Νεοκλασική αρχιτεκτονική στην Καλαμάτα

Η αρχιτεκτονική κληρονομιά της Καλαμάτας, μέσα από την παρουσίαση 26 νεοκλασικών κτιρίων της μεσσηνιακής πρωτεύουσας, είναι το θέμα του βιβλίου«Νεοκλασική αρχιτεκτονική στην Καλαμάτα», της Καίτης Δημητσάντου – Κρεμέζη, ομότιμης καθηγήτριας αρχιτεκτονικής του Μετσόβιου Πολυτεχνείου, το οποίο εξέδωσε πρόσφατα η Εταιρεία Μεσσηνιακών Αρχαιολογικών Σπουδών.

Οπως σημειώνει χαρακτηριστικά, η συγγραφέας, «ο αστικός χαρακτήρας της Καλαμάτας, ανάμεσα στα τέλη του 19ου και τις αρχές του 20ού αιώνα, καθορίστηκε από τις δημιουργίες της νεοκλασικής αρχιτεκτονικής. Εστιάζοντας στη σημαντική αυτή φάση της ιστορίας της νεότερης αρχιτεκτονικής της πόλης, το βιβλίο παρουσιάζει τα πρωτότυπα χειροποίητα γραμμικά σχέδια των αποτυπώσεων 26 κτηρίων, που έχουν είτε αμιγή νεοκλασικά χαρακτηριστικά είτε επιρροές από άλλα νεότερα καλλιτεχνικά ρεύματα, που εδώ, συμβατικά, εντάσσονται όλα στον νεοκλασικισμό. Οι αποτυπώσεις έγιναν από ισάριθμες ομάδες σπουδαστών της Αρχιτεκτονικής Σχολής του ΕΜΠ το 1987, στη προσπάθεια να διασωθεί ένα, τουλάχιστον, μέρος από την αρχιτεκτονική κληρονομιά της Καλαμάτας που είχε βαριά τραυματιστεί από τον καταστροφικό σεισμό ένα χρόνο πριν».

Η παρουσίαση του αρχιτεκτονικού υλικού, συνεχίζει η πανεπιστημιακή καθηγήτρια, «συνοδεύεται από ορισμένα ιστορικά δεδομένα αναφορικά με την εξελικτική πορεία της Καλαμάτας και τις επιπτώσεις των μεταλλαγών τόσο σε οικονομικό όσο και σε κοινωνικό επίπεδο. Στη Καλαμάτα, όπως και στις άλλες ελληνικές πόλεις, ο ευδιάκριτος τοπικός χαρακτήρας που καθόριζε τη φυσιογνωμία της άρχισε να θολώνει από τις αναμοχλεύσεις που δημιουργούσαν οι αντιθέσεις του παραδοσιακού, του λαϊκού, του τοπικού, με το νέο, το αστικό, το διεθνές (δυτικοευρωπαϊκό). Ο νεοκλασικισμός σήμανε την απαρχή του τέλους της μακραίωνης μεταβυζαντινής αρχιτεκτονικής παράδοσης, αλλά ανανέωσε δημιουργικά την εικόνα των πόλεων και ταυτόχρονα έπαιξε σημαίνοντα ρόλο στη μετάβαση από τον παραδοσιακό στον σύγχρονο πολιτισμό».

Τέλος, επισημαίνεται ότι «στο εικονογραφικό υλικό του βιβλίου έχουν προστεθεί πέντε δείγματα ανάλογης αρχιτεκτονικής έκφρασης από τις πελοποννησιακές πόλεις Ναύπλιο, Αργος, Τρίπολη και Πάτρα, με τα οποία διευρύνεται το πεδίο αναφοράς, συσχετισμών και συγκρίσεων».