Κάρολος Κουν

Κορυφαίος σκηνοθέτης και παιδαγωγός του θεάτρου ο Κάρολος Κουν ταύτισε το όνομά του με την ίδρυση του Θεάτρου Τέχνης και την εδραίωση του μοντερνισμού στη νεοελληνική σκηνή. Κοσμοπολίτης, με γερμανοπολωνοεβραϊκές και ελληνικές ρίζες, γεννήθηκε το 1908 στα μέρη του μικρασιατικού ελληνισμού και μεγάλωσε στην Κωνσταντινούπολη, σε ένα αστικό σπίτι με ρωμέικες παραδόσεις και κατ’ οίκον διδασκάλους. Το 1928 παρακολουθεί μαθήματα αισθητικής στη Σορβόννη και τον επόμενο χρόνο εγκαθίσταται οριστικά στην Αθήνα. Καθηγητής Αγγλικών στο Κολέγιο Αθηνών πλέον, ο Κάρολος Κουν δραστηριοποιείται αμέσως στο ερασιτεχνικό θέατρο των καθηγητών της αγγλοαμερικανικής παροικίας και το 1930 υπογράφει την πρώτη σκηνοθεσία του. Αρχίζει επίσης να εμψυχώνει καινοτόμες μαθητικές παραστάσεις (1932-1939) που, σύμφωνα με τον τύπο της εποχής, «χωρίς καμμίαν υπερβολή, θα εζήλευε το επαγγελματικό θέατρο». Παράλληλα, ο Κουν, μετά την καθοριστική συνάντησή του με τον Κόντογλου, ιδρύει μέσα στον αναβρασμό του ελληνικού μεσοπολέμου, μαζί με τον Γιάννη Τσαρούχη και τον Διονύσιο Δεβάρη, την ημιεπαγγελματική Λαϊκή Σκηνή (1934-1936).
Μέσα στο σκοτάδι της γερμανικής Κατοχής, εποχή που «όλοι ήταν έτοιμοι για θυσίες», όπως έλεγε ο ίδιος, ο Κουν ιδρύει με παλιούς και νέους συνεργάτες του ένα θέατρο συνόλου, το οποίο αποκαθιστά το κομμένο νήμα με την πρώτη απόπειρα λειτουργίας καλλιτεχνικού θεάτρου στην Αθήνα, στην αυγή του 20ού αιώνα, και τα επόμενα βραχύβια εγχειρήματα. Με την παράσταση της Αγριόπαπιας του Ίψεν στις 7 Οκτωβρίου 1942, το Θέατρο Τέχνης «μπαίνει και περπατά μέσα στην ιστορία», αφήνοντας το στίγμα του στη μακρά θεατρική διάρκεια. Η έκδοση αυτή για τον Κάρολο Κουν επιχειρεί να παρακολουθήσει την πορεία του μέσα στον χρόνο, αναδεικνύοντας τους βασικούς σταθμούς της. Όπως σημειώνει στην εισαγωγή της η επιμελήτρια της έκδοσης: «αυτοβιογραφικές σελίδες, αθησαύριστα κείμενα και μαρτυρίες συνεργατών, συνδυάζονται με κριτικές αποτιμήσεις της εποχής, σύγχρονες μελέτες και την παραστασιογραφία του Κουν, των ρόλων που ερμήνευσε ως ηθοποιός καθώς και των ραδιοφωνικών σκηνοθεσιών του. Ίχνη από το εφήμερο της ζωής και του θεάτρου καλούνται να αποκαλύψουν το πρόσωπο του ανθρώπου και του δημιουργού: το σημείο όπου μια ευαισθησία διασταυρώνεται με μια τέχνη και μια κοινωνία· όσο βέβαια μπορούν να διασώσουν οι λέξεις, οι φωτογραφίες και οι εικόνες, αγωνίες, πάθη και συγκινήσεις καλλιτεχνών και θεατών».