Όταν λέμε “πορτολάνος”, καλύπτουμε με τον όρο αυτόν δύο, βασικά, έννοιες, παραπλήσιες μα διαφορετικές. “Πορτολάνος” είναι το κείμενο που περιέχει οδηγίες και πληροφορίες χρήσιμες για τους ναυτικούς, για τα ταξίδια τους από λιμάνι σε λιμάνι. “Πορτολάνος” όμως είναι και ο χάρτης, που έχει γίνει ειδικά για να τους εξυπηρετήσει, δείχνοντάς τους ακτές και λιμάνια. Έτσι, από το λιμάνι, το “πόρτο”, βγαίνει και το όνομα “πορτολάνος”. Πιο σπάνια περίπτωση αποτελεί ο ναυτικός χάρτης πάνω στον οποίο έχουν γραφτεί σημειώσεις για την υποβοήθηση του ναυτικού