «Libération» γράφει: «Με το θάνατο του Μίκη Θεοδωράκη τελειώνει ο 20ός αιώνας στην Ελλάδα». Ακολουθούν τεκμήρια από τα φωτογραφικά μας αρχεία και από τα αρχεία και τις συλλογές παραστατικών τεχνών του ΜΙΕΤ-ΕΛΙΑ.
Στην ελληνική ιστορία, το 1922 αποτελεί ορόσημο. Η Μικρασιατική Καταστροφή σήμανε το τέλος της Μεγάλης Ιδέας και κατ' επέκταση του Ελληνισμού της Μικράς Ασίας και οδήγησε σε μια πρωτοφανή υποχρεωτική ανταλλαγή πληθυσμών -μια επιχείρηση εθνοκάθαρσης, με τους όρους της εποχής.
Τιμώντας το Έτος Παξινού, δεν θα μπορούσαμε να μην πούμε λίγα λόγια για τον σύντροφο της Παξινού στη σκηνή και στη ζωή, τον εμβληματικό ηθοποιό και σκηνοθέτη Αλέξη Μινωτή, που γεννήθηκε σαν σήμερα, στις 8 Αυγούστου 1900.
29 ΙΟΥΛ 2022
Καλοκαίρι σημαίνει ήλιος, θάλασσα, ξεγνοιασιά αλλά και ευκαιρία για ανάγνωση υπό τον ήχο των τζιτζικιών. Εμείς συγκεντρώσαμε και σου προτείνουμε 15+1 βιβλία να σε συντροφεύσουν στις καλοκαιρινές σου διακοπές ή -σε περίπτωση που δεν ανήκεις στους τυχερούς αδειούχους- να σε ταξιδέψουν νοερά.
28 ΙΟΥΛ 2022
"Το σημαντικότερο είναι η ολόψυχη συμμετοχή του κάθε θεατή στην παράσταση. Αυτό που οι αρχαίοι Έλληνες βίωναν μία ή δύο φορές το χρόνο, ως σπάνιο γεγονός, έχει γίνει πλέον ρουτίνα. Είμαστε χορτασμένοι από το σινεμά, την τηλεόραση, το διαδίκτυο, την εικονική πραγματικότητα, τα περιοδικά, βομβαρδιζόμαστε διαρκώς με εικόνες. Πρέπει με κάποιον τρόπο, ίσως αρχιτεκτονικά –και αυτό είναι μέρος της δικής μου δουλειάς –να επανεφεύρουμε τη φύση του θεάτρου, την αρχαϊκή του ιεραρχία".
27 ΙΟΥΛ 2022
Δύο είναι τα θέματα με τα οποία ασχολείται το βιβλίο αυτό. Το πρώτο, πολύ-πλευρο και κατά μέγα μέρος αφηγηματικό, είναι η ιστορία των σχέσεων του Βυζαντίου με τους λαούς της Ανατολικής Ευρώπης. [...] Το δεύτερο θέμα είναι πιο ενιαίο και περιεκτικό. Μέσα από τις σχέσεις που εδραίωσαν οι λαοί αυτοί με την αυτοκρατορία κατά τον Μεσαίωνα, οι ηγετικές και μορφωμένες τάξεις τους κατέληξαν να υιοθετήσουν πολλά χαρακτηριστικά του βυζαντινού πολιτισμού, με αποτέλεσμα να είναι σε θέση να συμμετέχουν και εντέλει να συμβάλλουν σε μια κοινή πολιτισμική παράδοση.
25 ΙΟΥΛ 2022
Στα τέλη του 1835, ύστερα από ένα τρικυμιώδες ταξίδι, αποβιβάζεται στην Πάτρα μια αλλόκοτη προσωπικότητα. Πρόκειται για τον πρίγκιπα Χέρμαν φον Πύκλερ-Μούσκαου, μια από τις μεγαλύτερες ευρωπαϊκές διασημότητες εκείνης της εποχής. Ξακουστός ταξιδιωτικός συγγραφέας —ιδίως ύστερα από τη διθυραμβική κριτική που δημοσίευσε ο Γκαίτε για το πρώτο του βιβλίο—, κηποτέχνης διεθνούς φήμης, αντικείμενο πόθου των γυναικών της καλής κοινωνίας παντού στην Ευρώπη, παροιμιώδης μπον βιβέρ, ο Πύκλερ-Μούσκαου θα μείνει ένα χρόνο στη βαυαροκρατούμενη Ελλάδα και θα ταξιδέψει σε ολόκληρη σχεδόν την επικράτειά της, καταγράφοντας τις εντυπώσεις του σε ένα γλαφυρό ημερολόγιο, που κινείται στο όριο μεταξύ της πλέον ρεαλιστικής περιηγητικής καταγραφής και της καθαρής λογοτεχνίας.
