Το τεκμήριο
Η Λωξάντρα είναι το πρώτο μυθιστόρημα της Μαρίας Ιορδανίδου, το οποίο εκδόθηκε από τις εκδόσεις Δίφρος τον Ιούνιο του 1963. Πρόκειται για μια χαρτόδετη έκδοση, 8ου σχήματος (16 × 22 εκ.). Ο τίτλος στο εξώφυλλο είναι τυπωμένος με κόκκινα γράμματα, και τα χαρακτικά που το κοσμούν είναι του Α. Τάσσου. Στον κολοφώνα υπάρχει σφραγίδα που γράφει: «Παν γνήσιον αντίτυπον φέρει την υπογραφήν της συγγραφέως Μ. Ιορδανίδου». Το όνομα της συγγραφέα είναι γραμμένο χειρόγραφα.
Το εξώφυλλο της α΄ έκδοσης της «Λωξάντρας», φιλοτεχνημένο από τον Α. Τάσσο
Η ιστορία
Πηγή έμπνευσης για τη Λωξάντρα ήταν η συναναστροφή της Ιορδανίδου με τη γιαγιά της. Περιγράφεται η καθημερινότητα των Ελλήνων της Κωνσταντινούπολης στα τέλη του 19ου και στις αρχές του 20ού αιώνα. Στο προλογικό της σημείωμα η συγγραφέας λέει: «Εκείνο όμως που προσπάθησα να αποδώσω, όσο μπορούσα πιο πιστά, είναι τα ιστορικά γεγονότα, τα έθιμα και το πνεύμα της εποχής. Ελπίζω να το κατόρθωσα, γιατί την παληά την Πόλη την έζησα στα πρώτα χρόνια της ζωής μου και έμεινε βαθειά χαραγμένη στο μυαλό μου […]. Τώρα όλα αυτά πέρασαν, και το χορτάρι της λησμονιάς αρχίζει κιόλας να φυτρώνει πάνω σε κείνη την εποχή. Γι’ αυτό και κάθισα να γράψω».
Στο αντίτυπο αυτής της πρώτης έκδοσης που φυλάσσεται στη Βιβλιοθήκη του ΕΛΙΑ/ΜΙΕΤ υπάρχει μια ιδιόχειρη αφιέρωση στο ζεύγος Δημήτρη και Κατίνας Φωτιάδη με ημερομηνία 25.6.1963, δηλαδή το μήνα και το χρόνο που εκδόθηκε το μυθιστόρημα. Η αφιέρωση φέρει την υπογραφή Μαρίκα. Πρόκειται για ιδιόχειρη αφιέρωση της Μαρίας Ιορδανίδου, όπως τεκμηριώθηκε χάρη σε μια επιστολή της προς τον Στρατή Τσίρκα, την οποία έγραψε στις 18.11.1963 για να τον ευχαριστήσει για την κριτική του για τη Λωξάντρα. Η επιστολή είναι γραμμένη με τον ίδιο γραφικό χαρακτήρα και φέρει την υπογραφή «Μαρίκα Ιορδανίδη». Καθώς εξηγεί η ίδια στο υστερόγραφο, και στο εξώφυλλο του βιβλίου θα έπρεπε το όνομά της να είναι «Μαρίκα Ιορδανίδη», και όχι «Μαρία Ιορδανίδου», το οποίο χαρακτηρίζει «τυπογραφικό λάθος», αποδίδοντάς το μάλιστα στον εκδότη.
Η Λωξάντρα διασκευάστηκε από την ΕΡΤ σε τηλεοπτική σειρά την άνοιξη του 1980 (30 επεισόδια), γνωρίζοντας μεγάλη επιτυχία. Στη Βιβλιοθήκη του ΕΛΙΑ/ΜΙΕΤ απόκεινται πολλά τεύχη του περιοδικού Ραδιοτηλεόραση με εκτενή ρεπορτάζ για τη σειρά.
