Σύντομο βιογραφικό
Η Αγγελική Λαΐου γεννήθηκε στην Αθήνα το 1941 και πέθανε στη Βοστώνη το 2008. Σπούδασε στη Φιλοσοφική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών και κατόπιν συνέχισε τις σπουδές της στις ΗΠΑ. Το 1966 αναγορεύτηκε διδάκτορας του Πανεπιστημίου Χάρβαρντ με ειδίκευση στη Βυζαντινή Ιστορία.
Διετέλεσε καθηγήτρια των Πανεπιστημίων Ράτγκερς, Πρίνστον, Σορβόνης, Κολλεγίου της Γαλλίας, καθώς και καθηγήτρια Ιστορίας στο Πανεπιστήμιο Χάρβαρντ και διευθύντρια του εκεί Κέντρου Βυζαντινών Ερευνών (Dumbarton Oaks). Εκτός από Βυζαντινή Ιστορία, δίδαξε επίσης Ιστορία της Ελλάδας και ειδικότερα την περίοδο της Κατοχής και του Εμφυλίου, Μεσαιωνική Ιστορία της Δυτικής Ευρώπης και Νεότερη Ιστορία των Βαλκανίων.
Ήταν μέλος της Medieval Academy of America, της American Academy of Arts and Sciences, της Academia Europaea και αντεπιστέλλον μέλος της Académie des Inscriptions et Belles-Lettres. Το 1998 εξελέγη τακτικό μέλος της Ακαδημίας Αθηνών, μόλις η δεύτερη γυναίκα μετά την Γαλάτεια Σαράντη. Τιμήθηκε με το παράσημο του Ταξιάρχη του Τάγματος της Τιμής.
Πολυγραφότατη, με άρθρα και βιβλία για θέματα βυζαντινής ιστορίας, όπως η διπλωματική και πολιτική ιστορία της Αυτοκρατορίας, η ιστορία της αγροτικής κοινωνίας, οι οικογενειακοί θεσμοί και η θέση της γυναίκας στο Βυζάντιο. Κατά την ύστερη περίοδο της ζωής της, ανέλαβε τη γενική εποπτεία 36 ερευνητών για την εκπόνηση του θεμελιώδους έργου Οικονομική ιστορία του Βυζαντίου από το7ο έως τον 15ο αιώνα (τ. 1–3, Αθήνα, ΜΙΕΤ, 2006).
Οικονομική ιστορία του Βυζαντίου από τον 7ο έως τον 15ο αιώνα
Μορφωτικό Ίδρυμα Εθνικής Τραπέζης
Η Βυζαντινή αυτοκρατορία στήριζε την ισχύ και τη διάρκειά της σε μια οικονομία με ενδιαφέρουσες και συχνά πολυσύνθετες δομές. Παρόλο που υπήρχαν πολλές μελέτες για διάφορες όψεις της βυζαντινής οικονομίας, έλειπε ωστόσο μέχρι τώρα ένα συνθετικό έργο που να μελετάει την οικονομία του Βυζαντίου ως σύνολο και να δίνει μιαν ολοκληρωμένη εικόνα των δομών, της διάρθρωσης και της εξέλιξής της μέσα στο χρόνο. Αυτό το κενό φιλοδοξεί να καλύψει η «Οικονομική ιστορία του Βυζαντίου», ένα συλλογικό έργο που συγκεντρώνει και συνθέτει τα πορίσματα των κλάδων της οικονομικής ιστορίας, της νομισματικής, της αρχαιολογίας, της γωγραφίας/γεωλογίας, της ιστορίας της τέχνης, των θεσμών και του δικαίου για τους βυζαντινούς μεσαιωνικούς χρόνους από τον 7ο έως τον 15ο αιώνα.
Μορφωτικό Ίδρυμα Εθνικής Τραπέζης
Θέμα του βιβλίου είναι η διάρθρωση και η εξέλιξη της αγροτικής κοινωνίας στην ύστερη βυζαντινή εποχή. Στόχος του να μελετήσει τις εσωτερικές δομές της υπαίθρου και τις σχέσεις των χωρικών μεταξύ τους, αλλά και να διερευνήσει τις παραγωγικές διαδικασίες, μαζί με τη δημογραφική εξέλιξη του αγροτικού πληθυσμού, σε μια εποχή πολλαπλής κρίσης. Τα θέματα είναι, φυσικά, αλληλένδετα· δημογραφικά και οικονομικά φαινόμενα συνδέονται στενά μεταξύ τους, ενώ συγχρόνως επηρεάζουν τη σύνθεση της αγροτικής κοινωνίας και επηρεάζονται από τις γενικότερες κοινωνικές σχέσεις.
Πολιτιστικό Ίδρυμα Ομίλου Πειραιώς
Η ιστορική μελέτη με θέμα «Η θέση της γυναίκας στο Βυζάντιο», της ακαδημαϊκού Αγγελικής Λαΐου, στη μνήμη της οποίας έχει αφιερωθεί ο τόμος, αποτέλεσε την κεντρική εισήγηση στη συνέχεια, έξι πρωτότυπες εργασίες αρχαιολόγων, καθώς και οι εισηγήσεις των δύο Στρογγυλών Τραπεζών, η πρώτη με θεματική «Ένδυση και καλλωπισμός της γυναίκας στο Βυζάντιο», και η δεύτερη με έμφαση στην «Εμπλοκή των γυναικών στην ίδρυση μνημείων και σε παραγγελίες έργων τέχνης στο Βυζάντιο», αποτυπώνουν τις νέες τάσεις και προοπτικές της αρχαιολογικής έρευνας και επιστήμης αναφορικά με την εξέλιξη του ρόλου της γυναίκας στο Βυζάντιο.
Επιμέλεια: Αγγελική Λαΐου
Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών
Τριάντα επτά συνάδελφοι και φίλοι του Νίκου Οικονομίδη δέχθηκαν να συμπράξουν στη συγγραφή ενός τόμου στη μνήμη του υπό το συμβατικό τίτλο “Βυζάντιο. Κράτος και κοινωνία”. Ο τίτλος είναι συμβατικός με τη έννοια ότι στο βιβλίο περιέχονται μεν συνεργασίες που ανήκουν στον κύκλο των ζητημάτων για τα οποία ο τίτλος αυτός προϊδεάζει τον αναγνώστη και που αντιστοιχεί σε μέρος των ευρέων επιστημονικών ενδιαφερόντων του αείμνηστου Νίκου, οι συνεργασίες αυτές καθ’ αυτές δεν απαρτίζουν ωστόσο θεματική σύνθεση.