21 ΙΟΥΛ 2022
Η αρχαία ελληνική τραγωδία έθεσε στην εποχή της, μέσα από τον καθρέφτη του μύθου, τα φλέγοντα ζητήματα σχετικά με τον άνθρωπο στους κόλπους της κοινωνίας. Περιέγραψε συγκρουσιακές καταστάσεις, έδειξε πώς αντιμετωπίζουν οι άνθρωποι τη βία, την τελετουργία και τη λατρεία· παρουσίασε την πτώση σπουδαίων προσώπων και τους φόβους των ανθρώπων.
ΑΠΟ
15/09/2022
ΕΩΣ
15/11/2022
2.600 επισκέπτες, πάνω από 60 οργανωμένες ξεναγήσεις και εκπαιδευτικά προγράμματα, πολυάριθμα συγκινητικά σχόλια και ενθουσιώδη ευχαριστήρια σημειώματα: αυτός είναι ένας σύντομος απολογισμός της περιοδικής έκθεσης «Πώς μάθαιναν οι Έλληνες γράμματα από την Άλωση μέχρι την Επανάσταση» (1453-1821), που διοργάνωσε το Μορφωτικό Ίδρυμα της Εθνικής Τραπέζης στον εμβληματικό χώρο του παλαιού Χρηματιστηρίου της οδού Πεσμαζόγλου.
29 ΙΟΥΝ 2022
Εκατόν τριάντα ένα λυτά κομματάκια χαρτί, πυκνογραμμένα στις δύο όψεις τους και συστηματικά αριθμημένα, έφερε μαζί του από την Ελ-Ντάμπα ο γλύπτης Κλέαρχος Λουκόπουλος (1906–1995). Αυτά τα υλικά μέσα μπόρεσε να εξασφαλίσει και αυτά χρησιμοποίησε για να «κλειδώσει» τη μνήμη με λέξεις στη διάρκεια της κράτησής του στο βρετανικό «381 Στρατόπεδο Αιχμαλώτων Πολέμου».
ΑΠΟ
30/06/2022
ΕΩΣ
30/06/2022
Την τελευταία μέρα λειτουργίας της έκθεσης «Πώς μάθαιναν οι Έλληνες γράμματα από την Άλωση μέχρι την Επανάσταση (1453-1821)» θα πραγματοποιηθούν δύο τελευταίες ξεναγήσεις για το κοινό.
3 ΙΟΥΝ 2022
Πενιχρές είναι οι γνώσεις μας σχετικά με την Αραβία κατά τον 6ο αιώνα μ.Χ. Ωστόσο, σ’ εκείνη την περιοχή εκείνης της μακρινής εποχής αναδύθηκαν μια θρησκεία και μια αυτοκρατορία που εξαπλώθηκαν από την Ιβηρική Χερσόνησο μέχρι την Ινδία, ενώ σήμερα οι μουσουλμάνοι αντιπροσωπεύουν σχεδόν ένα τέταρτο του παγκόσμιου πληθυσμού.
25 ΜΆΙ 2022
Τι κρύβεται πίσω από τη σαγηνευτική δύναμη της τέχνης; Ο Άλφρεντ Τζελ προτείνει μια θεωρία που αποκλίνει ριζικά από προηγούμενες ερμηνείες.
3 ΜΆΙ 2022
Με το τρίτομο αυτό έργο, ο Νίκος Πετσάλης-Διομήδης προσφέρει στο αναγνωστικό κοινό μια συνολική και διεξοδική μελέτη της δεκαετίας 1910-1920, της κρισιμότερης ίσως περιόδου για την εθνική μας πορεία μετά τον Αγώνα της Ανεξαρτησίας.